Litosferin və geoloji MÜHİTİn monitoriNGİ

Litosferin Tərkibi.

-Litosfer, bir metrdən 100 kilometrə qədər dərinliyə çata

bilən bir qabıqdan ibarətdir. Bu təbəqədə onu təşkil edən

elementlər əsasən böyük qalınlığa və çox sərt olan daş və

ya bazalt süxurlardır.

-Kontinental litosfer deyilənlər, əsasən kvarts və

feldispat əmələ gətirən qranit və ya magmatik süxurlar

kimi felsik minerallardan ibarətdir.

-Yoğun süxurların bu təbəqəsi əsasən dəmir, silikon, 

kalsium, kalium, fosfor, titan, maqnezium və

hidrogendən ibarətdir. Daha az miqdarda karbon, 

zirkonyum, kükürd, xlor, flor, nikel və stronsium var.

-Okeanik litosferin qabığı mafik tiplidir; yəni dəmir, 

piroksen, maqnezium və olivinlə zəngin bir silikat

mineralına əsaslanır. Bu qayalar bazalt və gabbrodan da 

ibarətdir.

---

Litosferin strukturu.

-Litosferin quruluşu iki təbəqədən ibarətdir: 

qabıq

adlanan xarici təbəqə

və

üst mantiya

. Öz növbəsində, 

sərt xüsusiyyətlərə malik 12 tektonik lövhədən

ibarətdirlər.

-Üst mantiya 2500 kilometrdən çox dərinlikdə yer

qabığından təcrid olunmuşdur və nüvənin xarici təbəqəsi

2000 kilometrdən çoxdur.

-Bu təbəqədən litosferin hissələri kimi göstərilən on iki

lövhə meydana gəlir. Bunlar bir-birlərindən ayrı, 

əyilmədən hərəkət edirlər.

-Litosferin ən görkəmli xüsusiyyəti, 

plitə tektonikası

adlanan böyük litosfer plitələri arasındakı qarşılıqlı

əlaqəni təsvir edən tektonik aktivliyidir.

-Plitə tektonik hipotezi deyilən elementlər və Yer

səthinin quruluşunu izah edir və bu plitələrin daima

atnosfer adlanan növbəti təbəqəyə doğru irəlilədiyini

müəyyənləşdirir.

---