Ə. Q. Abbasov

1.7 Elektrik cərəyanından xəsarət alan adama ilk yardım 
 
Əgər  gərginlik  altında  qalan  adam,  özü  cərəyanın 
təsirindən  azad  oluna  bilmirsə  (cərəyan  keçirən  hissələrdən 
əlini çəkmək, kənara çəkilmək, naqili qırmaq, dövrəni açmaq 
və s.), ona təcili kömək göstərmək vacibdir. 
Adamı  gərginlik  altından  azad  etdikdə,  çox  ehtiyatlı 
hərəkət etmək (müəyyən tədbirlər görmək) lazımdır, əks halda 
xilaskar    özü  də  gərginlik  altına  düşə  bilər.  İlk  növbədə 
yaxınlıqda  olan  açar  vasitəsilə  qurğunu  şəbəkədən  açmaq  və 
ya izolə olunmuş dəstəkli alətlərdən (bıçaq, kəsici balta və s.) 
istifadə  etməklə  cərəyan  dövrəsini  qırmaq  lazımdır.    Əgər 
hadisə  elektrik  veriliş  xəttində  baş  veribsə,  onda  bir  ucu 
torpaqlanmış  çılpaq  naqilli  xəttin  üstünə  atmaqla  qısa 
qapanma  yaratmaq  lazımdır.  Bu  halda  maksimal  cərəyan 
mühafizəsi  işə  düşəcək  və  avtomatik  olaraq  xətti  açacaqdır. 
Bütün  hallarda,  qurğu  şəbəkədən  açılandan  sonra,  xəsarət 
almış adamın hündürlükdən düşmə və əzilmə ehtimalı yaranır. 
Belə halda aşağıdakı məsləhətləri vermək olar: 
1.Bir  neçə  nəfərin    köməyilə  (əgər  hündürlük  böyük 
deyilsə)  düşən  adamı  əllərin  üstünə  götürülür,  brezent  və  ya 
başqa parça materialını dartılmış vəziyyətdə saxlamaqla adam 
qəbul edilir; 

---

34 
 
2.Əgər  köməkçi  varsa,  onda  həmin  adam  hündürlüyə 
qalxaraq və zədə almış işçini tutaraq saxlayır. 
Elektrik  cərəyanın  təsirindən  xəsarət  almış  adamı, 
gərginlikdən  azad  etdikdən  sonra,  həkim  gələnə  qədər  onun 
halından asılı olaraq yardım etmək vacibdir. Əgər xəsarət alan 
şəxs,  huşunu  itirməyib  və  sərbəst  gəzə  bilərsə,  onda  həmin 
adamı istirahət üçün rahat olan otağa aparmalı, su içirtməli və 
uzanmağı  məsləhət  görməli.  Əgər  xəsarət  almış  adamda 
müəyyən  zədələr  (əzilmə,  kəsiklər,  oynaqların  çıxılması, 
sümüklərin sınması və s.) müşahidə olunarsa, onda yerindəcə 
lazımi  köməklik  göstərməli,  ehtiyac  olduqda  tibbi  məntəqəyə 
yollamalı və ya həkim çağırmalı. 
Əgər  xəsarət  alan  adam  cərəyanın  təsirindən  azad 
etdikdən  sonra  huşsuz  vəziyyətdədirsə,  ancaq  normal  nəfəs 
alır və nəbz eşidilirsə, təcili olaraq həkimi çağırmaq, o gələnə 
qədər  yerindəcə  yardım  göstərməklə  huşa  gətirmək  (naşatır 
spirti iylətməklə təmiz hava verməli) lazımdır. 
Əgər  xəsarət  olan  adam  cərəyanın  təsirindən  azad 
etdikdən sonra ağır vəziyyətdədirsə (nəfəs almır, ya fasilələrlə 
nəfəs  alır  və  s.),  təcili  olaraq  həkim  çağırmalı  və  o,  gələnə 
kimi xəstəyə süni nəfəs verməyə başlamalı. 
Süni nəfəs vermədən öncə aşağıdakılar vacibdir: 
a)təcili  olaraq  (bir  saniyə  belə  vaxt  itirmədən)  xəsarət 
alan  adamı  sıxıcı  paltarlardan  azad  etməli  (yaxasını  açmalı, 
şarfı çıxarmalı, kəməri genişləndirməli və s.); 
b)ağzını açmalı (ağır qıc vəziyyətdə ağzı bağlanıbsa); 
v)ağzını  açdıqdan  sonra,  onu  kənar  əşyalardan 
təmizləməli, diş protezlərini (əgər varsa) çıxarmalı. 
Son zamanlar respublikada və xarici ölkələrdə, elektrik  

---

35