Xirurgik kasalliklar


Ko’krak qafasining sanchilgan va o’q tekkan jarohatlanishlari



Yüklə 10,99 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/363
tarix02.01.2022
ölçüsü10,99 Mb.
#1636
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   363
Endemik va sporadik buqoq 


 

12 


Buqoq  –  giperplaziya  (yoki  degenerativ)  o’zgarishlar  oqibatida 

qalqonsimon  bezning  cheklangan  yoki  diffuz  kattalashishi.  Kelib  chiqish 

sabablariga ko’ra buqoq ikki turli bo’ladi: endemik va sporadik.  

Endemik  buqoq  –  biosferasi  yodga  tansiq  geografik  muhitlarda 

(endemiya,  ya’ni  ma’lum  geografik  makonga  (muhit)  xos)  yashaydigan  aholi 

orasida  uchraydigan  kasallikdir.  Organizmga  atrof  muhitdan  yodning  etarlicha 

tushmasligi,  asosini  yod  moddasi  tashkil  qiladigan  tireoid  gormonlar  ishlab 

chiqarilishining  pasayishiga  olib  keladi.  Bu  esa,  o’z  navbatida  qalqonsimon 

bezning  kompensator  giperplaziyasiga  va  buqoq hosil  bo’lishiga  sabab bo’ladi. 

Bunday  giperplaziya  avvaliga  tireoid  gormonlar  etishmayotganini  to’ldiradi, 

keyinchalik  esa  qalqonsimon  bez  faoliyatini  tubdan  izdan  chiqaradi.  Buqoq 

endemiyasi  asosan  tog’li  rayonlarda  ko’proq  uchraydi,  kasallikning  tarqalishi, 

erkaklar va ayollar o’rtasida deyarli baravar bo’ladi. 



Sporadik  buqoq  –  buqoq  endemiyasi  bo’lmagan  joylardagi  aholi  orasida 

(sporadiya  –  ma’lum  geografik  makonga  (muhit)  xos  emas,  alohida,  yakkam-

dukkam)  uchraydigan  buqoq  kasalligidir.  Uning  kelib  chiqishida  asosiy  omil 

bo’lib,  markaziy  nerv  sistemasining  kuchli  qo’zg’alishi,  asabning  o’ta  kuchli 

ta’sirlanishi  (stress)  sabab  bo’ladi.  Jumladan  bemorlar,  kasallikning  kelib 

chiqishini yaqinlaridan ajrash: bir necha qarindosh yoki farzand o’limi, fojialar 

va  boshqa  biror  kuchli  salbiy  taassurot  bilan  bog’laydilar.  Bu  kasallikning 

ayollarda,  erkaklarga  nisbatan  bir  necha  barobar  (8-10  marta)  ko’proq 

uchrashini, e’tiborga olish lozim. 


Yüklə 10,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   363




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin