6. Peşə və İxtisas .Peşə fəaliyyətinin mənəvi mahiyyəti
Peşə sözü (latınca – professio - mən öz işimi elan edirəm) rəsmi olaraq göstərilən peşə, ixtisas deməkdir. Peşə insandan xüsusi hazırlıq nəzəriyyə və praktiki bacarıq, təcrübə tələb edir. Peşə insan mövcudluğunun əsas mənbələrindən sayılan əmək fəaliyyətinin bir növüdür. Peşənin bu və ya digər formada adlandırılması işin funksiyası və xarakteri ilə, predmeti və ona aid iş alətləri, əmək texnologiyası, həmçinin əməklə əlaqəli qayda-lar, qanunlarla bağlıdır. Bir peşəyə yiyələnmək təhsilin xüsusi və müxtəlif formalarının inkişafı ilə təmin olunur. İnsan ancaq özünün mədəni ruhi ehtiyaclarına cavab verə biləcək peşəni seçə bilər. Bir çox peşələr ixtisasa görə bölünür. Məs., həkim-oftalmoloq, həkim kardioloq və.s yaradəlmış istehsal sahələrini idsarə etməyi bacarmaq lazımdır.İdarəetmə funksiyasını peşəkar səviyyədə həyata keçirmək lazımdır. Bundan başqa iş funksiyasını effektiv səmərəli rahat şıkildə yerinə yetirmək üçün hüquqşunaslara, katiblərə, texniki mühəndislərə ehtiyac vardır. İnsan həmişə xidmətə ehtiyyac duyur. Milli mənəvin sərvətin səviyyəsi, vətəndaşların rifah səviyyəsi, həyat rahatlığı , cəmiyyətin öz iş funksiyasını nə qədər səmərəli yerinə yetirilməsindən asılıdır.
İxtisas- (lat.söz.-cins,növ ) müəyyən bir peşə daxilində müəyyən bir fəaliyyət növü üçün zəruri olan xüsusi təlim və iş təcrübəsi , bacarıq və bacarıqlar nəticəsində əldə olunan biliklər məcmusudur.İxtisas bu və ya digər peşə çərçivəsində işçinin xüsusi hazırlığını , iş təcrübəsini iş üçün lazımi keyfiyyətləri ifadə edən termindir. Peşənin bəzi növləri vardırki , bunları sadalamaq məqsədə uyğun olardı:
Yüngül peşələr- hansı ki yüksək ixtisas dərəcəsi tələb etmir.Məs: nəzarətçi,yükvuran,nəqliyyat işçisi və s.
Geniş profilli peşələr –bu müxtəlif sahələrə,dair yüksək ixtisas dərəcəsi tələb edən bilik növüdür.
Kompleks peşələr- bu peşə növündə işin yerinə yetirilməsi birbirinə bağlı əməliyyatlardan asılıdır.
İxtisas- peşə kimi əmək fəaliyyətinin hər hansı bir növünü xarakterizə edir. Ancaq ixtisas peşə anlayışına görə daha dar mənanı ifadə edir.
Dostları ilə paylaş: |
