Reja: Kirish – 5 min. Tarixi – 5 min. Etiologiya va epidemiologiya – 10 min. Patogenez va patanatomiya – 10 min. Klinika – 30 min. Diagnostika – 8 min. Davolash – 10 min. Profilaktika – 7 min. Yakuni – 5 min
Reja: 1. Kirish – 5 min. 2. Tarixi – 5 min. 3. Etiologiya va epidemiologiya – 10 min. 4. Patogenez va patanatomiya – 10 min. 5. Klinika – 30 min. 6. Diagnostika – 8 min. 7. Davolash – 10 min. 8. Profilaktika – 7 min. 9. Yakuni – 5 min.
Reja: 1. Kirish – 5 min. 2. Tarixi – 5 min. 3. Etiologiya va epidemiologiya – 10 min. 4. Patogenez va patanatomiya – 10 min. 5. Klinika – 30 min. 6. Diagnostika – 8 min. 7. Davolash – 10 min. 8. Profilaktika – 7 min. 9. Yakuni – 5 min.
Qo’zg’atuvchisi: Salmonella avlodiga mansub, Enterobactericae oylasiga mansub
Qo’zg’atuvchisi: Salmonella avlodiga mansub, Enterobactericae oylasiga mansub
Grammanfiy
Uzunligi 2-4 mkm, eniga – 0,5 mkm
Spora, kapsula hosil qilmaydi
8-12 ta xivchinlari bor, harakatchan
Kuchsiz ishqoriy muhitda (rN 7,4-7,5) koloniyalar hosil qiladi
1) Faqat odamlar uchun zararli bo’lgan turlari:
1) Faqat odamlar uchun zararli bo’lgan turlari:
qorin tifi, paratiflar –monopatogen
2) Faqat hayvonlar va qushlar uchun zararli bo’lgan turlari: monopatogen
3) Hayvon va odamlarda kasallik keltirib chiqaradigan turlari:
biopatogen, Salmonella anatum, Salmonella London
1) Antropozoonoz kasallik – ham odam, ham hayvonlarda kasallik qo’zg’atadi
1) Antropozoonoz kasallik – ham odam, ham hayvonlarda kasallik qo’zg’atadi
2) Kasallik manbai: bemor odam va bakteriya tashuvchi
3) Sporadik holda uchraydi
4) Oziq-ovqat mahsulotlari – o’tish omili hisoblanadi
5) Yuqish yo’llari: alimentar – oziq-ovqat mahsulotlari; kontakt; suv
6) Kasallikdan sog’aygandan so’ng, tipospesifik turg’un immunitet hosil bo’ladi
7) Kasallik hamma yoshda uchraydi: yosh bolalar va qariyalarda og’irroq o’tadi.
1) Salmonellalarning OITga tushishi
1) Salmonellalarning OITga tushishi
2) Birlamchi-mahalliy infeksiya
3) Bakteremiya
4) Toksinemiya
5) A’zolar va sistemalar shikastlanishi
6) Buzilgan faoliyatlarning tiklanishi
Endotoksin – oshqozon-ichak trakti shilliq qavatining qon tomir, nerv apparatiga ta’sir qiladi vazamotorlarning tarqalgan falajligini chaqiradi qon tomirlar tonusini pasaytiradi o’tkazuvchanligini oshiradi bu oshqozon shilliq qavatining yallig’lanishiga olib keladi va kataral-gemorragik gastroenterit rivojlanadi
Endotoksin – oshqozon-ichak trakti shilliq qavatining qon tomir, nerv apparatiga ta’sir qiladi vazamotorlarning tarqalgan falajligini chaqiradi qon tomirlar tonusini pasaytiradi o’tkazuvchanligini oshiradi bu oshqozon shilliq qavatining yallig’lanishiga olib keladi va kataral-gemorragik gastroenterit rivojlanadi
Bu o’z navbatida: gipersekretsiyaga, peristaltikaning kuchayishiga va spazmlarga olib keladi.
Gipersekresiya asosan adenilatsiklaza - siklik AMF sistemasini buzilishiga bog’liq
Gipersekresiya asosan adenilatsiklaza - siklik AMF sistemasini buzilishiga bog’liq
Endotoksin ta’sirda eritrotsitlar membranasidagi adenilatsiklaza fermenti aktivlashadi s-AMF sintezini pasaytiradi bu o’z navbatida hujayralararo fermentativ jarayonni tezlashtiradi, natijada hujayralarda ko’p miqdorda suv va elektrolitlar ichak bo’shlig’iga chiqadi – bu diareya simptomida namoyon bo’ladi.
Endotoksin qonga so’rilib: VNS va MNSga ta’sir ko’rsatadi
Endotoksin qonga so’rilib: VNS va MNSga ta’sir ko’rsatadi
VNS – simpatiko-adrenal sistemaga ta’sir ko’rsatadi
AQB pasayadi, qon harakati sekinlashadi – sirkulyator kollaps rivojlanadi
Endotoksin – mayda qon tomirlar (kapillyar va prekapillyarlarni zararlaydi qon ivish sistemasiga ta’sir ko’rsatadi va barcha a’zo va to’qimalarda mikrotsirkulyatsiya buziladi gipoksiya atsidoz distrofiya nekroz endotoksik shok rivojlanadi
1. Gastrointestinal shakli:
1. Gastrointestinal shakli:
A) o’tkir gastrit
B) o’tkir gastroenterit
V) o’tkir gastroenterokolit
2. Generalizatsiyalashgan shakli:
A) tifsimon
B) septikoklinik
3. Bakteriya tashuvchilar:
a) o’tkir
b) cho’ziluvchan
v) surunkali
g) tranzitor
4. Nozoparazitik
Yashirish davri – 3-5 soatdan, 2-3 kungacha
Yashirish davri – 3-5 soatdan, 2-3 kungacha
Gastritik varianti: 5-10 % hollarda uchraydi
o’tkir boshlanadi
qaltirish, sovuq qotish
tana harorati ko’tarilishi
epigastral sohada og’riq
anoreksiya
ko’ngil aynish, qusish
o’tkir boshlanadi
o’tkir boshlanadi
qaltirash
umumintoksikatsion simptomlar
qorinda og’riq – tutib-tutib, butun qorin bo’ylab.
ko’ngil aynish
qusish – oldin ovqat qoldiqlari bilan so’ng ko’kimtir rangda – bemor qusgandan so’ng, engillik sezadi
diareya – profuz, sassiq hidli, shilliqli
qorinni kepchishi
gepatomegaliya
Shu simptomlarga: Ichni tez-tez kelishi, shilliq, qon aralash, tenezmlar, yolg’on chaqiriqlar qo’shiladi
Shu simptomlarga: Ichni tez-tez kelishi, shilliq, qon aralash, tenezmlar, yolg’on chaqiriqlar qo’shiladi
Intoksikatsiya simptomi:
Intoksikatsiya simptomi:
38-39С, isitma
Yuzi rangpar, sklera subikterik
Rozeolez toshma
Gepatosplenomegaliya
Bradikardiya
Leykotsitoz leykopeniya bilan almashinishi, tayoqcha yadroli elementlari soni yuqoriligicha qoladi.
isitma gektik xarakterda
isitma gektik xarakterda
Bosh og’rishi
Qaltirash, terlash, taxikardiya
Alaxsirash va qo’zg’aluvchanlik simptomlari
Teri qoplami rangpar, petexial yoki gemorragik toshmalar kuzatiladi
Ikkilamchi septikopiemik o’choqlarni shakllanishi (pnevmoniya, plevrit, endokardit, abssesslar)
