O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi o‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

(o’qituvchi javobi)
O‘z–o‘zini bilish jarayoni o‘qituvchining pedagogik mahorati doira­sida ma’lumotlarni qayd qilish darajasida kechadi, bunda refleksiyaning passiv shakli ustuvorlik qiladi. O‘qituvchi pedagogik faoliyatida yuzaga kelayotgan turli qiyinchiliklar va muammolarning sabablarini, erishila­yotgan yutuqlar va natijalarni shunchaki qayd qilib boradi.
O‘z – o‘zini anglash jarayoni o‘qituvchining o‘z faoliyati va unda o‘zi­ga nisbatan «metapozitsiya» (noaniq pozitsiyada)da turib, o‘ziga tash­qa­ridan qarash, o‘zini kuzatish malakasini ko‘zda tutadi. Bunda, interiorizatsiya (tashqi omillarning ichki omillarga o‘tishi) hodisasi amalga oshadi, kasbiy qiyinchiliklarning kelib chiqish sabablari rasmiy­lashtiriladi; faoliyatdan ko‘zlanadigan asosiy maqsad aniqlanadi, refleksiv – «MEN» shakllanadi. Bu o‘qituvchining dolzarb rivojlanish zonasi bilan bog‘liq.
O‘z – o‘zini aniqlashtirish jarayonida boshlang‘ich daraja kasbiy ehti­yojlarni hisobga olib belgilanadi va jadal imkoniyatlar asosida faoli­yat rejalashtiriladi. Strategik, taktik va tezkor vazifalar shakllantiriladi. Haqi­qiy «MEN» va ideal «MEN» nisbatlanadi. Bu o‘qituvchining eng yaqin rivojlanish darajasi bilan bog‘liq.
O‘z – o‘zini rivojlantirish jarayonida o‘qituvchining kasbiy faoliyati davomida takomillashtirilgan pedagogik mahorati, refleksiyalangan (ya’­ni avval foydalanilgan va ularning samaradorligini baholash natija­sida tobora optimal bo‘lib chiqqan metodlar) harakat usullari va metodlarining o‘sishi sodir bo‘ladi.
O‘z – o‘zini nazorat qilish o‘qituvchi pedagogik faoliyati jarayonida nazariy va amaliy tajribalar asosida, o‘z – o‘zini kasbiy jihatdan nazorat qilib, pedagogik mahoratini yanada takomillashtirib borishning ikkinchi shakli boshlanishini nazarda tutadi.
Mustaqil ta’lim: O’qituvchi mehnatini ilmiy asosda tashkil etish
Topshiriq: O’qituvchi mеhnatini ilmiy tashkil etishda qanday tamoyillar ilgari surilgan?
(O’qituvchi javobi)
O’qituvchi mеhnatini ilmiy tashkil etish tamoyillari sifatida quyidagilarni kеltirib o’tish mumkin:

1. optimallashtirish – o’quvchilarning o’quv-tarbiya ishlari uchun ijobiy shart-sharoitlarni yaratish;

   
   

2. insonparvarlik tamoyili – pеdagog va o’quvchilarga salbiy ta’sir ko’rsatuvchi hodisalarni bartaraf etish;

   
   

3. estеtizatsiyalash tamoyili – ishchanlik qobiliyatini oshiruvchi badiiy unsurlarni kiritish;

   
   

4. tеjamkorlik – o’quv mashg’ulotlarini oqilona tashkil etish;

   
   

5. individuallashtirish tamoyili – o’quvchilarga tabaqalashtirilgan tarzda yondashuv;

   
   

6. jamoaviylik tamoyili – alohida xodim va pеdagogik jamo mеhnatini uyg’unlashtirish;

   
   

7. nazariy va amaliy ta’limni optimal uyg’unlashtirish tamoyili – qisqa muddatda o’quvchilarning chuqur va mustahkam bilim olishlarini ta’minlash;

   
   

8. kadrlarni oqilona tanlash, ularning malakasini tizimli tarzda oshirib borish tamoyili;

   
   

9. pеdagogik fanlar rivojini hisobga olgan holda o’quv-tarbiya jarayonini rеjalashtirish va tizimli yo’lga qo’yish.