Koordinasiya c r yanına (5-14 kA) uy un olan g rginlikdir, kV-la

 
                           (13.1.46) 
k.13.1.13. Kondensator sar ılı içliyin farfor çarx (xarici  izolyasiya) 
iç risind  yerl dirilm si
 
(13.1.42) düsturuna gör , ikinci, üçüncü v  s. qatların diametrl rini 
ardıcıl olaraq hesablayırlar. Bu zaman birinci qatın qalınlı ı v  diametri 
verilmi  olur. Ad t n birinci qatın qalınlı ı  2,5 3 mm götürülür. 
 Kondensator 
köyn kl rinin diametrl ri t yin edildikd , axırıncı qatların
qalınlıqları texnoloji qaydaların ksin  olaraq 1,75 mm-d n kiçik alına bil r. 
Bu halda (13.1.44) düsturuna gör  h min qatların ölçül rind  düz li  aparırlar. 
Bel  ki, qatın qalınlı ı artıqda tutumun azalmaması üçün ya sıxlı ı daha çox 
olan ka ızdan, ya da uzunlu u böyük olan kondensator köyn kl rind n istifad
edilir. 
g r bunlar arzu olunan n tic  verm zs , birinci qatın qalınlı ını
torpaqlanmı  son köyn yin uzunlu u v  çıxıntılarını d yi dirib hesabatı
yenid n t krar edirl r. Sah nin t nziml nm sin  aid aparılmı  hesabatların
n tic l ri OHVT tipli «RAYXEM» muftalarında xüsusi ölçülü yarımkeçirici 
silikon konusların t tbiqi il  h ll edilmi dir §§ 13.1.7 v  17.1.4.   
Kabel armaturlarından elektrik, istilik v  konstruktiv hesabatlarına
gör , mür kk b kondensator tip izolyasiya kimi, hesablanan  sonluq 
muftasıdır. Adi izolyasiyalı (sad  sar ılı) sonluq v  birl dirici muftaların
hesabatları is , daha asandır. Onların hesabat alqoritml ri kondensator tipli 
izolyasiyası olan muftanın t rkib hiss sidir. Ona gör , kondensator tip 
izolyasiyası olan sonluq muftasının hesabatına baxaq. 
 
Hesabatlara daxili kondensator tip izolyasiyaının h nd si ölçül rind n
ba layırlar. Hesabatlarda, veril n kabelin h nd si parametrl rin
sas n,
tapılması ist nil n mufta parametrl ri, kondensator köyn kl rinin ölçül ri, 
b rab rl dirici konus v  bütün izolyasiya sar ısının ölçül ri t yin edilir. 
Kondensator qatlarının v  ümumi sar ıların ölçül ri ardıcıllıqla h r bir qatın
qalınlı ının tapılması il  aparılır.
Muftalar kabel damarlarının açılmı  izolyasiyasız s thind n ba layaraq
l il  izol  edil n bir konstruksiyadır. Ona gör , birl dirici v  sonluq 

_________________Milli Kitabxana__________________ 
368 
muftalarında m rk zd n ba layaraq üç  sas izolyasiya hiss sin  xüsusi diqq t
edilir: - ab, bc, cd  k.13.1.13.
Bo almaların qar ısını almaq üçün onların arasına keçirici lövh l r
(kondensator köyn kl ri) sarınır
k.13.1.6. Bu lövh l r kagız qatlı
izolyasiyanın 4-6 mm qalınlıqlarından bir r
i
 radiusları üzr  sarınır v  elektrik 
sah   g rginliyinin t nziml nm sin   s b b olur. r
i
 - R
x
–   b rab r olduqda, 
muftanın daxili sargısının n böyük radiusu –konik hiss nin sonu v  silindrik 
hiss nin radial ölçüsü alınır. Silindrik hiss nin uzunluq ölçüsü BC muftanın
daxili ekranla ma 
rtl rin  gör   t yin edilir. Sonra bu yüks k g rginlik
muftasının - CD t rs konik hiss si montaj edilir. Bu yolla montaj edilmi  daxili 
izolyasiya muftanın mis gövd si üç risin  yerl diril r k hermetik qaydada 
qapadılır. Muftanın üst hiss sind  ya  doldurulması üçün d lik v  klapan 
vardır.
Muftaların hesabatlarının ilk addımlarında veril nl rin d yi dirilm si 
il  onlara düz li l r edil  bil r. N tic l r  gör  aparılan bu düz li l rin s b bi, 
muftaların montajını müt r qqi texnolojiy  
v  texniki imkanlara 
uy unla dırmaqdır. Hesabatlar kifay t q d r z hm tli v   h cmli oldu undan
onların kompüterl rd  aparılması m qs d  uy undur. Hesabatlar üçün 
(13.1.42)-y  analoji olan a a ıdakı ifad l r istifad  edilir[25]:
k
k
k
k
k
k
k
nd
d
d
n
k
d
d
n
nd
0
2
1
1
1
(13.1.47)
1
1
0
1
2
1
1
0
1
2
D
D
n
d
D
n
D
D
n
d
D
n
n
E
U
L
s
hes
ab
(13.1.48)
burada 
k -kondensator köyn yinin nömr si (damardan ekrana t r f artır);
d
k
–h r bir kondensator qatının diametridir; 
d
0
 – damarın diametridir; 
l
k
 - k-cı kondensator köyn yinin uzunlu udur;
l
´
k
-k-cı köyn yin tutum yaradan i çi uzunlu udur;
2
-kondensator köyn yinin daxili çıxıntısıdır;
U
hes
-izolyasiya üçün hesabat g rginliyidir, kV;
E  –tangensial hesabat sah  g rginliyidir, kV/mm; 
1
,
2
- d r c l nmi  kabel ka ız izolyasiyasının birinci v  ikinci 
qatlarının dielektrik nüfuzduduqdarıdır; 
D – d r c l nmi  kabel izolyasiyasının ikinci qatının diametridir; 

_________________Milli Kitabxana__________________ 
369 
D
1
 – d r c l nmi  kabel izolyasiyasının birinci qatının diametridir; 
D
s
 – izolyasiya sar ısının diametridir; 
(13.1.47) formulasında olan h nd si ölçül r  aid k miyy tl r a a ıdakı
kimi t yin edilirl r:
H
bm
=1,15·U
qb
/E
qb
;  l
k
=l
n
+(
1
-
2
)(n-k) ;     l
´
k
=l
k
-
1
,;  L
n
=0,2·h
bm
n
E
U
n
h
hes
bm
2
1
;
6
,
0
(13.1.49)
burada 
n- kondensator köyn yinin ümumi sayı;
l
s
–sonuncu kondensator köyn yinin uzunlu u;
1
- kondensator köyn yinin xarici çıxıntısıdır; 
h
bm
-farforun hündürlüyü il  bo alma m saf sidir;
U
qb
-farfor izolyatorun quru bo alma sınaq g rginliyidir, kV; 
E
qb
-buraxıla bil n quru bo alma sınaq g rginliyidir, kV/mm;  
T yin olunmu   h nd si ölçül rin optimal oldu unu yoxlamaq üçün, 
kondensator sar ılarında radial elektrik sah   g rginliyini
E
r
hesablamaq 
lazımdır:
,
1
1
2
1
2
0
1
1
1
D
D
n
d
D
n
d
U
E
n
k
f
rk
(13.1.50)
burada 
E
rk
- k-cı kondensator köyn yinin maksimal radial sah   g rginliyidir,
kV/mm; 
U
f
 – b k nin faz g rginliyidir, kV. 
Hesabatlarda  vv lc  (13.1.48), (13.1.49) formulalarına gör  daxili 
kondensator köyn kl rinin radial ölçül ri tapılır.
g r, hesabatlarda tapılmı
sonuncu kondensator izolyasyasının qalınlı ı
s
 texnoloji 
t
qalınlıqdan kiçik 
olarsa, hesabatı t krar  etm k lazımdır. T krar hesabatlarda birinci qatın
izolyasiyasının 0,5 mm artırmaq lazımdır. Tapılmı  ölçül rin optimallı ını
yoxlamaq üçün (13.1.12) formulası istifad  edilir. Bu halda  g r, i çi sah
g rginlik buraxıla bil n g rginliy  yaxın olarsa hesabat bitmi  olur.
13.1.9. XLPE izolyasiyalı t k damarlı kabell r
XLPE üzvi qurulu lu dielektrikdir. Adi zincirvari qurulu da
(C
2
H
4
)
n
olan polietilend n f rqli olaraq yan tiki li f za qurulu lu bir madd dir. Son 
zamanlar Ukrayna, Rusiya kimi yaxın ölk l rd  6(10) - 110 kV g rginlikl r
XLPE izolyasiyalı kabell r hazırlanır. 2009-cu ild  Zir  kabel zavodunda 35 

_________________Milli Kitabxana__________________ 
370 
kV XLPE izolyasiyalı kabell rin istehsalına ba lanmı dır. Konstruksiya 
elementl rin  gör  bu kabell r nisb t n sad dirl r v  koaksial sisteml r  ox ar
qurulu a malikdirl r
k.13.1.15. Italiya, Fransa v  s. kimi xarici ölk l rd  is ,
bu kabell rin 230-380 kV g rginlikl r  olan çe idl ri istehsal edilir. Texniki 
iqtisadi göst ricil rin  gör  onlar ya  doldurulmu  kabell rd n daha 
üstündürl r. Az rbaycanda daha böyük kabel istehsalı zavodu planla dırılır. 
Sumqait 
h rind  yeni in asına ba lanmı  zavodlar kompleksinin böyük bir 
sah si h min markadan 330 kV-a q d r olan XLPE kabell ri istehsal 
ed c kdir. Burada yüks k texnolojiliy  malik xarici avadanlıqlar qoyulması
n z rd  tutulur. 
Ç kili   v  istimarı nisb t n asandır,  lav  qur uların v  ya  saxlayıcı
muftalar v  qur uların olması t l b olunmur. Bu kabell rin h r 1 km m saf d
malik olduqları tutumun qiym ti a a ıdakı kimi hesablanır:
km
F
d
D
n
C
n
x
2
10
56
,
5
(13.1.51)
Kabelin bir fazının malik oldu u tutum c r yanı is
I
0
= U
0
C
x
 olur. 
Uzun m saf l r   ç kildikd  XLPE izolyasiyalı kabelin mü yy n
m saf l rd  torpaqlanması v  transpozisiya edilm si lazım g lir. Bunun 
m qs di induktiv v  tutum parametrl rinin balansla dırılması uzunluq boyu 
yı ılan statik yükl rin v  onların yaratdı ı g rginlikl rin qiym ti v
paylanmasının t nziml nm sidir.
Bu kabell rd  induktiv müqavim t
:- x=0,145· n(D
or
/d), induktivlik is
L=4,44·10
-4
n(D
or
/d) olur, burada D
o
– üç fazlı ç kili d  kabell rin arasındakı
orta h nd si ölçü, 
d – bir damarlı kabelin diametridir. 
k.13.1.14. T k damarlı XLPE izolyasiyalı kabell rin ç kili ind  kabell rin
transpozisiyası v  torpaqlanma sxemi 

_________________Milli Kitabxana__________________ 
371 
1-damar  
2-izolyasiya
3-ekran
4-dair vı Al m ftil örtük 
5-n mlik muhafiz  striflekx örtüyü 
6-muhafiz  PVC  lanq örtüyü. 
k.13.1.15. 35 kV XLPE  izolyasiyalı kabelin konstruksiya elementl ri
g r mü yy n m saf l rd  torpaqlanma aparılırsa, h min yerl rd   d
transpozisiya aparılması tövsiy  edilir  k.13.1.14. Bunun üçün kabel trasını 3 
yer  bölüb uy un m saf l rd  düyün quyuları in a edilir v  orada h min 
m liyyatlar aparılır.
 Yüks k g rginlikl rd  XLPE izolyasiyalı kabell rin damarla izolyasiya 
arası v  izolyasiya il  lent  killi ekranları arasında yarımkeçirici örtükl r
qoyulur. Damarın üz rin   ç kilmi  yarımkeçirici örtük elektrik sah
g rginliyinin b rab rl dirilm si v  izolyasiyanın damara toxunan s thind
qismi bo almaların qar ısının alınması üçün vacib bir  h miyy t  malikdir.  
13.1.10. Istilikd n büzü n plastik izolyasiyalı muftalar 
 
Son zamanlar 10-35 kV kavell rd  birl dirici v  sonluq muftaları kimi 
«RAYXEM» firmasının plastik m mulataları geni  t t iq edilir. Bu muftaların
izolyasiya materialları istilikd n büzü m  xüsusiyy tl rin  malikdirl r
k.13.1.8. Komplektd  olan izolyasiya v  hermetikl dirici materiallar a , sarı
v  qırmızı r ngl rd  olur. Onların montaj qaydaları lav  t limatla izah edilir.   
kil 13.1.8 -d  sonluq «RAYXEM» muftasının
sas elementl ri
göst rilmi dir. Bu muftalar h m ka ız, h m d  plastmass izolyasiyalı kabell r

_________________Milli Kitabxana__________________ 
372 
qoyulur. Onun 12 adda müxt lif elementl ri vardır. Deyildiyi kimi, burada olan 
elementl r h m r ngl ri , h m d  çe idl rin  v  kabel damarının en k siyind n
asılı olaraq f rqlidirl r. M s l n, 70-150 mm
2
 en k siyi olan kabel üçün:-1) 4 
d d kiçik ölçüd  50·120 mm qalınlı ı 1.2 mm olan izolyasiya lentası, 2) 
h min lentadan 500 mm ölçüd  4  d d daha uzun parça, 3) 3  d d qırmızı
r ngli izolyasiya borusu D-36 mm v  L-900 mm ölçüsünd , 4) 3  d d D-24 
mm, L-800 mm  ffaf ya a davamlı, istilikd n büzü n borular, 5) 6  d d D-
36 mm, L-200 mm olan qırmızı r ngli manjetl r, 6) bir  d d yaylı-dair vi
polad lenta (torpaqlama üçün), 7) bir  d d tel hörgülü, ucu delikli mis kabel 
ba lantı ba lı ı, 8) qalaylanmı  sar ı m ftili (bandaj üçün), 9) bir  d d
damarlar arası konik parafin v  ya izolyasiya lentasından hazırlanmı  tıxac, 10) 
bir  d d silindrik, D-70 mm, L-180 mm qara r ngli boru, 11) bir  d d bir 
t r fd n 3 çıxı lı, dig r t r fd n açıq olan D-72 mm, L-180 mm olan, qara 
r ngl  silindrik boru, 12) kipl dirici lenta, qırmızı r ngli, eni 30 mm, 
uzunlu u 120 mm–li element vardır.
 Bu 
elementl rin montajı üçün ardıcıllıqla texnoloji  m liyyat aparılır.
Birinci kabel damarları (150 mm
2
 en l siyi olan) 1100 mm uzunlu unda açılıb,
soyulur. Soyulma kabelin mühafiz  örtüyü, zirehi v  qilafına aiddr. Bu zaman 
kabelin zirehi açılan ucundan ba layaraq, qilafdan 80 mm artıq, qilaf is ,
yarımkeçirici örtükd n 5 mm artıq ölçüd  açılıb soyulur. Sonra ka ız
izolyasiyalı kabell rd , qur aq izolyasiyası tamamil , dammar izolyasiyası is
iki qatında  soyulub atılır. Plastmass izolyasiyalı kabell rd  is , yarım keçirici 
örtük ekrana 5 mm qalmı  qa ınıb t mizl nir. Bu zaman yarımkeçirici örtük 
üz rind  olan qilafdan 5 mm m saf  saxlanmsı olur ki, bu da elektrik sah
g rginliyinin k skin d yi m sin  qar ı olan bir t dbirdir.
6 (10) – 35 kV kabell rd isitilikd n büzü n konstruksiyalı birl dirici 
muftalar da son zamanlar geni  t tbiq edilir  k. 13.1.16. 
Onlarda yuxarıda adları ç kil n  bütün elementl rl  yana ı, ümumi 
plastik örtük, kabel damarlarını birl dir n gilzalar, ayırıcı elementl r v   h r
iki t r f  torpaqlama verm k üçün qalaylanmı , çox telli mis m ftill r vardır.
B zi hallarda Rus markalı SS, STEF, KMO, KNO v  s. markalı muftalar 
istifad  edilirl r. Onlarda soyulub izolyasiya edilmi  damarların k narları
epoksid, izolyasiya bitumları v  s. kimi q tranlarla doldurulur. Muftaların
iç risin  doldurulan kütl l r
vv lc  duru v ziyy td , sonra is   t dric n
qatıla an maye v   n hay t b rkiy n kütl y  çevirilir. Doldurucu kütl nin
b rkim si v  soyumasından sonra kabel x ttinin i  qo ulmasına icaz  verilir. 
Çünki, isti q tranın elektrik müqavim ti v  elektrik de ilm  g rginliyi az olur. 
A a ıdakı
kil 13.1.17-d  SS tipli RUS muftasının sas elementl ri göst rilir: 

_________________Milli Kitabxana__________________ 
373 
             1-izolyasiyalı damar 
   2-istilik büzü en izolyasiya 
 3-izolyasiya manjeti 
   4-istilik büzü en üst örtük izolyasiya (üçbarmaq) 
             5-üst silindrik izolyasiya örtüyü 
             6-konik izolyasiya (damarlar arası tıxac)
kil 13.1.16. `RAYXEM` tipli muftanın sas konstruktiv elementl ri
kil 13.1.17. Rus markalı SS tip - qur u un örtüklü, birl dirici muftanın sas 
elementl ri 
14. IFRAT G RGINLIKL RIN HESABLANMASININ XÜSUSI 
ÜSULLARI

_________________Milli Kitabxana__________________ 
374 
14.1.1. Kommutasiya prosesl rind  yaranan daxili ifrat 
g rginlikl r
Elektrik
b k l rind  müxt lif s b bl rd n yüks k g rginlik
açarlarının planlı v  ya avtomatik olaraq açılıb qapanma kommutasiyaları
elektrik-maqnit prosesl ri yaradır. Bu zaman elektrik ötürücü hava x ttl ri
(EÖX), i l dicil r v   g rginlik m nb l rind n ibar t olan yüks k g rginlik
b k l rind   c r yan v   g rginlikl rin s rb st r qsl nm  xarakterl ri
meydana çıxır. Hava x ttl ri uzun m saf l r   ç kildiyind n, onların elektrik 
parametrl ri (
L,R,C,G) m saf y  gör  paylanmı  xarakter da ıyır. Bu r qsl rin
m nb i açılma, qo ulma v   q za komutasiyaları zamanı, sxemd  olan x ttin 
paylanmı  tutum v  induktivlikl ri il , i l dici v   m nb in yı cam tutum v
induktivlikl ri arasındakı
elektromaqnit enerji mübadil sidir. Bel  mür kk b
xarakterli parametrl r v  kommutasiyalara malik olan  b k l rd  enerji 
mübadil si zamanı yaranan c r yan v  g rginlik r qsl nm l ri 
ifrat c r yan v
g rginlikl r   s b b olur. Bu halda ba  ver n keçid prosesi zamanı bütün 
k miyy tl r h m zamana, h m d  x tt boyu olan m saf y  gör  d yi ir. Lakin 
sad lik üçün, hesabatlarda x ttin birinci parametrl rini  v   m nb in kecid 
müqavim tl rini (
  v  x˝) sabit götürürl r. Buna baxmayaraq yaranan ifrat 
g rginlikl rin hesabatları yen  mür kk b olaraq qalır. Enerji mübadil si
zamanı c r yan v  g rginlik yaradan elektrik-maqnit r qsl ri x tt sonluqlarına
qo ulmu   m nb   v   i l dicil rin daxili müqavim tl rin  çatark n mü yy n
hiss  onlardan keçir, qalanı ks olunaraq bu parametrl r  uy un
kild  t hrif
olunurlar. Enerji mübadil si v  elektromaqnit r qsl nm l ri il  mü ahid
olunan keçid prosesl rind   c r yan v   g rginlik h m zamanın ba lan ıc
rtl rin , h m d
b k d  olan birl m l rin s rh d
rtl rin  gör   d yi ir. 
YG-in bu rejiml rind  real t crüb l rin aparılması bahalı v  mür kk b
oldu undan, analiz üçün riyazi modell m  daha üstündür. Riyazi 
modell m d  bir çox parametrl ri d yi r k hesabatlar aparmaq olur. Bu 
zaman, kommutasiyalar v   q za hallarının xarakteri d yi dikc  hesabatlardan 
alınan n tic l r d  d yi ir.  
14.1.2. Elektrik ötürücü x ttl rin simmetrik kommutasiya 
rejiml rind  g rginlik v  c r yan hesabatları
X ttin sonu açıq olan halda açılma v  qo ulma kommutasiyaları a ır
hallara aiddir. Çünki bu halda x ttin sonunda i l dici olmadı ından v  ya 
z
i
 oldu undan , enerji q buledicisin  aid olan elektromaqnit dal aları
x ttin sonundan öz i ar si il
ks olunaraq g rginlikl rin iki qat v  daha çox 
artımlarına s b b olur.    Zaman keçdikc , m nb in g rginliyi s naye tezliyi 
il , fazaca d yi ir. X ttin uzunlu u artdıqca bu d yi m , daha çox t sir edir. 

_________________Milli Kitabxana__________________ 
375 
M s l n, uzunlu u 1500 km olan x tt ¼ periodlu, 3000 km olan x tt is  yarım
periodlu faza d yi m si verirl r.
1/4 (90
0
faza) perioda uy un olan uzunluqda 
m nb in g rginliyi x ttin vv lind  sıfırdan keç r k müsb t t r f  artdıqda,
x ttin sonunda h min anda g rginlik 90
0
-ni keçib azalmaya t r f d yi ir. X ttin 
bel  uzunluqları g rginlik v  c r yan üçün rezonanslar verir.  
X ttl r simmetrik rejimd  i l dikd  orada yayılan g rginlik v  c r yan
dal aları, paylanmı  sistemin t k m ftilli teleqraf t nlikl ri il   h ll edilir. 
X ttd  yayılan g rginlik v   c r yan dal alarına, m ftild  ba  ver n taclanma 
hadis l rinin v  yüks k tezlikl rd  meydana çıxan s th effekti hadis l rinin
t siri n z r  alınmazsa, hiperbolik tipli t nlikl r g rginlik v   c r yan
d yi m l rinin fiziki mahiyy tini ifad  edirli r:  
x
ch
p
I
x
sh
Z
p
U
p
x
I
x
sh
p
I
Z
x
ch
p
U
p
x
U
d
d
,
,
,
,
,
,
(14.1.1)
burada 
x-x tt boyu ixtiyari m saf , l- x ttin uzunlu u,  p -Laplas çevirm
parametri, 
pC
G
pL
R
- x tt boyu c r yan v   g rginlik
dal alarının
yayılma
msalı,
pC
G
pL
R
Z
d
/
 
-x ttd  yayılın
elektromaqnit dal alarına göst ril n
dal a müqavim tidir. EÖX-ri keyfiyy tli
elektrik dövr l rin  aid oldu u üçün, aktiv müqavim t induktiv müqavim td n
12-15 d f  kiçik olur. O zaman : - r/2L= , r
m
/L
m
= ,
p
LC
,
=(p+ ) kimi q bul edilir. 
 Kommutasiya 
prosesin  aid elektromaqnit r qsl rinin h llind , x ttin
(14.1.1) t nliyi il  onun  vv li v  sonuna qo ulmu , aparatlar v  elementl r
üçün Kirxhov v  Om – a aid dövr  qanunlarını n z r  almaq lazımdır.
Simmetrik i  rejimi üçün kommutasiya olunan dövr  bir x ttli sxeml  göst rilir
k.14.1.1:  
k.14.1.1. Simmetrik i  rejimi  rtind  elektrik verili  x ttinin t k dövr li  
hesabat sxemi.  

_________________Milli Kitabxana__________________ 
376 
  
(14.1.1)  t nliyi x ttd  ba  ver n elektromaqnit d yi m l rini göst rir. 
Lakin x ttl r bir t r fd n transformatorlar vasti si il  m nb y , dig r t r fd n
yen  d  alçaldıcı transformatorlar vasit si il  i l dicil r  birl dirilir. Ona gör ,
x ttin v  ona birl mi   sisteml rin qo ulub-açılması zamanı dövr nin
parametrl rinin sıçrayı lı v   t kanla d yi m si mür kk b xarakterli 
elektromaqnit r qsl nm l rin  s b b olur. 
A
1
v
A
2
açarlarının qapalı oldu u halda (14.1.1) t nliyi il  yana ı,
x ttin
vv li v  sonuna qo ulmu  sxeml r  aid Kirxhov qanununa gör
q rarla mı  rejim üçün kompleks d yi nli t nlikl r yazılır. Açarlardan h r
hansı biri qapandıqda v  ya açıldıqda is , t nlikl r Laplas operatoru il  ifad
edilir:
p
I
p
Z
p
E
p
U
m
,
0
,
0
(14.1.2)
p
Z
p
l
I
p
l
U
,
,
(14.1.3)
burada 
Z
m
(p)=R
m
+pL
m
-
x ttin 
vvl in  birl dirilmi  
m nb  
v
transformatorun operator  kilind  olan daxili müqavim tl ri;
Z(p)=R
t2
+pL
t2
+Z
y
(p)  - x ttin sonuna qo ulmu  transformator v   i l dicil rin
operator müqavim tidir.
(14.1.2) v  (14.1.3) ifad l rini x ttin t nlikl ri il  birlikd  h ll etdikd ,
x=0 v x=l s rh d
rtl rini n z r  almaq lazımdır,
x=0
rtind :
sh
z
p
l
U
ch
z
p
l
U
p
I
sh
p
l
U
z
z
ch
p
l
U
p
U
d
d
,
,
,
0
,
,
,
0
(14.1.4)