1. kurikulumun əsaslari

2. İkinci baş amil “təşkilat – pedaqoji təsir” amilidir.Çox sayda 
səmərəverən səbəbləri özündə birləşdirir.Bu səbəblər müəllimin 
müəllimin fəaliyyətini, tədris prosesinin təşkilinin keyfiyyət 
səviyyəsini, tədris və pedaqoji əməyin şəraitini xarakterizə edir.Bu 
amilin tərkibində iki kompleks amil vardır: 1) dərsdə təşkilati- 
pedaqoji təsir; (müəllimin sinifdə dərs qurmağı). 2) sinifdənxaric və 
məktəbdənkənar məşğələlərdə təşkilati – pedaqoji təsir. 
3. Üçüncü baş amil “şagirdlərin oxumağa qabilliyi”dir.Bu, şagirdlərin 
oxumağa qabilliyi(yararlılığı) və müəyyən olunmuş müddətdə 
layihələşdirilmiş nəticələrə nail olmaq imkanlarıdır.Dərsdə oxumağa
qabilliyi aşağıdakı səbəblər xarakterizə edir: oxuyanların ümumi 
hazırlıq səviyyəsi(erudisiyası); müəyyən tədris materialına yiyələnmə; 
bilik, bacarıq və vərdişləri mənimsəmə qabiliyyəti; diqqətin ümumi 
xarakteristikası(sinir sisteminin, temperamentin və yaşın 
xüsusiyyətləri); və s. 

---

4. Dördüncü baş amil “vaxt”dır. Onu da iki yerə bölmək olar:1)bilavasitə 
dərsdə sərf olunan vaxt; 2)Müstəqil surətdə oxumağa sərf olunan 
vaxt.Dərsdə sərf olunan vaxta aiddir: biliklərin qavranılmasına və ilkin 
mənimsənilməsinə, öyrənilən biliklərin möhkəmləndirilməsinə, 
nəzarətin, təkrarın və möhkəmləndirmənin dövri aparılmasına, təlimi 
başa vurandan sonra keçən, məqsədəuyğun olaraq informasiyanın 
hafizədə saxlanılmasına və s. sərf olunan vaxt və s. 
TƏLİM MÜHİTİ- məktəb şagirdlərin qruplarda düşünməsini təmin 
edir ki, bu da yarışmanı deyil, əməkdaşlığı təmin edir. 
TƏHSİL MÜHİTİ – Təhsilin mühiti həyatın özü olmalıdır.Burada 
şagirdlər həyata hazırlanmamalı, həyatın içində öyrənməlidir. 
QEYD: 
Təlim və Tərbiyənin oxşar əlamətləri: Prinsiplərində, təşkilində, 
üsullarında, praktiki üsullarında ümumilik.