O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

K IR ISH
O 'z b e k is to n
R espublikasida 
t a ’lim
s o h a sid a
bo'layotgan 
o 'z g a ris h la r d a v la tim iz n in g istiqbol ini t a ’m in lo v c h i asosiy o m il- 
la r d a n biri sifatida j a h o n o m m a s i t o m o n i d a n e 't i r o f e tilm o q d a . 
0 ‘z n avbatida «K ad rlar tayyorlash m illiy d a s tu r i» n in g q im m a ti 
u n d a h a r bir shaxsni ja m iy a t ehtiyojiga jav ob b e ru v c h i kasb egasi 
qilib tarbiyalashga asosiy e ’tib or q a ra tilg a n 1 igi bilan belgilanadi. 
U s h b u asosda o 'q u v c h ila rn i ijodkorlik faoliyatiga tayyorlash ish- 
la r in in g sa m a rali yo'lga q o 'yilish i t a ’lim islohotlari m uvaffaqi- 
y a tin i t a ’m in lo v ch i m u h im o m il vazifasini o 'tay d i.
T a ’lim islo h o tla rin in g hozirgi b o sq ic h id a erkin fikrlovchi 
s haxsn i tarbiyalash m u a m m o s i a lo h id a d o lz a rb lik kasb e tm o q d a . 
Bu borad ag i m illiy t a ’lim m o d e lin in g asosiy g'oyasi va m a z m u n i 
«Ta’lim t o ‘g ‘risida»gi Q o n u n h a m d a « K a d rla r tayyorlash m illiy 
d a s tu ri» d a o 'z ifodasini topgan.
R e s p u b lik a m iz d a u m u m i y o 'r ta t a ’lim m u assa sala ri oldiga 
q o 'y ilg a n o 'q u v c h ila rn i xalq x o 'jalig in in g turli so h a la rid a s a m a r a ­
li m e h n a t qilishga, k a s b -h u n a r la r n i ongli ravishd a ta n la s h g a tay ­
yorlash b o 'y ic h a ijtimoiy b u y u r tm a s in i b aja rish d a m e h n a t t a ’lim i 
o 'q itu v c h isin in g roli beqiyosdir. D avlat a h a m iy a tig a m o lik ushbu 
vazifani bajarish u c h u n m e h n a t t a ’lim i o 'q itu v c h isid a n u m u m -
m e h n a t b ilim , k o 'n i k m a va m a la k a la rin i, kasbiy ko m p ete n si- 
y a la rn i ta k o m illa s h tirish n i h a m d a d i n a m i k ravishda rivojlanib 
b o ra y o tg a n p e d a g o g ik jara y o n talab lari d a ra jasid a pedagogika, 
psixologiya, m e to d ik a fanlari y u tu q la ri, z a m o n a v iy tex n ik a va 
ilg'or texnologiyalar, ishlab c h iq a ris h va b o z o r iqtisodiyoti m u -
n o sa b atlari b o 'y ich a m u k a m m a l b ilim h a m d a k o 'n ik m a la r n i 
e g a llash n i ta q a z o etadi. Shu m u n o s a b a t b ilan , m e h n a t t a ’limi 
o 'q itu v c h isin in g bilim , k o 'n i k m a h a m d a m a la k a la ri k o 'lam i va 
sifati, u n i n g t a ’lim -ta rb iy a ja r a y o n in i u m u m i y o 'r ta ta 'l i m D T S
talablari asosida ta s h k il etish va o 'tk a z is h b o 'y ic h a e rishga n y u ­
t u q la ri va yo'l qo'y gan k a m c h ilik la ri, kasbiy m a h o r a ti va shu kabi 
m e h n a t faoliyatiga oid m u ra k k a b va k o 'p qirrali faoliyatini t a ­
k o m illa sh tirish ja r a y o n in in g d id a k tik s h a rt-s h a r o itla r in i aniqlash, 
n a z o ra t m aq sad iga m uvofiq ravishda u n i n g shakl, tur, usul va 
v ositalarini o p tim al ta n la s h asosida n a z o ra t o 'tk a z is h m e to d ik a -
sini ishlab chiqish, u n i n g m a z m u n i n i boyitish, b u s o h a d a m a m -
l a k a tim iz m iqyosida a m alg a o s h irila y o tg a n ta s h k iliy ish la rn in g
з

---

tahlili bu b o ra d a a m alg a o sh irila v otg a n b a rc h a tad b irla rn i ilm iy- 
uslubiy aso sd a tash k il etilishin i talab qilm o q d a.
M a z k u r darslik t a ’lim tizim i to 'g'risida bo'lajak m e h n a t t a ’limi 
o 'q ituvchilariga m e h n a t t a ’lim i jara y on i b o 'y ic h a t u s h u n c h a berish 
orqali yosh avlodni tarbiy alash, shaxsni k am ol toptirish, e 'tiq o d
va m asla k la rin i s h a k lla n tirish , m a ’naviy-axloqiy yuksaltirish j a -
rayoniga olib kiradi.
« M e h n at t a ’lim i o'qitish m eto d ik a si, kasb ta n la s h g a yo'llash» 
bo 'y ich a darslik fa n n in g d a s tu rig a muvofiq, pedago gik a oliy 
t a ’lim m uassasalari n in g m e h n a t ta 'lim i yo'nalishi talabalarig a 
m o'ljallab yozilgan.
D a rslik d a u m u m i y o 'r ta ta 'l i m m a k ta b la r in in g 5 ~ 9 - s i n f o 'q u v ­
ch ilari u c h u n m e h n a t t a ’l im in i n g m aq sadi va vazifalari, Davlat 
ta 'lim i sta n d a rtla ri m a z m u n i va t a m o y illa r in in g u zluksiz holati 
yoritilgan. U m u m iy t a ’lim m a k ta b la r id a asos qilib t a n la n g a n
«Texnologiya va dizayn», «Servis x izm ati» va «Q ishloq xo'jaligi 
asoslari» yo 'nalishlari ishlab ch iq a rish bilan u y g 'u n la s h tirilg a n
h o latd a o 'z aksini topgan.
D a rslik d a m e h n a t t a ’limi o'qitish m etodikasi, kasb t a n l a s h ­
ga yo'llash f a n in in g m aq sa d va vazifalari, tarixiy taraqqiyoti 
m e to d o lo g ik asoslari h a m d a ilm iy -ta d q iq o t m etod la ri kabi m a s a ­
lalar d astlabki b oblard a yoritilgan. S h u n in g d e k , d a rs lik n in g asosiy 
m a z m u n i n i f a n n in g d id a k tik asoslari, fan n i o'qitish m etod ika si, 
rejalashtiruvchi hujjatlar, o 'q itu v c h in in g darsga h a m d a o'q u v yili- 
ga tayyorgarlik m asalalari va kurs ishi h a m d a bitiruv ish la rin i b a ­
j a r is h m eto dikasi kabi m a s a la la r tashkil etadi. O 'q u v e h ila rn i kasb 
ta n la s h g a yo'naltirish m asa lala ri a lo h id a m a v z u la r k o 'r in is h id a
berilgan.
4

---