5-mavzu. “Vertical Thinking” (Vertikal fikrlash) va “Lateral Thinking”



Yüklə 67,78 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/6
tarix18.12.2023
ölçüsü67,78 Kb.
#184143
1   2   3   4   5   6
1-mavzu dinshunoslik

Animizm


Fetishizm 
(fetish so‘zi fransuzcha 
fetishe 
– 
but
, sanam, 
tumor 
ma’nolarini anglatadi). U tabiatdagi jonsiz 
predmetlarga sig‘inishdir. Fetish ham salbiy, ham ijobiy 
ta’sir etish kuchiga ega. 
Fetish hisoblangan predmetlar orasida odam yoki hayvonlarning 
suyak qoldiqlari, qabr toshlari eng ko‘p tarqalgan. 
Suyak qoldiqlari fetish egasini tabiiy ofatlardan, kasalliklardan, 
yovuz ruhlardan saqlaydi deb hisoblangan. Qabr toshlari vafot 
etgan kishining tinchligini qo‘riqlaydigan ruhlar joylashgan 
predmet vazifasini o‘tagan. Qabr joylashgan hududga sig‘inish 
natijasida keyinchalik muqaddas qadamjolar vujudga kelgan. 
Bunday qadamjolarda maqbaralar, qo‘rg‘onlar qurilgan. Qadimda 
jonsiz fetishlar bilan birga jonli fetishlardan ham foydalanilgan. 
Jonli fetishlarga sig‘inish barcha xalqlarda mavjud bo‘lgan. 
Fetishlar asosan kuchli ruhni o‘zida mujassamlashtirgan va 
ijtimoiy hayotning ayrim sohalaridagi muammolarni hal etishga 
yordam bergan. 


Shomonlik 
yoxud 
sehrgarlik 
(«shomon» so‘zi tungus tilidagi 
ma’nosi «afsungarlik»). Afsun real 
natija olish uchun ilohiy kuchlarga 
ta’sir 
etish 
maqsadida 
amalga 
oshiriladigan 
odat 
va 
rituallar 
majmuasidir. 
U totemizm va animizm bilan bir 
vaqtda paydo bo‘lgan. Shomonlik 
orqali 
kishilar 
o‘z 
totemlari, 
otabobolarining ruhlari bilan xayolan 
bog‘lanishni amalga oshirib kelishgan.


 
Sehrgarlik (magiya). 
Sehrgarlik – odam, 
hayvon va tabiatga g‘ayritabiiy yo‘llar 
bilan 
ta’sir 
o‘tkazish 
maqsadida 
bajariladigan xatti-harakatlardir.
Bugungi kunda ham sehrgarlik urf-odatlari 
odamlar hayotida ma’lum darajada rol 
o‘ynab kelmoqda. Buning sababi insonlar 
doimo omadli bo‘lish, yaxshi hayot 
kechirish, sog‘lom bo‘lishni orzu qilib 
kelgan. Sehrgarlik insonning ana shu orzu-
intilishlarini qamrab olgan. 
Sehrgarlik marosimlari yakka holda yoki 
jamoa bo‘lib amalga oshirilishi mumkin 
edi. 


Afsungarlik maqsadga ko‘ra quyidagilarga bo‘linadi: 
 
1) Zarar keltiruvchi; 
2) Harbiylar va qurol-aslahani sehrlash; 
3) Sevish yoki o‘zidan sovutish maqsadida «issiq», «sovuq» 
qilish; 
4) Tibbiy xizmat ko‘rsatish, davolash; 
5) Ob-havo bilan bog‘liq, ya’ni yomg‘ir chaqirish. 
Sehrgarlik dinlar va turli xalqlar urf-odatlarida saqlanib 
qolgan.


Yüklə 67,78 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin