Falsafa fakulteti «falsafa va fan metodologiyasi» kafedrasi falsafaga kiris



Yüklə 0,76 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/16
tarix02.01.2022
ölçüsü0,76 Mb.
#43531
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
17falsafagakirishpdf

Ma'sul muharrir:  f.f.n.  dots.  X.P.  To‘xtayev 

Muallif:  f.f.n.,  dots.  Sh.B.  Qahhorova 

Taqrizchilar:  f.f.d.  N. A. Shermuhamedova,

F.f.d.  G.J.Tulenova 



Lotin alifbosiga  o‘girgan:  Rizayeva M

2



1  - MAVZU:

DUNYOQARASh,  UNING  INSON 

VA JAMIYAT  HAYOTIDAGI  ROLI

REJA:

/. 


Dimyoqarash  tushunchasi.  Dimyoqarash  mazmimiga  kiradigan 

muammolar doirasi

2.  Dimyoqarashning tarkibiy tuzilishi (struktnrasi).

3.  Dimyoqarashning miqyoslari. Dimyoqarash va mafkura.

1. 


Dunyoqarash  tushunchasi.  Dunyoqarash  mazmuniga  kiradigan 

muammolar doirasi .  Eng  qadim  zamonlardan to  shu bugunga qadar barcha 

tarixiy  davrlarda  har  qanday  fikrlovchi  kishini  qiziqtirib  kelgan  shunday 

masalalar  borki  ularga  javob  izlash  insonning  chin  insoniy  mohiyatini 

uning  hayvondan  keskin  farqini  belgilaydi.  В ularga  inson  yashab  turgan 

dunyoning  mohiyati  tabiati  qanday?  Bu dunyo  o‘zi qanday vujudga kelgan 

u  nimalardan  tashkil  topgan?  Dunyoda  inson  qanday  o‘rinni  egallaydi? 

Insonning mohtyati nimada? Inson hayotida biron ma'no  bormi yo yo‘kmi? 

Inson  nimaga  intilib  yashamogci  kerak?  I-Iayot  nima?  O clim  nima? 

0 ‘limdan  so‘ng  insonning  qanday  voqelik  kutadi?  Yoki  hech  qanday 

voqelik  bo‘lmaydimi?  Abadiyat  nima,  u  bormi  yo  yo‘qmi?  Agar  bor 

bo‘Isa,  unga  qanday  erishish  mumkin?  Inson  tafakkuri  nima?  Tafakkur 

yordamida borliqni bilish mumkinmi? Inson tafakkuri  o ‘zini kurshib turgan 

borliqqa,  avvalo  ijtimoiy  borliqqa  qanday  munosabatda  bo‘lmog‘i  lozim? 

Ya'ni  u  tabiatda  va  jamiyatda  o‘zini  qanday  tutmog‘i  kerak?  U 

zo‘ravonlarcha  yashashi  kerakmi  yo  qullarchami?  Shu  kabi  masalalar 

insoniyatning  barcha  avlodlami  qiziqtirib  kelgan  abadiy  muammolardir. 

Davrlar o ‘tishi mobaynida ushbu masalalar doirasi yangi muammolar bilan 

boyib boravergan.

Masalan:  “Kommunizm“  davrida  jamiyatimiz  porloq  istiqbolga 

intilib  yashagan  edi,  endilikda  -  mustaqillik  sharoitida  qaysi  marraga 

intilmoq kerak? Umuman,  er qurrasidagi hozirgi  siyosiy,  iqtisodiy,  ijtimoiy 

hayotni  qanday  baholamoq  kerak.  Hozirgi  davr  ekologik  sharoitini,  uning 

sabab va oqibatlarini  baholamoq va u bilan bog‘liq  qaltis  ahvoldan qanday 

qutilmoq  mumkin?  Umumbashariy  qadriyatlar  nimalardan  iborat,  ularni 

qanday  aniqlash  rivojlantirish  va  himoyalash  mumkin?  va  shu  kabilar 

yangi  savollar jumlasiga kiradi.

Hayotda  uchraydigan boshqa  savollardan  farqi  shundaki,  birinchidan 

bu  savollar  shu  darajada  murakkab  va  chuqurki,  ularga  buyuk  hikmat 

egalari  necha  asrlardan  javob  izlab  kelganlar  va  yyechimsiz  muammolar 

harnon  bor;  ikkinchidan,  bu  savollar  bir  individ  hayotiga  emas,  butun

3



insoniyatga  taalluqlidir;  uchinchidan,  agar  bu  savollarga  to cg‘ri  yechim 

topilsa,  boshqa  har  qanday  savol  yechimining  kaliti  topilgan  bo‘ladi; 

to ‘rtinchidan,  shu  savollarga  o‘zini  qoniqtiradigan  javob  topilmagunicha 

oqil inson o ‘zini chinakam baxtli deb his eta olmaydi.

Masalan:  Buyuk  donishmand,  olim  Umar  Xayyom  bu  haqida 

shunday yozganlar:



Men tug'ildim, gar dim ко ‘rdimi foyda,

О ‘Isam,  mart aba sin oshmog‘i qayda?

Hech kirn tushimtirib bera olmaydi 


Yüklə 0,76 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin