Microsoft Word Gül Öztürk Baltacıoğlu- Şehir Coğrafyası Açısından Bakü (Azerbaycan)

2. Araştırmanın Konusu, Kapsamı ve Amacı 
Bu çalışmanın konusunu, şehir coğrafyası bakımından geçmişten günümüze 
Azerbaycan’ın başkenti olan Bakü şehri oluşturmaktadır. Çalışmada şehrin kuruluşu, 
gelişimi, nüfus, ekonomik ve fonksiyonel özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. 
Ayrıca şehrin alt ve üst yapı sorunlarına da değinilmiş ve bazı önerilerde bulunulmuştur.
Araştırma konusu ve sahasının seçiminde, Batı ve Güneybatı Asya ülkeleri 
içinde önemli bir yeri olan Bakü şehri hakkında coğrafi çalışmaların yetersiz olması 
etkili olmuştur. Keza şehirle ilgili mevcut çalışmaların kapsam itibariyle belirtilen 
amaçlarla doğrudan örtüşmemesi de göz önünde bulundurulmuştur.
3. Malzeme ve Yöntem 
Araştırmanın ilk aşamasını konu ve sahanın seçimi oluşturmuştur. Bu bakımdan 
konunun Ortadoğu Coğrafyası ile ilgili olması ve araştırılacak sahanın ise daha önce 
çalışılmamış olmasına dikkat edilmiştir. Bu aşamalardan sonra konu ile ilgili sahaya 
dair daha önce yapılan çalışmaları tespit etmek için literatür araştırması yapılmıştır. 
İlgili verilerin bir kısmı internet ortamından online olarak doğrudan temin edilmiştir.
Diğer taraftan Bakü’ye planlı bir ziyarette bulunulmuştur. Şehirde arazi 
çalışmaları yapılmış; gerekli yerlerde fotoğraflar çekilerek saha yerinde doğrudan 
incelenmiştir. Bunun yanı sıra Bakü Devlet Üniversitesi Coğrafya Fakültesi Coğrafya 
Bölümü’ne gidilerek ilgili hocalarla görüşülmüş ve konumuzla ilgili bilgiler alınmıştır. 
Bir hocanın (Prof. Dr. Magsad Gojamanov) yardımı ile Azerbaycan Milli İlimler 
Akademisi’ne ziyarette bulunulmuş ve araştırma konumuzla ilgili bazı kaynaklar temin 
edilmiştir.
Bakü’de 1945’te eğitim hayatına başlayan Azerbaycan Milli İlimler Akademisi, 
aslında 1920’de kurulan Azerbaycan Devlet Üniversitesi’nin bir parçası olarak derin bir 
geçmişe sahiptir. Azerbaycan Devlet Üniversitesi bünyesinde bilimsel araştırmalara 
yönelik çalışmalar yapan bir ilim cemiyetidir. Bu nedenle çalışmamızda önemli bir yere 
sahip olmuştur.
PREVIEW

---

4 
Daha önce ülkemizde yapılan bazı şehir etütleri incelenmiş ve bu doğrultuda 
Bakü ile ilgili bir tez planı oluşturulmuştur. Bu plan dâhilinde giriş kısmında araştırma 
sahasının yeri, sınırları ve bazı özelliklerine; araştırma konusu, kapsamı ve amacına; 
malzeme ve yönteme değinilmiştir. Birinci bölümde, Bakü şehri ve yakın çevresinin 
fiziki coğrafya özellikleri üzerinde durulmuş, yerleşmenin gelişimi üzerinde doğal 
coğrafi faktörlerin etkisi açıklanmaya çalışılmıştır. 
Kafkasların en büyük şehri olan Bakü’nün tarihi çok eski dönemlere kadar 
dayanmaktadır. Bu nedenle ikinci bölümde şehrin yerleşme tarihine yer verilmiş ve 
kuruluşundan başlayarak şehir çeşitli dönemlere ayrılarak ele alınmıştır. Araştırmanın 
üçüncü bölümünde ise şehrin nüfus özellikleri üzerinde durulmuş; nüfusun gelişimi, 
göçler, nüfusun özellikleri (cins, yaş, eğitim durumları) ve nüfus yoğunluğunun dağılışı 
hakkında bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde şehrin fonksiyonel özellikleri ve 
fonksiyon alanları nispeten detaylı bir şekilde incelenmiştir. Şehrin sanayi, ticaret, 
ulaşım, petrol ve doğalgaz boru hatları ve idari fonksiyonunun yanı sıra şehir bölgesinde 
önemli bir kültür ve eğitim merkezi olduğundan dolayı sosyal-kültürel fonksiyonlar ve 
turizm fonksiyonu da detaylı olarak ele alınmıştır. Araştırmanın son kısmı olan beşinci 
bölümde ise hızla büyüyen şehrin alt yapı ve üst yapı gibi başlıca sorunlarına yer 
verilmiştir.