Az ərbaycan Respublikası Sə hiyy

İİV-li xəstələrin anonim qaydada müayinə və ixtisaslaşdırılmış 

müalic

əsinə cavabdeh olan tibb müəssisələrinin 

SİYAHISI 

Sıra 

№-si 

Tibbi yardımın növləri 

Cavabdeh tibb mü

əssisələri və baş 

müt

əxəssislər  

1.

 

 

Ftiziopulmonoloji yardım   4№-li vərəm 

əleyhinə 

dispanser,  

Elmi-T

ədqiqat Ağciyər Xəstəlikləri İnstitutu 

2.

 

 

Dermatoveneroloji yardım   Respublika dəri-zöhrəvi dispanseri 

3.

 

 

Psixiatrik yardım 

1№-li Psixiatriya Xəstəxanası 

4.

 

 

Onkoloji yardım 

Milli Onkologiya M

ərkəzi 

5.

 

 

C

ərrahi yardım  

M.A.Topçubaşov adına Elmi Tədqiqat Klinik 

v

ə Eksperimental Cərrahiyyə İnstitutu  

6.

 

 

İnfeksion xəstəliklər üzrə 

yardım 

V.Axundov  adına  Elmi-Tədqiqat Milli 

Profilaktika İnstitutu,  

Klinik Tibbi M

ərkəzi 

7.

 

 

Hematoloji 

yardım  

B.Eyvazov 

adına 

Elmi-Tədqiqat 

Hematologiya v

ə Transfuziologiya İnstitutu 

8.

 

 

Stomatoloji yardım  

SN Stomatoloji poliklinikası  

(Stomatoloji M

ərkəz)  

9.

 

 

Terapevtik, otolarinqoloji, 

pulmonoloji, nevroloji, 

qastro-enteroloji, 

proktoloji yardım  

Akademik 

Mirqasımov adına Respublika 

klinik x

əstəxanası  

10.

 

 

Mama-

ginekoloji yardım  

Elmi-T

ədqiqat  Mamalıq  və  Ginekologiya 

İnstitutu 

11.

 

 

Narkoloji yardım 

Respublika Narkoloji Dispanseri 

12.

 

 

Pediatrik yardım  

K.F

ərəcova  adına  Elmi-Tədqiqat Pediatriya 

İnstitutu 

13.

 

 

Oftalmolo

ji yardım  

Akademik  Z.Əliyeva  adına  Elmi-Tədqiqat 

Göz x

əstəlikləri İnstitutu  

14.

 

 

Travmatoloji yardım 

Elmi-T

ədqiqat Travmatologiya və Ortopediya 

İnstitutu 

15.

 

 

Neyroc

ərrahi yardım  

Respublika Neyroc

ərrahiyyə xəstəxanası 

16.

 

 

Uronefroloji yardım 

Respublika Klinik Uroloji x

əstəxanası  

17.

 

 

Endokrinoloji yardım 

Respublika Endokrinoloji Dispanseri 

Qeyd:  t

əcili və  ilkin  tibbi  yardım  ümumi  qaydalar  üzrə  ərazi 

prinsipin

ə  uyğun  müvafiq  tibb  müəssisələri tərəfindən 

göst

ərilir. 

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

 

59 

Əlavə 4

 

İİV infeksiyasının antiretrovirus preparatları ilə müalicəsinə 

(ARV terapiyasına) könüllü razılıq 

(nü mun

ə) 

 

M

ən ___________________________________________________ 

(soyadı, adı və atasının adı) 

İİV-kod__________ 

                                                         

_________ il t

əvəllüdlü ARV terapiyasının (ART) aparılmasına 

könüllü razılığımı verirəm. 

T

əsdiq edirəm ki: 



 

T

əyin  edilmiş  ARV  terapiyasının  mahiyyəti və  onun vacibliyi 

m

ənə ətraflı izah olunmuşdur; 



 

T

əyin olunmuş ARV preparatlarının təsiri və əks-təsiri haqqında 

m

əlumat verilmişdir; 



 

Müalic

ə  zamanı  yarana  biləcək hər  hansı  bir  narahatçılıq 

hallarında  təcili olaraq həkimə  müraciət edilməsinin vacibliyi 

m

ənə bildirilmiş və kontakt telefonu verilmişdir. 

D

ərk edirəm ki: 



 

ARV  terapiyası  orqanizmimdə  olan  insanın  immunçatışmazlığı 

virusunun  (İİV)  azalmasına  və  İİV  infeksiyasının  nəticəsində 

yaranan ikincili x

əstəliklərin  qarşısının  alınmasına  yönəlmişdir. 

Eyni zamanda bu d

ərmanlar mənim tam müalicə olunmağıma və 

dig

ər şəxsləri yoluxdurmamağıma zəmanət vermir; 



 

ARV preparatlarının, digər dərman preparatlarında olduğu kimi, 

k

ənar təsirləri ola bilər; 



 

Tibbi göst

ərişlərə  görə  ARV  terapiyasının  sxemləri dəyişdirilə 

bil

ər; 



 

ARV  terapiyası  rejiminin  pozulması,  yaxud  öz  başına 

dayandırılması xəstəliyin ağırlaşması ilə nəticələnəcək; 



 

ARV  terapiyası  rejiminin  pozulması,  yaxud  öz  başına 

dayandırılmasına görə ART həkim tərəfindən dayandırıla bilər. 

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

 

60 

M

ən iltizam verirəm: 



 

Müalic

ənin  gedişinə  nəzarət məqsədi ilə  müəyyən  edilmiş 

C

ədvələ görə vaxtı-vaxtında tibbi müayinələrdən keçmək və tələb 

olunan analizl

ərinin aparılması üçün qan və sidik vermək; 



 

ARV preparatlarının qəbulu rejiminə ciddi və dəqiq riayət etmək; 



 

ARV  terapiyasının  hər  hansı  səbəbdən  pozulması  və  ya 

dayandırılması haqda müalicə həkimimə dərhal məlumat vermək; 



 

Müalic

ə zamanı səhhətimdə baş verən dəyişikliklər barədə (əgər 

h

əmin dəyişiklikləri qəbul etdiyim ARV preparatlarla 

əlaqələndirirəmsə) dərhal həkimə məlumat vermək; 



 

M

ənə verilən ARV preparatlarını digər şəxslərə verməmək; 



 

ARV  terapiyası  zamanı  müalicə  həkimimlə  məsləhətləşməmiş 

dig

ər dərman preparatlarını qəbul etməmək. 

 

İmza: _________________________________________________ 

(soyadı, adı və atasının adı) 

Tarix: ________________ 

 

H

əkim: ________________________________________________ 

(soyadı, adı və atasının adı) 

Tarix: ________________ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

 

61 

Əlavə 5

 

Az

ərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin “Respublikada 

İİV infeksiyasına yoluxmuş xəstələr üçün antiretrovirus-terapiya 

m

ərkəzlərinin yaradılması barədə” 18 mart 2011-ci il tarixli  

40 

№-li əmrinə Əlavə 

Regional ARV terapiya

sı mərkəzlərinin 

SİYAHISI 

 

Sıra 

№-si

 

Tibb mü

əssisəsi 

1 

Gəncə Şəhər Səhiyyə İdarəsinin Yoluxucu Xəstəliklər Xəstəxanası 

2 

Şirvan Şəhəri Mərkəzi Xəstəxanasının infeksion şöbəsi 

3 

Quba Rayon M

ərkəzi Xəstəxanasının infeksion şöbəsi 

4 

Şəki  Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının infeksion şöbəsi 

5 

Lənkəran Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının infeksion şöbəsi 

6 

Naxçıvan MR QİÇS-lə Mübarizə Mərkəzi 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

Əlavə 6

 

ARV preparatları barədə əsas məlumatlar  

C

ədvəl 15. ARV preparatları barədə əsas məlumatlar 

Adı 

İngilis 

abbreviaturası 

D

ərmanın 

dozası 

Günd

əlik dozalar 

Qeydl

ər 

Əsas əlavə təsirlər 

(C

ədvəl 11) 

Davamlılıq 

mutasiyaları 

(birincili, 

ikincili) 

ƏTNİ 

Abakavir

∗

 

ABC  

300 mq 

H

əb 300 mq gündə 

2 d

əfə, yaxud 

600 mq günd

ə 

1 d

əfə 

Anamnezd

ə 

hiperh

əssaslıq 

olduqda preparatı 

t

əkrar təyin 

etm

əmək 

Hiperh

əssaslıq 

reaksiyası (qızdırma, 

s

əpgi, qripəbənzər 

sindrom, MBT v

ə 

ağciyərlər tərəfindən 

simptomlar)  

65R, 74V, 115F  

184V/I  

Didanozin

∗ 

ddl  

250 mq 

400 mq  

B

ədən çəkisi ≥60 

kq: h

əb 400 mq 

günd

ə 1 dəfə,  

<60 kq: h

əb  

250 mq günd

ə 

1 d

əfə  

Yem

əkdən 2 saat 

sonra q

əbul etmək. 

Sxemd

ə tenofovir 

varsa, dozanı 

azaltmaq ribavirinl

ə 

t

əyin etməmək 

Periferik 

polineyropatiya, 

pankreatit, laktasidoz 

65R, 74V 

                                      

∗

 

Az

ərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitələri

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

 

63 

Zidovudin 

ZDV  

300 mq  

H

əb 300 mq  

günd

ə 2 dəfə  

Stavudinl

ə birgə 

t

əyin etməmək; 

65R v

ə 184V 

mutasiyalar preparata 

h

əssaslığı artırır 

Anemiya, m

ədə-

bağırsaq pozuntuları, 

başağrısı 

41L, 67N, 70R, 

210W, 215Y/F, 

219Q/E  

Lamivudin 

3TC  

300 mq 

150 mq 

H

əb 300 mq gündə 

1 d

əfə yaxud 150 mq 

günd

ə 2 dəfə 

 

Diareya (nadir 

hallarda)  

65R, 184V/I 

Stavudin

∗

 

d4T  

30 mq  

Kapsul 30 mq 

günd

ə 2 dəfə 

Zidovudinl

ə birgə 

t

əyin etməmək 

Periferik neyropatiya, 

lipodistrofiya, 

АLТ/АSТ - 

aktivliyinin yüks

əlməsi 

41L, 67N, 

70R, 75T/M/S/

A, 

210W, 215Y/F, 

219Q/E  

Tenofovir  

TDF  

300 mq 

H

əb 300 mq 

günd

ə  

 

Didanozinin 

dozasını azaltmaq, 

stavudinl

ə 

kombinasiya 

etm

əmək; böyrək 

çatışmazlığı 

zamanı ehtiyatla 

istifad

ə etmək 

(dozanı azaltmaq) 

Böyr

ək çatışmazlığı 

41L, 65R, 10W  

Emtrisitabin   FTC  

200 mq 

Kapsul günd

ə  

1 d

əfə 200 mq  

  

Lamivudind

əki kimi 

65R, 184V/I 

                                      

∗

 

Az

ərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitələri

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

 

64 

Abakavir + 

lamivudin  

KVX  

600 mq 

abakavir, 

300 mq 

lamivudin 

1 h

əb  

günd

ə 1 dəfə 

  

  

  

Tenofovir + 

emtrisitabin  

TVD  

300 mq 

tenofovir, 

200 mq 

emtrisibatin 

1 h

əb gündə 1 dəfə    

  

  

Zidovudin + 

lamivudin 

CBV  

300 mq 

zidovudin, 

150 mq 

lamivudin  

1 h

əb  

günd

ə 2 dəfə 

Zidovudin çox 

yüks

ək dozalarda 

q

əbul olunduqda 

(

əvvəllər istifadə 

olunurdu) 

əlavə 

t

əsirlər riski 

yüks

əkdir  

  

  

Zidovudin + 

lamivudin + 

abakavir 

TZV  

300 mq 

zidovudin, 

150 mq 

lamivudin, 

300 mq 

abakavir 

1 h

əb  

günd

ə 2 dəfə 

Günd

ə 1 dəfə 

q

əbul etmək üçün 

deyil 

  

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

 

65 

ƏTQNİ 

Delavirdin 

DLV  

200 mq 

100 mq  

2 h

əb hər biri 200 

mq günd

ə 3 dəfə və 

yaxud 4 h

əb hər biri 

100 mq günd

ə  

3 d

əfə 

Avropada istifad

ə 

olunmur 

S

əpgi, mədə-bağırsaq 

pozuntuları, diareya 

K103N/S, 

Y181C/l, 

P236L, 

G190A/S/E/Q/

C, Y188L/H/C, 

V106A/M, 

K101E/P, 

M230L, 

K238T/N, 

F318L, 

V179D/E  

Nevirapin

∗

 

NVP  

200 mq  

H

əb 200 mq gündə 

2 d

əfə  

İlk 14 gün ərzində 

200 mq günd

ə 

1 d

əfə, sonra 200 

mq günd

ə 2 dəfə  

S

əpki, qaraciyər 

fermentl

ərinin 

aktivliyinin artması 

100I, 

101E, 103N, 

106A/M, 108I, 

179D/E, 181C/I

, 188C/H, 

190A/S, 230L 

Efavirenz  

EFV  

600 mq  

H

əb 600 mq gündə 

1 d

əfə 

Birinci dozanı 

axşam qəbul etmək 

Başgicəllənməsi, yuxu 

pozuntusu, psixi 

pozuntular 

(depressiya, intihar 

riski)  

100I, 

101E, 103N, 

106A/M, 

108I, 181C, 

188L, 190A/S, 

225H, 230L 

 

                                      

∗

 

Az

ərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitələri

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

 

66 

 

Proteaza inhibitorları(Pİ)  

Atazanavir

∗

  

ATV  

300 mq  

Kapsul 300 mq 

günd

ə 1 dəfə + 

ritonavir kapsulu 

100 mq günd

ə  

1 d

əfə  

Artıq ART qəbul 

ed

ən pasiyentlər 

üçün. Ritonavirl

ə 

birg

ə təyin etmək 

Bilirubinin 

s

əviyyəsinin 

yüks

əlməsi 

(t

əhlükəsizdir)  

24I, 33F/I/V, 

36I/L/V, 46I/L, 

50L, 54V/L/ 

M/T, 82A/F/T/S, 

84V, 88S, 90M  

İndinavir

∗

 

IDV  

400 mq  

Kapsul 400 mq 

günd

ə 2 dəfə + 

ritonavir kapsulu 

100 mq günd

ə 2 dəfə  

Ritonavirl

ə birgə 

t

əyin etmək 

Böyr

əkdə daşlar, 

dislipoproteidemiya 

24I, 32I, 

36I, 46I/L, 

54V, 82A/F/T/

S, 84V, 90M  

Lopinavir/ 

ritonavir 

(t

əsbit edilmiş 

dozalı 

kombinasiya 

edilmiş 

preparat)  

LPV/r  

133 mq/ 

33 mq  

200 mq/ 

50 mq  

3 kapsul h

ər biri 

133 mq/33 mq 

günd

ə 2 dəfə və 

yaxud 2 h

əb hər biri 

200 mq/50 mq 

günd

ə 2 dəfə  

Köhn

ə dərman 

formasından fərqli 

olaraq yenisini 

soyuducuda 

saxlamağa ehtiyac 

yoxdur; günd

ə 1 

d

əfə qəbulunun 

mümkünlüyü 

müzakir

ə olunur  

Diareya, meteorizm, 

dislipoproteidemiya 

10I/R/V, 

20M/R, 24I, 

32I, 33I/F/V, 

46I/L, 53L, 

54V/L, 63P, 

71V, 82A/F/T, 

84V, 90M  

Nelfinavir

∗

 

NFV  

250 mq  

625 mq  

2 h

əb hər biri  

625 mq günd

ə  

2 d

əfə və yaxud  

Yem

ək zamanı 

q

əbul etmək 

(sorulma 270% 

Diareya, meteorizm 

30N, 36I, 

46I/L, 

54V/L/M/T, 

                                      

∗

 

Az

ərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitələri

 

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

 

67 

5 h

əb hər biri 250 

mq günd

ə 2 dəfə  

yaxşılaşır); ritonavirlə 

gücl

əndirilmə 

t

ələb olunmur 

82A/F/T/S, 84

V, 88D/S, 90M 

Ritonavir  

RTV  

100 mq  

Yalnız gücləndirici 

qismind

ə 

 

Dislipo-proteidemiya, 

qaraciy

ər fermentlərinin 

aktivliyinin artması, 

diareya 

  

Sakvinavir

∗ 

SQV  

500 mq  

2 kapsul h

ər biri 

500 mq günd

ə 2 

d

əfə + 2 kapsul 

ritonavir h

ər biri 

100 mq günd

ə  

2 d

əfə 

Yeni h

əblər hər biri 

500 mq; 2004-cü 

il

ədək həblər 200 

mq buraxılırdı 

Ritonavirl

ə təyin 

etm

ək 

Diareya v

ə digər mədə-

bağırsaq pozuntuları, 

dislipoproteidemiya 

48V, 53L, 

54V/L, 82A/F/

T, 84V, 90M 

Tipranavir

∗

 

TPV  

250 mq  

2 kapsul h

ər biri 

250 mq günd

ə 

2 d

əfə +  

2 kapsul ritonavir 

h

ər biri 100 mq 

günd

ə 2 dəfə 

Artıq ART qəbul 

etmiş pasiyentlər 

üçün. Dig

ər Pİ ilə 

kombinasiya 

etm

əmək. 

Ritonavirl

ə təyin 

etm

ək 

Dislipoproteidemiya 

(n

əzərə çarpan), 

qaraciy

ər 

fermentl

ərinin 

aktivliyinin artması, 

diareya  

13L/V, 20M/R/ 

V, 33F/I, 35D/ 

N, 36I, 45R, 

46I/L, 47V, 

54A/M/T/V, 

58E, 66F, 69K, 

71I/K, 74P, 

82F/L/T, 84C/ 

V, 90M, 91S  

                                      

∗

 

Az

ərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitələri

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

 

68