A k ġ f k a m a L
partlayışının səsini eşidən kimi cəld rabitəçi əsgərlərə həyəcan siqnalı
Yüklə 10,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
partlayışının səsini eşidən kimi cəld rabitəçi əsgərlərə həyəcan siqnalı vermələrini əmr etdim. Çünki, indiyədək qumbara və digər iri çaplı silahlardan- həm düşmən tərəf, həm də biz tərəf -istifadə etmirdik. Əliyev Yaşara birinci bölüyə zəng etməyi və nə baş verdiyini öyrənməyi əmr etdim. Keşikdəki əsgərlərin birini isə həyəcan siqnalı ilə zabitləri və ehtiyatda olan bölüyü qaldırmağı əmr etdi. Rabitəçi birinci bölüklə telefon rabitəsinin kəsildiyini bildirdi. Ratsiya ilə əlaqə yaratmaq istədik. Oradan bildirdilər ki, birinci bölükdə, qəbirstanlıqda döyüş gedir. Mən 1- ci bölüyün rabitəçisinə qaçaraq döyüş gedən tərəfə (qəbirstanlığa tərəf)- bölük komandiri baş leytenant Qocayevin yanına-qaçmağı və təcili məlumat verməyi əmr etdim. Eyni vaxtda briqada qərərgahına da döyüş barədə məlumat verdim. Yuxarı komandanlıq kömək lazım olub- olmadığını soruşdu, lakin mən hələlik kömək lazım olmadığını bildirdim. Həyəcan komandası nəticəsində ikinci bölük on dəqiqə ərzində döyüşə hazır vəziyyətə gətirilən kimi, cəld bir neçə mühüm tapşırıq verdikdən sonra həmin bölüyün ikinci tağımını baş leytenant Kazımın komandası altında birinci bölüyə köməyə göndərdim. Digər iki tağımı isə hər ehtimala qarşı yenə ehtiyatda saxladım. Ola bilərdi ki, düşmən bir tərəfdən mövqelərimizi atəşə tutar, digər tərəfdən isə hücum edər. Döyüş vaxtı düşmənin fikirini öyrənmək-hər bir komandir üçün vacib şərtdir. Indi isə ön mövqedə nə baş verdiyini bilmirdim. Bölük komandiri ilə hələ də əlaqə yarada bilməmişdik. Bu müddətdə mən bütün taboru döyüşə hazır vəziyyətə gətirərək, vacib mövqeləri, o cümlədən, tank əleyhinə tağımı PTURS-larla səngərlərdə yerləşdirdim, tank tağımını, minaatan batereyanı döyüşə hazırladım. On beş dəqiqədən sonra baş leytenant Zakir Qocayevlə danışa bildim. Qocayev məlumat verdi və bildirdi: “Düşmən hər tərəfdən 326 mövqelərimizi atəşə tutub, PDM və qumbaraatanla bizə atəş açılır, əsgər Zahid Musayev yaralanıb, onu sol cinahımızdakı kəndə-Çıraqlıya- çıxardırıq. Maşın göndərin”. Mən bölük komandirindən düşmənin hücuma keçib-keçmədiyini soruşdum. O isə bildirdi ki, hücum yoxdur. Artıq hər şey aydın idi: iki həftə əvvəl briqada komandiri polkovnik Ramiz Cəfərovun tapşırığı yadıma düşdü. Mən yəqin etdim ki, düşmənin hücum etmək fikri yoxdur, bu düşmən kəşfiyyatı ola bilər, onlar əvəz çıxmaq istəyirlər. Mən tez briqada komandirinə qısa məlumat verdim və bildirdim ki, döyüşü davam etdiririk, ehtimal ki, düşmən kəşfiyyatı ilə döyüşürük. Komandir kömək lazım olub-olmamasını soruşdu və mən hələlik heç bir kömək lazım olmadığını bildirdim. Həyəcan siqnalı ilə ayağa qalxan taborun əsgərləri iki illik atəşkəsdən sonra müharibənin başlandığını zənn edərək döyüşə atılmış, nəhayət düşmənin dərsini verəcəkləri günün gəldiyini yəqin etmişlər. Qumbaraların partlayışından qəbirstanlıqdakı bozarmış otlar alışmış, gecəyarısı qəfil başlanan döyüşə bir az da vahimə qatmışdı... * * * Qazmanın yaxınlığında növbə çəkən əsgər Zahid Musayev səngərin üstü ilə o tərəf-bu tərəfə gedir, hərdən dayanıb gecənin səslərinə qulaq asır, mümkün qədər digər yoldaşı ilə danışmamağa çalışırdı. Səngərin bir az sol tərəfi 5-6 metr məsafədə kolluq olduğundan keşikdə duran əsgərlər həmişə oranı diqqətdə saxlayırdılar. Növbəni 10-15 dəqiqə idi ki, dəyişmişdilər. Səngərin qarşısında otların xışıltısını eşidən Zahid dayanıb bir daha diqqətlə qulaq asdı və heç nə eşitmədi. Amma şübhələnmişdi. Külək də əsmirdi ki, otları xışıldatsın. Tülkü-dovşan da ola bilərdi, lakin onlar adamlara bu qədər yaxınlaşmazlar. Bir az aşağı əyilərək gecənin qaranlığında ayazda ətrafa bir daha nəzər saldı: qarşıda yaxşı tanıdığı səngərin qabağında kiçik torpaq təpələri, kollar, arxların kənarları, ağaclar, bütün relyef tanış idi, tanış olmayan heç bir qaraltı gözə dəymirdi. Lakin maraq onu rahat buraxmadı. Avtomatı hazır vəziyyətə gətirib səngərdən ehtiyatla tullanıb qabağa çıxaraq torpaq yığınının arxasına baxmaq istədi. Yenə də heç nə görmədi. Birdən lap onun ayaqlarının altında gizlənmiş düşmən kəşfiyyatçısı onun üstünə tullandı. Barmaqları tətikdə olan Zahid qeyri- iradi olaraq atəş açdı və özünü geriyə-səngərə yıxdı. Qaranlıqda zarıltı və astadan anlaşılmaz səslər eşidildi. Zahid ”ermənilər”-deyərək qışqırdı və kolluğu atəşə tutdu. Zahidin hərəkətlərini izləyən əsgər yoldaşı da hara gəldi atəş açmağa başladı. O, düşmənin harada olduğunu bilmirdi, elə kor-koranə atəş açırdı. Elə bu vaxt qəfil yaxalandıqlarını hiss edən erməni kəşfiyyatçıları 327 səngərlərimizdən uzaqlaşmaq istədilər, lakin hər tərəfdən atəşə tutulduqları üçün çıxılmaz vəziyyətə düşdülər. Indiyədək atəş açmadan hərəkət edən düşmən kəşfiyyatçıları yeganə çıxış yolunun döyüşərək geriyə sürünmək olduğunu dərk etdilər və sonra əl qumbaralarını səngərlərimizə yağdırmağa başladılar. Qumbaralar səngərdə və qazmanın qapısı ağzında partladığından manqa komandiri və digər əsgərlər qazmadan çıxmağa imkan tapmadılar. Düşmən qazmanı tam güllə altında saxlamağa çalışırdı. Sağ və sol tərəfdəki keşikçilər artıq pulemyot və avtomatlarla düşmənə atəş açmağa başlamışdılar. Bizim əsgərlər nə baş verdiyindən xəbərsiz olduqları üçün hara gəldi atəş açırdılar. Ermənilər isə öz kəşfiyyatçılarını döyüş meydanından çıxarmaq üçün hər tərəfdən səngərlərimizi atəşə tutdular. Atəşə ara verməyən Zahid, yoldaşlarının qazmadan çıxmalarına kömək etdi. Artıq qazmadan çıxan Camal və onun yoldaşları ermənilərə atəş açırdılar. Düşmənin lap səngərlərimizə qədər yaxınlaşması Zahidi çox narahat edirdi. Necə olub ki, onları bir belə yaxına buraxıblar? Necə olub ki, düşmənin gəlişini bilməyiblər? Döyüşə-döyüşə bunları fikirləşirdi. Elə bu an düşmən qumbarası onun ayağının altına düşdü. O, qumbaranı yerdən götürüb düşmənə atmaq istədi, lakin qaranlıqda tapa bilmədi, yerini dəyişməyə isə macal tapmadı. Partlayış onu səngərə yıxdı. Qalxmaq istədi, lakin, sinəsindəki dəhşətli ağrıdan huşunu itirdi. Bir neçə dəqiqədən sonra döyüş yoldaşları Zahidi yaralı halda səngərdə tapdılar və yarasını sarımağa çalışdılar... * * * Səhərəyaxın döyüş dayanmışdı. Yaralanmış əsgəri-Zahid Musayevi hospitala çatdırsaq da artıq gec idi; o, həlak olmuşdu. Briqada komandirinin müavini polkovnik-leytenant İ.Ramaldanov da tabora gəlmişdi. Mən məlumat verdim. Səhər açılanda isə briqada komandiri polkovnik R.Cəfərov özü də gəldi. Biz döyüş baş verən ərazini gəzdik və döyüşün baş verdiyi yerdə düşmən kəşfiyyatçılarının bizim səngərin 5-6 metrliyinədək yaxınlaşdıqlarının şahidi olduq. Hətta düşmənlərdən birinin bizim səngərə girməsini yəqin etdik, çünki düşmən ayaqqabısının izləri yaş torpaqda qalmışdı. Yəqin ki, düşmən kəşfiyyatçıları bizim əsgərlərdən birini əsir götürmək istəmiş, lakin buna nail ola bilməmişlər. Zahid onları gördükdən və atəşə tutduqdan sonra ermənilər səngərlərimizə dalbadal qumbaralar yağdırmış, və bütün cəbhə boyu səngərlərimizi atəşə tutmuşdu. Bizim əsgərlər isə özlərini itirmədən düşmən kəşfiyyatçılarını darmadağın etmişdi. Düşmən kəşfiyyatçıları özlərinin ölən və yaralanan kəşfiyyatçılarını götürüb geriyə sürünmüş və gecə qaranlığında arxın içi ilə çəkilib getmişdilər. Düşmənin cəbhə boyu 328 səngərlərimizi atəş altında saxlamaları nəticəsində onların kəşfiyyatçıları çəkilməyə imkan tapmışlar. Döyüş meydanında əzilmiş otların üzərində ölmüş və yaralanmış düşmən əsgərlərinin laxtalanmış qanları qalmışdı. Cəngəllik və kolluqda isə düşmənlərin bir neçə güllə daraqları, əl qumbaraları, qumbara həlqələri, avtomat güllələri və digər döyüş ləvazimatları atılıb qalmışdı. Mən Zahidin qumbara qəlpələri ilə qundağı parçalanmış avtomatını əlimə aldım və darağını çıxardım. Daraqda bircə güllə qalmışdı... Polkovnik əvvəlcə ön mövqedəki əsgər və zabitlərin keşikdə ayıq-sayıq durmadıqları üçün mənə irad tutdu. Bildirdi ki, düşmən kəşfiyyatının bu qədər yaxınlığa gəlmələri səhlənkarlıqdan başqa bir şey deyil. Mən isə komandiri inandırmağa çalışırdım ki, əsgərlər ön mövqedə səhlənkarlıq deyil, qoçaqlıq göstəriblər. Bildirdim ki, məhz həmin əsgərlərin yaxşı döyüşü nəticəsidə düşmən səngərlərimizdən qovularaq çıxarılmışdı. ...Bir gün sonra məlum olacaq ki, həmin döyüşdə Zahid üç düşmən kəşfiyyatçısını məhv etmişdir. Bu məlumatı qonşu hərbi hissənin rabitəçiləri bizə vermişlər. Onlar döyüş gecəsi düşmənin ratsiya ilə danışıqlarına qulaq asmış və düşmən kəşfiyyatçılarından üç nəfərinin öldürüldüyünü öyrənmişlər. Bundan sonra briqada komandiri inandı ki, həqiqətən 1-ci bölüyün əsgərləri qoçaqlıq göstərmişlər. Yaz günlərinin birində Bərdənin şəhidlər xiyabanında daha bir şəhid-Zahid Daşqın oğlu Musayev torpağa tapşırıldı. Onun ən yaxın dostu Mahiri ovundurmaq, sakitləşdirmək mümkün deyildi. O, döyüş gecəsi Zahidin yanında olmamasına heyfsilənirdi. Dostları-Mahir, İlham, Nizami, Camal və bölük komandiri Zakir Qocayev Zahidin qəbri üzərində onun qisasını alacaqlarına and içdilər. Amma, Zahid ölümündən əvvəl öz qisasını özü almışdı. 329 KİTABIN İÇİNDƏKİLƏR Ön söz............................................................... 3 Müəllifdən......................................................... 5 Kəlbəcər müdafiədə: 1988-1991-ci illər............ 9 Özünümüdafiə Batalyonu yaradılır........... ....... 13 Kəlbəcər batalyonunun komanda heyəti.......... 21 “Əfsanəvi Alay” və ya “Birinci Batalyon”....... 49 “Çapar” əməliyyatı.......................................... 54 Sərhədləri milli ordu qoruyur.......................... 59 Kəlbəcər batalyonunun könüllü döyüşçüləri.... 62 Ağdaban faciəsi............................................... 76 “Əfsanəvi Alay”nin tərkibində............................ 79 Qərərgah İstisuya köçürülür................................ 80 Aşağı Ayrımda 3 gün......................... ................ 83 Sarıyer yaylağında........................................... 85 1-ci Çərəkdar döyüşü...................................... 95 Ağdərədə düşmənə divan tutulur.................... 97 Laçın uğrunda döyüşlər................................... 105 Kəlbəcər batalyonunun ilk əsgərləri................. 108 Göyçə sərhəddində.......................................... 122 Kəlbəcər işğal ərəfəsində.................................. 128 2-ci Çərəkdar döyüşü...................................... 130 Qara Qayanın itirilməsi................................... 161 Kəşfiyyat......................................................... 167 Kəlbəcər uğrunda son döyüş........................... 169 Murovdağa doğru........................................... 178 Kəlbəcərin işğal səbəbləri................................ 186 Dağlara sığınan döyüşçülər............................. 189 Əfsanəvi yürüş................................................ 194 Murovdağ əməliyyatı...................................... 207 Yenidən düşmən arxasına............................... 211 “Çəpli” əməliyyatı........................................... 221 330 At daşında mühasirə..................................... 226 Uğurlu əməliyyatların uğursuz sonluğu...... 242 Fizuli bölgəsində döyüşlər.......................... 249 Tərtər və Ağdamda düşmən hücumunun qarşısı alınır.............................................. 252 Şəhidlər unudulmaz.................................. 272 Cəbhə gündəliyindən................................ 281 Son söz əvəzi........................................... 297 Sənədli hekayələr..................................... 299 Hoçazda bir gün....................................... 300 Gürşad dastanı......................................... 304 “Meydançay” əməliyyatı............................. 308 Palıd ağacı ...............................................313 Məxfi tapşırıq........................................... 315 “25-68”-ci yüksəklik................................. 319 Səngərdə bitən ömür................................. 322 Yüklə 10,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|