Paneller / Panels
51
Panel 10:
Madde bağımlılığı ile şizofreni arasındaki ilişkinin nörobiyolojik
temelleri
Neurobiological basis of the relationship between schizophrenia
and substance dependence
Şizofreni ile madde bağımlılığı arasındaki ilişkinin nörobiyolojik temelleri – Giriş
Tayfun Uzbay
Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, Psikofarmakoloji Araştırma Ünitesi, Ankara
Gülhane Military Medical Academy, Department of Medical Pharmacology, Psychopharmacology Research Unit, Ankara, Turkey
Şizofreni halen psikiyatrik bozuklukların en ağırı kabul edilmektedir. Toplumda yaklaşık olarak %1 sıklıkla
görülen, nörogelişimsel bozuklukla ilişkili önemli bir beyin hastalığıdır. Nörogelişimsel bozukluk beynin “algı”,
“bilişsel işlevler”, “düşünce” ve “duygulanım” gibi neredeyse tüm fonksiyonlarında sorun yaratarak karmaşık bir
tablo ortaya çıkarır. Şizofrenide nörogelişimsel probleme genetik, çevresel ve sosyal faktörler de katkıda
bulunur. Bu durum hastalığın kesin tedavisini güçleştiren en önemli etkenlerden biridir. Alkol ve madde
bağımlılığı ile şizofreni arasında bir ilişki olabileceği ileri sürülmektedir. Ancak, bu ilişkinin nörobiyolojik zemini
henüz netleştirilebilmiş değildir. Öne sürülen teoriler üç başlık altında toplanabilir: (A) Biyolojik yatkınlık, (B)
Kendini tedavi etme (C) Madde kullanımının şizofreniye neden olması. Dopamin, serotonin, glutamat ve nitrik
oksit gibi nörotransmitterler ile striatum, talamus ve hipokampus gibi beyin bölgeleri hem madde bağımlılığında
hem de şizofrenide önemlidir. Dopamin D
2
reseptör eksikliği veya duyarsızlaşması ile ortaya çıkan ödül eksikliği
sendromu ile alkol ve madde bağımlılığı gelişimi arasında bir ilişkiye işaret eden yayınlar yapılmıştır. Ödül
eksikliği sendromunun ayrıca patolojik kumar oynama ve hiperseksüalite gibi başka bağımlılıkların yanısıra
dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, Tourette sendromu, şizofreni ve antisosyal davranışlar gibi abartılı
dürtüsel kompulsif davranışlarla karakterize hastalıkların da bir parçası olabileceği ileri sürülmektedir. İlginç
olarak, bazı yakın tarihli deneysel ve klinik çalışmaların sonuçları yeni nesil atipik antipsikotiklerin alkol
bağımlılığı tedavisine katkı sağlayabileceğine işaret etmektedir. Alkol bağımlılığı ile şizofreni arasındaki ilişkinin
nörobiyolojik temellerini incelemeye yönelik araştırmaların sonuçları şizofreni etyopatogenezinde bilinenlerin
dışında agmatin gibi başka nörotransmitterlerin de rolü olabileceğini düşündürmektedir. Bu panel kapsamında,
madde bağımlılığı ile şizofreni arasındaki ilişki laboratuvarlarımızda yakın tarihlerde gerçekleştirilen çalışmaların
sonuçları çerçevesinde irdelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Bağımlılık, Şizofreni, Santral sinir sistemi
Neurobiological basis of the relationship between schizophrenia and substance
dependence – Introduction
Schizophrenia is still, accepted as the most serious psychiatric disorder. It is an important neurodevelopmental
disorder with approximately 1% incidence in population. Neurodevelopmental disorder causes a complex
situation by affecting almost all brain functions such as “perception”, “cognitive functions”, “consideration”, and
“emotion”. Also, genetic, environmental and social factors contribute to neurodevelopmental problem in
schizophrenia. This situation is the one of the most important factors that affects the certain treatment of
disorder. It is proposed that there can be a relationship between alcohol, drug addiction and schizophrenia.
However, neurobiologic base of this relation is not clearly defined. Proposed theories are (A) biological
vulnerability between schizophrenia and addiction, (B) self-medication, and (C) development of schizophrenia
as a result of substance use. Neurotransmitters such as dopamine, serotonin, glutamate and nitric oxide and
some brain areas such as striatum, thalamus and hippocampus have marked importance in both substance
dependence and schizophrenia. There are articles on the issue of relation between lacking of dopamine D
2
receptor or desensitization causes reward deficiency syndrome and alcohol and drug addiction development.
Reward deficiency syndrome can be a part of other addictions such as pathologic gambling and hypersexuality,
beyond this, it is supposed as, can be a part of disorders characterized with exaggerated impulsive compulsive
behavior like, attention deficit hyperactivity disorder, Tourrette syndrome, schizophrenia and antisocial
behavior. Interestingly, recent results of preclinical and clinical studies pointed out new generation atypical
antipsychotics have additional favor in the treatment of alcohol addiction. Results of research on neurobiological
bases of relationship between alcohol addiction and schizophrenia, made us think about beside known role of
neurotransmitters in schizophrenia etiopathogenesis any other neurotransmitters can also have a role in it. In
the present panel, the relationship between substance dependence and schizophrenia will have been explicated
in accordance with the results obtained from our laboratories.
Dostları ilə paylaş: