A. N. Abbasbəyli, S. Z. Yusifzadə

3.3. Misir-Assuriya əlaqələri 
Misirin diplomatik əlaqələr saxladığı Ön Asiya dövlətlərindən biri də Assuriya idi. E.ə.XV  əsrdə  və 
XIV əsrin birinci yarısında Assuriya Mitanni və Babildən asılı vəziyyətdə idi. Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, e.ə. 
360-cı ildə Xet hökümdarı Suppiluliumas Mitanniyə ağır zərbə endirmişdir. Elə bu dövrdən başlayaraq Assuriya 
tədricən güclənir və Ön Asiya siyasətində mühüm rol oynamağa başlayır.  

---

 
18
Assuriya  şahı I Aşşuruballit (e.ə.1365-1333-cü illər) Misirlə diplomatik əlaqələr yaradır. Amarna 
arxivində onun Misir fironu IV Amenxotepə göndərdiyi bir neçə  məktub qalmışdır. Məktubların birində o 
yazırdı: «Səni görmək üçün yanına göndərdiyim elçimi mehriban qarşıla. Qoy o, səni görsün və geri qayıtsın. 
Qoy o, sənin və sənin ölkənin arzusunu öyrənsin». 
I Aşşuruballit IV Amenxotepə göndərdiyi başqa bir məktubunda onun elçisinin Misirdə  ləngidilməsi 
ehtimalı ilə bağlı olaraq yazırdı: Qoy mənim elçilərim sənin ölkəndə  ləngidilməsinlər. Nə üçün elçilər yad 
torpaqda qalmalıdırlar.  Əgər onlar yad torpaqda qalarsa və  şah bundan fayda görürsə, onda qoy qalsınlar və 
orada  ölsünlər. Əgər  şah bundan fayda götürmürsə  onda nə üçün bizim   göndərdiyimiz elçilər   yad torpaqda 
ölməlidirlər?» 
İstər Mitanni şahı, istərsə  də Babil şahı assuriyalıları öz təbəələri hesab edirdilər və Misir fironunun 
Assuriya elçilərini qəbul etməsinə etirazlarını bildirmişdilər. Lakin Xet dövləti ilə ziddiyyətlərin tədricən 
kəskinləşdiyi bir dövrdə Misirin Ön Assuriyada yeni müttəfiqə ehtiyacı var idi. Buna görə  də Misir fironu 
göstərilən etirazlara baxmayaraq Assuriya ilə müstəqil əlaqələr yaratmışdı. Tezliklə Assuriya dövləti Xet şahlığı 
ilə birlikdə Ön Assuriyada Misirin ən güclü rəqiblərindən biri olan Mitanni dövlətinin varlığına son qoydu və 
onun torpaqlarmı öz aralarında böldülər. Beləliklə, Şərqi Aralıq dənizi rayonları uğrunda mübarizədə Misir Het 
dövləti ilə üzbəüz qaldı.