Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda

              III FƏSİL. TƏCRÜBİ HİSSƏ 

3.1.  YUYUCU VASİTƏLƏRİN NÜMUNƏLƏRİNİN 

ARAŞDIRILMASI VƏ EKSPERTİZASI 

Məişət kimya  mallarının tədqiqi zamanı misal olaraq,  həm Sumqayıt şəhər 

istehsal birliyində “Alev” adı altında istehsal olunan sintetik yuyucu vasitələr, həm 

də “Faberlic” şirkətinin istehsal etdiyi sintetik yuyucu vasitələrigötürmüşük. 

Bildiyimiz  kimi  sintetik  yuyucu  vasitələr  faydalı  əlavələrdən  və  sethi  aktiv 

olan  maddelerden  əmələ  gəlir.  Müxtəlif  olan  faydalı  əlavələrin  yuyucu  vasitələrin 

istehlak  xassələrinə  etdiyi  təsir  mexanizmi  bu  tədqiqat  işində  tədqiq  edilmişdir. 

Mürəkkəb  fosfatların  mədəni  məişət  malı  olan  sintetik  yuyucu  vasitələrin 

xassələrinə  etdiyi  təsir  də  tədqiq  edilmişdir.  Məlumdur  ki,  fosfatlar  suda  olan 

codluğu qismən aradan qaldırır, bu da yuyulma qabiliyyətinə  müsbət təsir göstərir. 

Sintetik  yuyucu  vasitələrin  istehlak  xassələrinə  fosfatların  etdiyi  təsiri  tədqiq 

olunarkən, aşağıdakı nəticə əldə olunmuşdur: qələvi metallarla fosfatlar birləşir və 

kompleks  birləşmə  əmələ  gətirir  ki,  nəticə  olaraq,  yuma  prosesi  zamanı  aktiv 

maddələrdən  istifadə  olunur.  Bildirdiyimiz  kimi  fosfatlar  yuma  prosesi  zamanı  

suyu  yumşaldır,  həmçinin  pH  mühitinin  də  təmizləməsi  sayəsində  yuyucu 

vasitənin yuma qabiliyyəti artır. 

Cədvəl 12. 

Fosfatlar 

Ca 

2+ 

Md 

2+ 

Fe 

2+ 

Tetra natrili rofosfat 

4,6 – 4,7 

8,0 – 8,3 

0,274 

Heksameta fisfat natrium 

18 – 19,5 

2,0 – 2,9 

0,032 

Tetra natri fosfat 

17 – 18,5 

3,0 – 3,8 

0,093 

Pentanatrio fosfat 

13,5 

6,0 – 6,4 

0,185 

 

Həmçinin  tədqiqatımız  zamanı  müəyyən  etmişik  ki,  tərkibində  kalsium 

duzunun miqdarı artdıqca  yuyucu vasitələrin yuma qabiliyyəti daha da yaxşılaşır.  

Sintetik yuyucu vasitələrin tədqiqi zamanı ekspertlərdən ibarət yeddi nəfərlik 

komissiya  yaradılmışdır.  Seçilmiş  komissiya  üzvləri  sintetik  yuyucu  vasitələrin 

---

42 

 

keyfiyyətini, istehlak xassələrini dərindən öyrənmiş, tədqiq etmiş mütəxəssislərdir.  

Mütəxəssislər  yuyucu vasitələrə verilən faktiki orta qiyməti, samballılıq əmsalını, 

qiymət şkalasını, istehlak xassələrini  nümunə üçün  götürülmüş yuyucu  vasitələrdə 

təyin  eləmişlər: 

Kompleks  halda  sintetik  yuyucu  vasitələri  qruplaşdırmalı  olsaq,  onları 

erqonomik, gigiyenik, estetik,  funksional,  sosial  iqtisadi, estetik  və sairə xassələrə 

bölmək olar.