Ona tili, 5-sinf qoidalari Til jamiyatga, ya’ni odamlarning o’zaro munosabatga kirishuviga, aloqa qilishiga xizmat qiladi, shuning uchun u ijtimoiy hodisa


Juda muhim: - jon, - xon, - boy, - bek



Yüklə 1,76 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə19/21
tarix19.05.2023
ölçüsü1,76 Mb.
#117779
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
Ona tili, 5 sinf qoidalari Til jamiyatga, ya’ni odamlarning o’za

Juda muhim: - jon, - xon, - boy, - bek kabi qo’shimchalar kishi ismining ajralmas qismiga aylanganda 
lug’aviy shakllikdan chiqadi: Norboy Jabborov, Muhammadxon Abdullayev, Mamajon Dadajonov, 
Tursunoy Oxunova, O’g’iloy. Shuningdek, makon-zamonga xoslik: -dagi (6-sinf) 
Sifatda: 
daraja shakllari: ozaytirma: - (i)imtir (ko’kimtir), - (i)sh (oqish,) - roq (yaxshiroq), - g’ish 
(qizg’ish), - tob (yashiltob), - gina/kina/qina (kattagina); qiyosiy: - roq (shinamroq). 
Son: 
sonning ma’no guruhlari: dona son: - ta (o’nta); chama son: - larcha, - lab, - tacha, - lar 
(yuzlarcha, minglab, o’ntacha, o’n birlar); jamlovchi: - ov/ovlon, - ala (uchov, beshovlon, uchala). 
taqsim son: - tadan (o’ntadan). tartib son: - inchi (beshinchi). Juda muhim: birov son shakli 
jamlovchiga kirmaydi. Bu so’z olmoshga o’tib ketgan: Birni birov beradi. Birov so’zini birrov bilan 
adashtirmaslik lozim: birrov kirib-chiqay. 
Fe’l: 
 bo’lishsiz shakllari: - ma, - may/masdan, - maslik (yozma, yozmay, yozmasdan, yozmaslik); 
 nisbat shakllari: o’zlik va majhul nisbat shakllari: - (i)n, - (i)l (tashlan, ko’rin, yuvin, artin, 
kavshan, tanil, ayril, qayril, otil, tikil, teshil – bular o’zlik ), (tozalandi, egarlandi, olindi, o’qildi, 
haydaldi, o’raldi, yasaldi, archildi, yurildi, tushildi – bular majhul); orttirma nisbat shakllari: - ar, - 
giz/kiz/qiz/g’iz/gaz/kaz/qaz, - dir/tir, - ir, - iz, - t/it, - az (chiqar, kirgiz, ketkiz, yutqiz, turg’iz, ko’rgaz, 
o’tkaz, o’tqaz, yedir, toptir, botir, tomiz, ishlat, yurit, chiqaz); birgalik nisbat: (i)sh (borishdi, terishdi). 

Yüklə 1,76 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin