O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

 
11.2. Investitsiya manbalari va resurs imkoniyatlari 
 
Turistik korxonalarda, xususan investitsiya qilingandan keyin boshqarish 
jarayonida, barqaror xarajatlar asosiy xarajatlarning 70-80% nisbatigacha 
ko‘tariladi. Buning asosiy sababi, energiya, ta’mirlash, personal, amortizatsiya, 
foiz va shunga o‘xshash xarajatlarning chizih to‘liqligidan mustaqil bo‘lib 
davomiylik ko‘rsatishi kerak. Barqaror xarajatlarning yuqori bo‘lishi, rentabellik 
jihatidan ahamiyatli bir raqamdir va foydaga o‘tish nuqtasining ijro va hajmi 
foydalanish miqdori munosabatini og‘irlashtirmoqtadir. Turizm investitsiyasi 
oqimidan eng ahamiyatli xususiyat va kritik omil bu aloqadir. Quyi tuzilish 
muassasalari (yo‘l, suv, elektr -energiya, kanalizatsiya, telefon va h.k). Butunlay 
bo‘lmagan joylarda qilingan turizm investitsiyasining foydali bo‘lishi imkonsizdir. 
Turizm loyihalarini rivojlantirish, bosqichlarining barchasida bo‘lmoqdadir. Bu 
yerda eng ma’lum va ahamiyatli muammo quyi tuzilmaning qaysi nisbatida turizm 
investitsiyasi bilan to‘g‘ridan bog‘lanishda bo‘lganidir. 
Biror turistik joy uchun qilingan havo maydonining (aeroportning) 
kengaytirilishi, yangi bir gqruqik yo‘lining qurilishi ayni vaqtda barcha mintaqa 
transportiga va boshqa sektorlarga foydali bo‘lmoqdad. Masalan: turistik 
muassasalar kompleksi uchun ro‘yobga chiqarilgan suv va kanalizatsiya 

---

103 
kanallaridan, kompleksning qurilgani joylashish nuqtasidan shahar, tuman yoki 
qishloq aholisi ham foydalanadi. Turistik muassasalar barpo qilish uchun qilingan 
quyi tuzilma investitsiyasi boshqa sektorlarda va q’shni tumanlarda ham 
foydalanilganidan turistik muassasalar qurilishi sababli ro‘yobga chiqqan qyi 
tuzilma investitsiyasi tannarxini faqat o‘sha muassasalar bilan bog‘liq qurish va u 
muassasalarning tannarxiga qo‘shish va tannarx hisoblarini bunga ko‘ra yuritish, 
xususan, noto‘g‘ridir. Buning aksincha, turistik muassasalar asosan shahar 
mehmonxonalari, shaharning mavjud barcha quyi tuzilish imkonlaridan 
foydalanmoqdalar. 
Faqat 
bu 
foydalanish 
mavjud 
bir 
davlat 
xizmati 
investitsiyasidan foydalanish chegarasidan o‘tmaydi.