Mazkur o‘quv adabiyoti O‘zbekistonning mustaqillik davrida sodir bo‘lgan

Partiya ustavida belgilangan asosiy maqsadi – huquqiy-demokratik davlat, ijtimoiy 
yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotiga asoslangan kuchli adolatli fuqarolik jamiyatini 
barpo etish hamda O‘zbekiston hududida yashayotgan barcha millat va elatlarning 
umumiy manfaatlariga mos keladigan, fuqarolarning qonun oldida tengligi, 
birdamligi, konstitutsiyaviy huquq va erkinliklari taʼminlangan maʼnaviy 
jipslashgan jamiyatni shakllantirishda faol ishtirok etish deya belgilangan. 
“Milliy tiklanish” demokratik partiyasi – 2008-yil 20-iyunda Milliy tiklanish 
va Fidokorlar partiyalarining birlashuvi asosida shakllangan. Partiyaning aʼzolari 
soni 490 minga yaqin. “Milliy tiklanish” partiyasi markaziy kengashi raisi – 
Аlisher Qodirov.
Partiya ustaviga muvofiq asosiy maqsadi – O‘zbekiston Respublikasi 
fuqarolarida milliy o‘zlikni anglashning o‘sishi, milliy g‘urur, vatanga sadoqat va 
muhabbat tuyg‘usini shakllantirish hamda mustahkamlash uchun qulay sharoitlar 
yaratish ekanligi taʼkidlanadi. Siyosiy partiyaning matbuot organi – “Milliy 
tiklanish” gazetasi. 
Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati – O‘zbekiston Liberal-demokratik 
partiyasi (O‘zLidep) – 2003-yilning 15-noyabrida tuzilgan. Partiya o‘zining asosiy 

---

78 
maqsadi sifatida – tadbirkorlar, ishbilarmonlar va fermerlarning yanada kengroq 
faoliyat yuritishlari uchun yangi imkoniyatlar yaratish, ularning istiqbolini ham 
nazariy, ham amaliy jihatdan asoslab berish, jamiyatning mazkur qatlami 
manfaatlarini himoyalash va ertangi kunini taʼminlash ekani qayd etiladi. 
O‘zLidepning aʼzolari soni 700 ming nafarni tashkil etadi. Partiya siyosiy kengashi 
raisi – Аktam Xaitov. Matbuot organi – “XXI asr” ijtimoiy-siyosiy gazetasi. 
O‘zbekiston Ekologik partiyasi – dastlab harakat ko‘rinishida faoliyat olib 
borgan bo‘lsada 2018-yildan siyosiy partiya sifatida ro‘yxatdan o‘tib, 2019-yildagi 
ilk saylovlarda ishtirok etdi. Uning markaziy kengash raisi – Narzulla 
Oblomurodovdir. Partiya toza ekologik muhit yaratish, tabiatni asrash va uning 
sofligini taʼminlashni maqsad qiladi. 
So‘ngi yillarda O‘zbekistonda ko‘ppartiyaviylik tizimini shakllantirish va 
faoliyati samaradorligini oshirish borasida yetarlicha huquqiy asoslar yaratildi 
deyishimiz mumkin. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasining “Siyosiy partiyalar 
to‘g‘risida”gi, “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylov to‘g‘risida”gi, 
“Xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlariga saylov to‘g‘risida”gi, 
“Siyosiy partiyalar faoliyatini moliyalashtirish to‘g‘risida”gi, “Davlat boshqaruvini 
yangilash va yanada demokratlashtirish hamda mamlakatni modernizatsiya 
qilishda siyosiy partiyalarning rolini kuchaytirish to‘g‘risida”gi qonunlari hamda 
O‘zbekiston Respublikasi Saylov kodeksini alohida ta’kidlash lozim. 
Bundan tashqari 2018-yilning 4-oktabr kuni O‘zbekiston Respublikasi 
Prezidentining 
“Saylov 
jarayoniga 
zamonaviy 
axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalarini joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. 
Unga ko‘ra, respublikada Saylovchilarning 
yagona 
elektron ro‘yxatini 
shakllantirish hamda barcha darajadagi saylovlar tizimiga Saylov jarayonini 
boshqarish axborot tizimini ishlab chiqish va joriy qilish vazifalari belgilab berildi. 
Chunki siyosiy partiyalar o‘z maqsadlarini amalga oshirish uchun 
saylovlarda munosib ishtirok etishi lozim. 
Siyosiy partiyalar va saylov tushunchalari o‘zaro bir-biriga bog‘liq, bir-birini 
taqozo qiladigan tushunchalardir. Chunki siyosiy partiyalar aynan saylovlar orqali 
o‘z tarafdorlarini aniqlaydi, kim unga ovoz beryapti, kim uning g‘oya va 
dasturlarini qo‘llab-quvvatlayapti bularning barchasini amalda ko‘rishga muvaffaq 
bo‘ladi. Siyosiy partiyalarning fuqarolarni o‘z dasturiy g‘oyalariga ishontira 
olgani, kimning manfaatlarini ifoda qilgani, shu bilan birga, kimning ularga 
ergashayotgani, kimlar ishonch bildirgani faqat saylov natijalariga ko‘ra ayon 
bo‘ladi. Аynan saylov paytida siyosiy partiyalar o‘zlarining asosiy va ustuvor 
qarashlari, islohotlarni qanday amalga oshirish borasidagi g‘oyalarini ilgari 
suradilar. 
Saylovlar partiyalar uchun sinov vazifasini o‘taydi, partiya g‘oya va 
maqsadlarining yashovchanligi, ularning jamiyat hayotidagi o‘rni, mamlakatni 
isloh etishdagi ishtiroki aynan saylovlar jarayonida yaqqol namoyon bo‘ladi. 
Shunday ekan, siyosiy partiyalar faoliyati va davlat qurilishida muhim 
bo‘lgan saylovlarni ko‘ppartiyaviylik asosida o‘tkazish, saylovchilar tanlovi uchun 

---

79 
bir necha nomzodlar kurashini taqozo qiladi. Saylovchilarga, yaʼni xalqqa ushbu 
nomzodlardan tanlab olish huquqi beriladi. 
Chunki siyosiy partiya va saylov jarayonlari yonma-yon keladi. Bu haqda 
O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti I.А.Karimov saylov va siyosiy