AZƏrbaycan mġLLĠ elmlər akademġyasi məRKƏZĠ NƏbatat bağI

     ġekil1: Gaziantep il haritası 

 
209 
MATERYAL VE METOT 
Çalışmanın  bitki  materyalini,  2002–2004  yılları  arasında 
Gaziantep  Üniversitesi  Botanik  Bahçesine  introdüksiyonu 
yapılan  Pinus  brutia  Ten.,  Pinus  nigra  Arn.  subsp.  pallasiana 
(Lamb.)  Holmboe.,  Pinus  halepensis  Mill.,  Pinus  pinea  L., 
Pinus  elderica  Medw.,  Pinus  pinaster  Ait.  türleri  ile 
tarafımızdan  ilk  kez  yetiştirilen  Pinus  radiata  D.  Don.  ve  P.  
sylvestris 
L. 
subsp. 
hamata 
(Steven)  Fomin  türleri 
oluşturmaktadır. 
Yapılan  arazi  çalışmaları  sonucunda  elde  edilen 
herbaryumların  teşhis  çalışmaları  Flora  of  Turkey  and  Aegan 
Islands (Davis, 1965–1988, Hedge, I. C.1982, Yaltırık F.1994)‟e 
ve  Flora  of  Syria  (Post,  1932),  Orman  ve  Park  Ağaçlarının 
Özel  Sistematiği  (Kayacık,  1980)‟e  göre  yapılmıştır.  Teşhis 
aşamasında  yardımcı  kaynak  olarak;  Botanical  Latin 
(Stearn,1967),  Bitki  Terimler  Sözlüğü  (Altınayar,  1987)  ve 
Botanik 
Kılavuzu 
(Baytop, 
1998) 
adlı 
eserlerden 
faydalanılmıştır.  
Gaziantep  florasının  doğal  olarak  bulunan  ve  kültüre 
alınmış  olan  Pinus  L.  türlerinin  tohumlarının  Gaziantep 
Üniversitesi  Botanik  Bahçesine  introdüksiyonu  yapılarak 
tohumla  üretilmesi  Agamirov  ve  Ark.  (1972)‟na,  büyüme  ve 
gelişiminin  incelenmesi  Beydeman  (1974)‟e,  kök  sisteminin 
incelenmesi  Kolesnikov  (1974)  ve  Zeynalov  (1988,  1996, 
1998)‟a göre yapılmıştır. 
 
 

 
210 
BULGULAR 
 
       Gaziantep  Üniversitesi  Botanik  Bahçesine  introdüksiyonu 
yapılan  türlerin  nisan  ve  mayıs  aylarında  tohumlar  ekilmiş  
çimlenme sonuçları aşağıda verilmiştir. 
 
Tablo 1. Mart ayında ekilen tohumların çimlenme durumları 
 
Tür adı 
Ekilen 
tohum 
adedi 
Ekim 
tarihi 
Ġlk çimlenme 
tarihleri 
Çimlenme 
oranı (%) 
Pinus nigra Arn. 
200 
16.03.2003 
21.04.2003 
3.5 
P. brutia Ten. 
200 
16.03.2003 
15.04.2003 
52.4 
P. sylvestris L. 
170 
16.03.2003 
13.04.2003 
8.2 
P. halepensis Mill 
84 
16.03.2003 
13.04.2003 
14.3 
P. pinea L. 
140 
16.03.2003 
13.04.2003 
93.3 
P. pinaster Ait. 
220 
16.03.2003 
13.04.2003 
45.4 
P. eldarica Medw. 
140 
16.03.2003 
15.03.2003 
16 
P. radiata D. Don 
200 
12.03.2004 
10.04.2004 
13.8 
Tablo 2. Nisan ayında ekilen tohumların çimlenme durumları 
 
Tür adı 
Ekilen 
tohum 
adedi 
Ekim 
tarihi 
Ġlk çimlenme 
tarihleri 
Çimlenme 
oranı (%) 
Pinus nigra Arn. 
200 
16.04.2003 
10.05.2003 
8.5 
P. brutia Ten. 
200 
16.04.2003 
16.05.2003 
74.5 
P. sylvestris L. 
170 
16.04.2003 
11.05.2003 
84.7 
P. halepensis Mill 
84 
16.04.2003 
14.05.2003 
25 
P. pinea L. 
140 
16.04.2003 
13.05.2003 
58.5 
P. pinaster Ait. 
220 
16.04.2003 
16.05.2003 
39.5 
P. eldarica Medw. 
140 
16.04.2003 
14.05.2003 
16.4 
P. radiata D. Don 
200 
13.04.2004 
09.05.2004 
13.4 

 
211 
 
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
P
in
u
s 
n
ig
ra
A
rn
.
P
. 
b
ru
ti
a
 Te
n
.
P
. 
sy
lv
e
st
ri
s
L.
P
. 
h
a
le
p
e
n
si
s
M
il
l
P
. 
p
in
e
a
 L.
P
. 
p
in
a
st
e
r
A
it
.
P
. 
e
ld
a
ri
c
a
M
e
d
w
.
P
. 
ra
d
ia
ta
 D
.
D
o
n
(% )
Çimlenm
e oranı
(%)
(Mart)
Çimlenm
e Oranı
(%)
(Nisan)
 
 
ġekil  2:  Mart  ve  Nisan  ayında  ekilen  tohumların  çimlenme 
oranlarının karşılaştırılması 
 
Mart ayında ekimi yapılan türlerden en yüksek çimlenme oranı 
P.  pinea  L.  (%  93.3),  en  az  çimlenme  oranını  P.  nigra  Arn.  subsp. 
pallasiana (Lamb.) Holmboe. (%3.5)‟nın verdiği tespit edilmiştir. 
Nisan  ayında  ekimi  yapılan  Pinus  L.  türlerinde  en  iyi 
çimlenme  oranı  P.    sylvestris  L.  subsp.  hamata  (Steven) 
Fomin‟da  (%  84.7),  en  az  çimlenme  P.  nigra  Arn.  subsp. 
pallasiana (Lamb.) Holmboe.‟de (%8.5) gözlemlenmiştir.  
İkinci  vejetasyon  yılı  sonunda  bitkilerin  kazık  kök 
uzunluklarının  gözlemleri  yapılmıştır.Her  türden  10  adet  bitki 
örneği  alınarak  ölçümler  yapılarak  ortalama  uzunlukları 
alınmıştır. 

 
212 
 
Tablo 3. Pinus ssp. toprak Altı Kısımlarının Boy Uzaması 
 
Tür Adı 
1 Aylık 
(cm.) 
3 Aylık 
(cm.) 
6 Aylık 
(cm.) 
1 yıllık 
(cm.) 
2 yıllık 
(cm.) 
Pinus nigra Arn. 
13 
18 
20 
22 
25 
P. brutia Ten. 
13 
16 
19 
22 
25 
P. sylvestris L. 
9 
14 
16 
16,5 
21 
P. halepensis Mill. 
13 
16 
19 
21 
25 
P. pinea L. 
16 
17 
18 
21 
26 
P. pinaster Ait. 
13 
16 
18 
20 
30 
P. eldarica Medw. 
12 
16 
18 
20 
24 
P. radiata D. Don. 
11 
12 
17 
21 
 
 
0
5
10
15
20
25
30
35
P
in
u
s 
n
ig
ra
A
rn
.
P
. 
b
ru
ti
a
 Te
n
.
P
. 
sy
lv
e
st
ri
s 
L.
P
. 
h
a
le
p
e
n
si
s
M
il
l.
P
. 
p
in
e
a
 L.
P
. 
p
in
a
st
e
r 
A
it
.
P
. 
e
ld
a
ri
c
a
M
e
d
w
.
P
. 
ra
d
ia
ta
 D
.
D
o
n
.
(cm)
1 Aylık (cm.)
3 Aylık (cm.)
6 Aylık (cm.)
1 yıllık (cm.)
2 yıllık (cm.)
 
ġekil 3: Pinus L.(Çam) türlerinin kazık kök gelişimlerinin 
karşılaştırılması   
 
Anadolu  Karaçamı  (P.  nigra  subsp.  pallasiana  Arn.)  ve 
Kızılçam  (P.  brutia  Ten.)‟ın  22  cm.  ile  en  uzun  kazık  kök 

 
213 
verdikleri tespit edilmiştir. Birinci yılsonunda Ebe Sarıçamı (P. 
sylvestris subsp. hamata L.)‟nın 16,5 cm. kazık kök uzunluğu ile 
en  kısa  kazık  köke  sahip  olduğu  gözlemlenmiştir.  Ayrıca 
P.radiata D.Don. bir yıllık kazık kök uzunluğu 21 cm.dir 
İkinci  vejetasyon  yılı  sonunda  bitkilerin  kazık  kök 
uzunluklarının  gözlemleri  yapılmıştır.  En  uzun  kazık  kök 
uzunluğu P. pinaster Ait. 30 cm. tespit edilmiştir. P.  sylvestris 
L.  subsp.  hamata  (Steven)  Fomin  21  cm.  ile  zayıf  gelişim 
gösterdiği gözlemlenmiştir.. 
           İkinci  vejetasyon  yılı  sonunda  bitkilerin  gövde  uzunluk-
larının  gözlemleri  yapılmıştır.Her  türden  10  adet  bitki  örneği 
alınarak ölçümler yapılarak ortalama uzunlukları alınmıştır. 
 
Tablo 4. Pinus ssp. Toprak Üstü Kısımlarının Boy Uzaması 
 
Tür adı 
Ortalama boy uzunluğu (cm.) 
1 Aylık  3 Aylık  6 Aylık  1 Yıllık 
2 yıllık 
Pinus nigra Arn. 
3,5 
4 
5 
6 
     20 
P. brutia Ten. 
4 
4,5 
8 
11 
50 
P. sylvestris L. 
3 
3 
4 
4 
11 
P. halepensis Mill 
3 
5 
7 
14 
64 
P. pinea L. 
6 
6 
6 
18 
35 
P. pinaster Ait. 
3,5 
6,5 
11 
21 
55 
P. eldarica Medw. 
4 
5 
6,5 
9 
25 
P. radiata D. Don. 
4,5 
7 
9 
12 
 
 

 
214 
 
Şekil  4:  Ekimi  yapılan  tohumların  2  yıllık  kök  gelişimi  (A) 
Pinus  nigra  subsp.  pallasiana,  (B)  P.  sylvestris  subsp.  hamata 
(C)P. pinea, (D) P. brutia, (E) P. halepensis, (F) P. pinaster (G) 
P. eldarica 
A 
B 
C 
D 
G 
F 
E 

 
215 
0
10
20
30
40
50
60
70
P
in
u
s 
n
ig
ra
 A
rn
.
P
. 
b
ru
ti
a
 T
e
n
.
P
. 
sy
lv
e
st
ri
s 
L
.
P
. 
h
a
le
p
e
n
si
s 
M
il
l
P
. 
p
in
e
a
 L
.
P
. 
p
in
a
st
e
r 
A
it
.
P
. 
e
ld
a
ri
c
a
M
e
d
w
.
P
. 
ra
d
ia
ta
 D
.
D
o
n
.
(cm)
Ortalama boy
uzunluğu
(cm.) 1 Aylık
Ortalama boy
uzunluğu
(cm.) 3 Aylık
Ortalama boy
uzunluğu
(cm.) 6 Aylık
Ortalama boy
uzunluğu
(cm.) 1 Yıllık
Ortalama boy
uzunluğu
(cm.) 2 yıllık
 
 
ġekil 5: Pinus L. türlerinin boy uzunluklarının karşılaştırılması 
Bir yıllık gelişim sonunda ise bitkilerin boy uzamasında en 
iyi  uzama  Sahil  Çamında  (P.  pinaster  Ait.)  21  cm  ile. 
gözlemlenmiştir.  En  az  boy  uzaması  Anadolu  Karaçamı  Ebe 
Sarıçamı (P. sylvestis L. subsp. hamata (Steven) Fomin) da 4 cm 
ile görülmüştür. .  P. radiata D. Don. bir  yıllık boy  gelişimi  12 
cm.dir. İkinci vejetasyon yılı sonunda bitkilerin boy uzamasında 
en  uzun  boy  gelişimi  P.  halepensis  Mill.  64  cm  ile  .  tespit 
edilmiştir.  En  az  boy  uzaması  gösteren  P.    sylvestris  L.  subsp. 
hamata (Steven) Fomin 11cm. ile olmuştur. 
 

 
216 
 
ġekil  6:  Ekimi  yapılan  tohumların  2  yıllık  boy  gelişimi  (A) 
Pinus  nigra  subsp.  pallasiana,  (B)  P.  sylvestris  subsp.  hamata, 
(C)  P.  pinea,  (D)  P.  brutia,  (E)  P.  halepensis,  (F)  P.  pinaster 
(G) P. eldarica 
A  
 
 
 
B  
 
 
 
C 
D 
 
 
 
 E  
 
 
 
F 
G 

 
217 
TARTIġMA ve SONUÇ 
 
Türlerin  çimlenme  oranları  mart  ve  nisan  aylarında 
karşılaştırıldıklarında  türlerin  oranları  değişmekte  olduğu 
gözlenmiştir.  Buna  göre;  Pinus  pinea  L.(%93.3),  P.  radiata  D. 
Don.(%13.8)  ve  P.  pinaster  Ait.(%45.4)  Mart  ayında  ekimi 
yapılmalıdır.    P.  nigra  Arn.  subsp.  pallasiana  (Lamb.) 
Holmboe.(%8.5), P. brutia Ten.(%74.5), P.  sylvestris L. subsp. 
hamata (Steven) Fomin.(%84.7), P. halepensis Mill.(%25) ve P. 
eldarica  Medw.(%16.4).  Nisan  ayında  ekimi  yapıldığında 
çimlenme  oranı  daha  yüksek  çıktığından  Nisan  ayında  ekimi 
yapılmalıdır. 
Verilerde  görüldüğü  gibi çam  (Pinus  L.) türleri ilk  yılında 
toprak  altı  kısımları  toprak  üstü  kısımlarına  oranla  daha  iyi 
gelişmektedir. Kurak bölgelerde yetişen bitkilerin sudan daha iyi 
yararlanmak  için  kökleri  daha  iyi  gelişerek,  daha  derine 
inmektedir.  Nemli  yerlerde  yetişen  bitkiler  ise  topraktaki  neme 
kolayca  ulaştıklarından  kazık  kökleri  fazla  gelişmemektedir.  P.  
sylvestris L. subsp. hamata (Steven) Fomin kazık kökünün diğer 
türlere oranla daha küçük olması bitkinin genetik yapısı ve iklim 
şartlarıyla doğrudan ilişkilidir.  
İki  yıllık  Pinus  L.  türlerinin  boy  uzaması  incelendiğinde 
birinci  yıl büyüme  yavaş olmaktadır (4-21 cm.). Bunun sebebi; 
ilk yıl bitki topraktan nemini almak için kök büyümesine öncelik 
vermesidir.  İkinci  yıl  ise  toprak  üstü  kısımlarının  büyüme  ve 
gelişmesi daha hızlıdır(11-64 cm.). Ayrıca; bitki türünün genetik 
yapısı  ve  iklim  şartlarına  gösterdiği  adaptasyona  bağlı  olarak 
kurak  bölgelerde  yetişen  bitkiler  daha  kısa  olurken,  nemli 
yerlerde yetişen bitkiler daha uzun olmaktadır..  

 
218 
Pinus  L.  türlerine  ait  elde  bulunan  büyüme  ve  gelişme 
verileri  karşılaştırıldığında;  bitkinin  genetik  yapısına,  yetiştiği 
toprak özelliklerine ve iklim şartlarına bağlı olarak birinci yılda 
bitkinin toprak altı kısmı toprak üstü kısmından yaklaşık iki, üç 
kat  daha  iyi  gelişerek  yan  kökleri  ile  toprağa  tutunduğu  tespit 
edilmiştir.  Birinci  yıldan  sonra  topraktan  nemini  alabilecek 
düzeye geldikten sonra bitkinin toprak üstü kısmı gelişmesi daha 
hızlanmaya  başladığı  tespit  edilmiştir.  Bitkinin  ikinci  yılındaki 
boy  uzaması  ilk  yıldan  3–5  kat  daha  fazla  olduğu 
söylenebilmektedir..  
 
ÖNERĠLER 
Gaziantep  ili  ve  çevresinde  yapılan  arazi  çıkışlarında  2  tür 
doğal olarak ve 4 türde kültürde yetiştirilen 6 tür tespit edilmiştir. 
Monteri  çamı  (Pinus  radiata  D.  Don.)  ve  Ebe  Sarıçamı  (Pinus 
sylvestris  L.  subsp.  hamata  (Steven)  Fomin)  tarafımızdan  kültüre 
alınmıştır.  Bu  türlerin  büyüme  ve  gelişimlerini  devam  ettirdiği, 
Gaziantep  iklim  ve  toprak  yapısına  adaptasyon  gösterdiği  tespit 
edilmiştir. İlimizde kültürde yetiştirilmesi;  
Pinus L. türlerinin iklim ve toprak isteklerinin çok geniş bir 
toleransa  sahip  olmasından  ötürü  step  alanlarda  P.  nigra  Arn. 
subsp.  pallasiana  (Lamb)  Holmboe,    Pinus  sylvestris  L.  subsp. 
hamata  (Steven)‟nın  ve  çorak  alanlarda  ise  P.  eldarica  Medw., 
P.  halepensis  Mill.,  P.  brutia  Ten.‟nın  ağaçlandırma 
çalışmalarında kullanılması;  
Pinus  L.  türlerinin  hepsi  kazık  köklerinin  iyi  gelişmesi  ve 
yan  köklerinin  çok  sayıda  olması  nedeniyle  toprağa  çok  iyi 
tutunduğu  tespit  edilmiştir.  Bu  nedenle  Pinus  L.  türlerinin 

 
219 
toprak  kaymasını  önleyeceğinden  erozyonla  mücadelede 
kullanılması;. 
Pinus  L.  türlerinin  hepsi  her  dem  yeşil  olmasından  dolayı 
park ve bahçelerin süslenmesinde (peyzajında) kullanılması;  
Pinus  L.  türlerinin  odunu  değerli  olduğundan  ilimizde 
yetiştirilip  çoğaltılarak  sanayi  için  gerekli  olan  kerestelerin 
başka  bölgelerden  gelmesinin  yerine  buradan  karşılanabileceği 
ve  bu  anlamda  P.  eldarica  Medw.,  P.  brutiaTen.  ve  P.  nigra 
Arn. subsp. pallasiana‟nın yetiştirilmesi; 
Pinus  L.  türlerinin  hepsi  tohumdan  üretimi  yapıldıktan 
sonra  toprak  altı  ve  toprak  üstü  büyüme  ve  gelişmesi 
gözlendiğinde  ikinci  vejetasyon  yılı  sonunda  fidanların 
ağaçlandırma için toprağı ile birlikte alınarak dikimi yapılması;  
Bu çalışmada Pinus L. türlerinin hepsi iki yıllık toprak altı 
ve 
toprak 
üstü 
kısımlarının 
biyoekolojik 
özellikleri 
incelenmiştir.  Kültürde  yetiştirilecek  çam  ağaçlarının  tespit 
edilmesinde,  park  bahçelerin  süslenmesinde  ve  büyük 
miktarlarda  para  harcanarak  yapılan  ağaçlandırma  (ormanlık 
oluşturulması,  refüjlerin  yeşillendirilmesi,  piknik  alanlarının 
düzenlenmesi, vb çalışmalar için) çalışmalarında yararlanılması 
özerilmektedir. 
 
KAYNAKÇA 
Agamirov,  Ü.  Ve  Ark.(1961)  Azerbaycan’ın  Ağaç  ve 
Çalı  Bitkileri,  I.  Cilt,  Azerbaycan  Bilimler  Akademisi 
Matbaası 
Altınayar,  G  (1987).  Bitki  Bilimi  Terimleri  Sözlüğü, 
DSİ  Basım  ve  Foto-Film  İşletme  Müdürlüğü  Matbaası, 
Ankara.  

 
220 
Anonim  (1972).  Gaziantep  ili  Toprak  Envanter  Raporu, 
Köy İşleri Bakanlığı  Toprak Su Genel Müdürlüğü, Yayın No: 
162, Ankara.  
Anonim  (1999).  Hava  Durumu  Kayıtları.  Gaziantep 
Meteoroloji Müdürlüğü. Gaziantep.  
Beydeman  ,  N.İ.  (1974)  Bitki  ve  Bitki  örtülerinde 
Fenolojik Deneme Metodları, Nauka Yayın Evi, Novasibirski 
Baytop,  A.  (1998).  Botanik  Kılavuzu,  İstanbul  Üniv.  Yay., 
No: 4058, İstanbul. 
Davis,  P.  H.  Vd  (1965–1988).  Flora  of  Turkey  and  the  East 
Aegan Islands, V:I-X, Edinburg Üniversitesi Matbaası, Edinburg. 
Kolesnikov, N. F (1974). Odunlu Bitkilerde Kök Sisteminin 
İncelenmesinde  Kullanılan  Metotlar.  Ders  Kitabı,  296.  sayfa. 
Nauka Basımevi. Moskova.  
Kayacık,  H.,  (1980).  “Orman  ve  Park  Ağaçlarının  Özel 
Sistematiği I. Gymnospermae”, İ. Ü. Orman Fakültesi Yayınları, 
No:2642/281, s.235, İstanbul.  
Post, G. E. (1932).  Flora of Syria, Palestine and Sınai, 
From  taurus  to  Ras  Muhammed and from Mediterranean sea 
to  The  Syrian  Desert  (2nd.ed.  revised  by  J.E.  Dinsmore), 
American Press, Beirut. 
Stearn, W.T., (1967). Botanical Latin, P. 566, Edinburg. 
Zeynalov, Y., (1988). Bakü Botanik Bahçesinde Orta Asya 
Yemişen  Türlerinin  Mevsimi  Gelişim  Dinamikliği  (Fenolojik), 
Azerbaycan E.A.‟ın Haberler Bülteni, NO:1, Bakü. 
Zeynalov,  Y.,  (1996).  Kars  İlinde  Yetiştirilebilir  Üvez 
(Sorbus  L.)  Genuslarına  Ait  Olan  Bazı  Türlerin  Biyoekolojik 
Özellikleri,  Kafkas  Üniversitesi  Fen  Bilimleri  Dergisi  Cilt:3, 
Sayı 3–4, Kars 
Zeynalov, Y., (1998). Bakü Botanik Bahçesinde Yetiştirilen 
Ağaç  ve  Çalı  Bitkilerinin  İntrodüksiyonu,  Flora  araştırmaları 
Kitabı, Bakü Devlet Üniversitesi Matbaası. 
 

 
221 
 
 
ZEYNALOV Y., ĠSKENDER E.,  
FIRAT  S., ĠNCĠK F. N.,  
YAYLA F,  FARZALĠYEV V. 
 
 
GERMINATION AND GROWING FEATURES OF PINUS 
SSP. SPECIES INTRODUCED IN GAZIANTEP 
UNIVERSITY BOTANIC GARDEN 
 
This  study  has  been  made  on  searching  of  the  biological 
features  of  the  species,  Pinus  brutia  Ten.,  Pinus  nigra  Arn. 
subsp.  pallasiana  (Lamb.)  Holmboe.,  Pinus  halepensis  Mill., 
Pinus  pinea  L.,  Pinus  elderica  Medw.,  Pinus  pinaster  Ait., 
Pinus  radiata  D.  Don.  and  P.    sylvestris  L.  subsp.  hamata 
(Steven)  Fomin  that  were  introduced  in  Gaziantep  University 
Botanic Garden. Planting of the seeds which are got from nature 
and  the  plants  which  are  taken  to  culture  has  been  made  in 
March-April  and  their  germination  characteristics  have  been 
searched. Their rate of germination has  been changing between 
% 3,5 and 93,3. Growing of root and stems of these species that 
have been introduced have been observed. It has been observed 
that.  P.  pinaster  Ait.  (30  cm)  displays  the  best  growing  of  root 
and  P.  halepensis  Mill.  (64  cm)  displays  the  best  growing  of 
stem. 
 
 

 
222 
E.Isgender, E.Özüslu
*
,  
M.Özaslan
**
, ġ.Gasımov., Y.Zeynalov 
 
TÜRKĠYE (SOF DAĞI- GAZĠANTEP) FLORASINDA 
BULUNAN BAZI BĠTKĠLERĠN ETNOBOTANĠK 
ÖZELLĠKLERĠ VE MAHALLĠ ADLARI 
 
Bitkilerle tedavi  yönteminin  insanlık tarihi  kadar eski olduğu 
bilinmektedir.  Bugün  hastalıkların  tedavisinde  doğal  olmayan 
maddelerin  kullanımı  büyük  yer  tutmaktadır.  Ancak,  yapılan 
araştırmalar  Avrupa  ve  Amerika‟da  olduğu  gibi  yurdumuzda  da, 
biyolojik  kökenli  ilaçlara  karşı  ilginin  gittikçe  arttığını 
göstermektedir.  Fakat,  bu  alanda  yapılan  araştırmaların  az  sayıda 
olması  bu  bitkilerin  yaygın  kullanımını  kısıtlamakta  yada  yanlış 
kullanımına yol açmaktadır (9). 
Etnobotanik,  İnsan-bitki  ilişkileri  “Bir  yörede  yaşayan 
halkın 
yakın 
çevresinde 
bulunan 
bitkilerden, 
çeşitli 
gereksinimlerini  karşılamak  üzere  yararlanma  bilgisi  ve  o 
bitkiler üzerine etkileri” olarak tanımlanır (23). İnsanlar bitkileri 
toplar,  araştırır,  genetik  değişim  çalışmaları  yapar,  etken 
maddelerini taklit etmeye çalışır, sentetiklerini üretir, bunlardan 
bazılarını  yer,  bazılarını  giysilerinde  kullanır,  bazılarını 
uyuşturucu olarak kullanır. (12) Etnobotanik, sistematik botanik 
ve  farmakolojik    gibi  bilimlere  de  katkıda  bulunur. 
Etnobotaniğin,  ortaya  çıkışında  insanlarda  oluşan  çeşitli 
                                           
*