1-Mavzu: Pedagogika tarixi fan va o‘quv predmeti sifatida. Eng qadimgi davrlardan VII asrgacha ta’lim -tarbiya va pedagogik fikrlar

Kayfii safoga

Berilish			Berilish
Adovat, nizo			Xusumat
Fisqu fasot			Maishiy buzuqlik
Mayparastlik			Kek, gina
Mutakkabbirlik			Xiyonat
			Manfaatparastlik
Davlat ketidan quvish
Xudbinlik
			Boshqalarning haq-huquqini toptash
Ta’magirlik			Haqorat

Mazkur illatlar ta’sirida davlat rivojiga putur yetadi, jamiyat ma’naviy qashshoqlikka uchraydi.


4.Yusuf Xos Hojibning pedagogik tarbiyaviy g’oyalarini o’rganing va sharhlang:
(O’qituvchi guruhga ularni yozma ravishda tarqatadi yoki taqdimot qiladi)
Yusuf Xos Hojibning pedagogik tarbiyaviy g‘oyalari

1. 
   Xudo kimga o‘quv, aql-idrok, bilim bersa,U ko‘p ezguliklar qilishga qo‘l uzatadi.
   
2. 
   Zakovat qaerda bo‘lsa, ulug‘lik bo‘lur.Bilim kimda bo‘lsa, buyuklik oladi.
   
3. 
   Zakovatli uqadi, bilimli biladi.Bilimli, zakovatli tilakka etadi.
   
4. 
   So‘zingga ehtiyot bo‘l, boshing ketmasin,Tilingga ehtiyot bo‘l, tishing sinmasin.
   
5. 
   Fe’l-atvorni soz tut, unutma o‘zing,Ko‘ngilni kichik tut, semirtma so‘zing.
   
6. 
   O‘quvli tirikdir, o‘quvsiz - o‘lik,Kelu, ey o^'quvsiz, o‘quv ol ulich.
   
7. 
   Bilim bilan kishi judo hayvondin Buyukroq nima bor, qani ayt ondin!?
   
8. 
   Ezgulik etgil sen - olam qul bo‘lur.Olam ezgulikka to‘la, mo‘l bo‘lur.
   
9. 
   Agar ichsang, kayfni oshiradi may,Ko‘ngil sirin ochar u bitta qo‘ymay.
   
10. 
    Bilimli may ichsa bilimsiz bo'iar,Bilimsiz-chi, ichsa yana past bo‘lar.
    
11. 
    Xat chiroyli bo‘lsa ko‘ngil ochilar,O'qish mayli ortar, dillar ovunar.
    
12. 
    Bitib qo‘ymasaydi dono qalami,Qorong‘u qolardi moziy olami.
    
13. 
    Mardning mardi shu bo‘lur doimo Olamni olsa ham kerilmas aslo.
    
14. 
    Odamzot boyisa ortar havosi,Kamtarlik bilandir dil muddaosi.
    
15. 
    Otim bo'lsin desang el aro ezgu,Yolg‘onga yandashma, buning yo‘li - shu.
    

“Qutadg‘u bilig” asarida talqin qilingan insoniy fazilatlar


5. Ahmad Yugnakiyning ma’naviy-axloqiy hikmatlarini o’rganing va sharhlang:
(O’qituvchi guruhga ularni yozma ravishda tarqatadi yoki taqdimot qiladi)




Ahmad Yugnakiyning ma’naviy-axloqiy hikmatlari

1. 
   Har bir kishi chin inson, pok musulmon bo'lishi, haq yo‘lga kirishi, yomon, yaramas, achchiq, yolg‘on so‘zlardan saqlanishi uchun tilini tiyishi kerak.
   
2. 
   Ilmli kishi kerakli so‘zni gapiradi, keraksiz so‘zni yashirib qo‘yadi. Ilmsiz nodon tushunmasdan og‘ziga kelgan gapni so‘zlay beradi, bunday nodonning tili o‘z boshini eydi.
   
3. 
   Sahovatlilik (ahiylik) eng yaxshi insoniy fazilatdir.
   
4. 
   Boylik orttirishga ortiqcha berilmasdan, emoq - ichmoqqa, kiyinishga etarli bo‘lgan boylikka qanoat qil.
   
5. 
   Saxiylik insonga yetuklik, kamolot, ulug‘ martaba va go‘zallik baxsh etadi.
   
6. 
   Sen odamlar orasida obro‘-e’tibor orttirishni, sevilishni istasang, saxiylik qil, saxiylik seni sevikli qiladi.
   
7. 
   Orttirgan mol - dunyoni saxovat yo'liga sarf et!
   
8. 
   Takabburlikni boshdan oshirib tashla, tavoze qilishni yashirin tut, tavoze qilish uchun tezlikda harakat qil.
   

Mehribonlik, shafqat, rahmdillilik Ollohga xos fazilat bo‘lib, barcha insonlarni ana shu xislat tark etmasin.
10. Sir saqlashni o‘rgan. Sening o‘zingda siring yashirinib turmasa, siringni oshkor etuvchi
do‘stingdan saqlan.
Nazorat savollari:

1. 
   “Qutadg‘u bilig” qaysi asrda yaratilgan, unda qancha bayt va misralar bor?
   
2. 
   “Qutadg‘u bilig”ning asosiy g’oyasi nima?
   
3. 
   “Oquv qayda b’olsa, uluglik bolur, Bilim qayda bolsa, buyuklik bolur” baytini izohlang.
   
4. 
   Shoir yurtni idora etuvchi va xalqni boshqaruvchilarni ikki toifaga bo’ladi, deb tushuntiradi.Bular kimlar?
   
5. 
   Asarning tuzilishi va syujeti haqida tushuncha bering.
   
6. 
   Tort qahramonning suhbatlari, munosabatlari asosida Yusuf Xos Hojib o’z maqsad va g’oyalarini bayon etadi. Bular kimlar?
   
7. 
   Asarda yetuk insonni kamolga yetkazish masalalari qanday yoritilgan?
   
8. 
   Olimning amaldorlar ahloqi haqidagi o’gitlarini keltiring?
   
9. 
   Jismoniy kamoloy nima? Aqliy kamolot nima?
   
10. 
    Shoirning o’gil va qizlar tarbiyasi haqidagi fikrlarini sharhlang.
    
11. 
    “Qutadg‘u bilig” ning lug’aviy manosi nima?
    
12. 
    Yusuf Xos Hojib qachon va qayerda tug’ilgan?
    
13. 
    Axmad Yugnakiyning hayoti va ijodi haqida nimalarni bilasiz?
    
14. 
    “Hibbat ul-haqoyiq” asarinig tarbiyaviy ahamiyati.Asarnin yozilish tarixi haqida nimalarni bilasiz?
    
15. 
    Axmad Yugnakiyga “adib” unvoni nima ucun berilganini izohlang.
    
16. 
    Uning talqinida sahovatli inson qanday bolishi kerak?
    
17. 
    Adibning sir saqlash haqidagi fikrini sharhlang.