Cho‘g‘lanma lampochkaning R qarshiligini aniqlash:
Nazorat savollari: 1. O‘zgarmas elektr kokining tavsifi nimada ?
2. Elektr toki bajargan ish nimalarga bog‘liq?
3. Elektr toki quvvati va uning birligini tushuntiring?
4. Omik qarshilik va uning birligini tushuntiring?
ADABIYOTLAR 1.S.G.Kalashnikov. Elektr.
2. I,V.Savelev. Umumiy fizika kursi. II-tom.
2. D.V.Sivuxin. Elektrichestvo.
elektroliz qonunlarini organish, misning elektroximiyaviy ekvivalentini, Faradey sonini va elektronni zaryadini tajribada aniqlash.
Miss kuporosi quyilgan shisha idish, ozgarmas tok manbai (to‘g‘rilagich), ampermetr, reostat, sekundamer, tarozi va tarozi tashlari.
Nazariy ma’lumotlar
Eritilganda yoki suyultirilganda molekulalari ionlarga parchalanib ketadigan moddalar elektrolitlar deb yuritiladi. Molekulalarning bu tarzda parchalanishi elektrolitik dissotsiatsiya deyiladi. Tuzlarning kislotalarning hamda ishqorlarning suvdagi eritmasi va suyultirilgan tuzlar elektrolitlarni tashkil qiladi. Elektrolitlardagi tokni ionlarning tashki elektr maydonidagi harakati yuzaga keltiradi. Shu sabali, metallarning elektronli ohtkazuvchanligidan farqli tarzda, elektrolitlarning elektr otkazuvchanligi ionli otkazuvchanlik deb yuritiladi. Elektrolitar orqali ohzgarmas tok utganda elektrodlarda elektrolitlarning tarkibiy kismlari ajraladi. Bu xodisa elektrolit deyiladi.
Elektrolitga ikkita (metall yoki kumir) elektrod kiritib, ularni ohzgarmas kuchlanish manbaiga ulansa (ohzgarmas tashki elektir maydoni hosil Qilinsa) elektir kuchlari tasirida ionlar tartibli harakatga keladi. Manfiy ionlar(aniionlar), anod tomonga, musbat ionlar (katioinlar) esa katod tomonga harakatlanadilar.
Elektrodlarga (anod va katodga) yetib borgan ionlar zaryadsizlanadilar: anionlar uzlaridagi ortikcha elektronlarni anodga beradilar, kationlar esa katoddan yetishmagan elektronlarni olib, tiklanadilar.
Maslan, eritilganda CuSO4 mis kohporosning molekulalari musbat Cu++hamda manfiy SO–– ionlarga dissotsiyalanadilar. Bu ionlardan tashkari, eritmada yana suvnnig H+vodorod ionlari hamda OH- gidroksilgh ionlari bohladi.
Misning Cu++ ionlari vodorodning H+ ionlariga nisbatan osonrok zaryadsizlanadilar, shu sabbali tok utganda katodda mis ajraladi:
Cu+++ 2e-- = Cu
SO4- - ionlari esa OH ionlariga nisbatan kiyimnrok zaryadsizlanadilar. Shu sababli eritma orqali tok utganda anod oldida gidrooksilgh ionlari zaryadsizlanib, kislorod ajraladi:
2 OH- - - 2e = H2 O + O, 20 02
