Uşaq hüquqları haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu
Yüklə 408,33 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
rinin h əyata keçirilmə sin ə
dövlət orqanlarının qarışmasına yalnız qanunla nə z ə rd ə
tutulmuş hallarda v ə
yol veril ə bil ə r.
Uşaqların vurduğu maddi ziyana görə onun valideynl əri, övladlığa götürə nl ə r, q ə yyumlar v ə ya himay əçilə r Az
ərbaycan Respublikasının qanunvericiliyind ə n
z ə rd ə
tutulmuş qaydada mə s uliyy ət daşıyırlar.
Madd
ə 20.
Uşağın mənzil hüququ
H ər bir uşağın mənzil hüququ vardır. Uşaqların yaşadıqları mə nzil sah
ə sin
ə ail
ə nin dig
ər üzvlə ri il
ə b ə rab ər hüquqları vardır.
Valideyn himay ə sind
ə n m
əhrum olmuş uşaqlar tə rbiy
ə
olunmaq üçün dövlət uşaq müə ssis ə sin ə, qohumlarına və ya q
ə yyumlara (himay əçilə
r ə ) verildikd ə
ə vv əl yaşamış olduqları mə nzil ə
hüquqlarını saxlayırlar. Bu mə nzil
ə
köçmək mümkün olmadıqda həmin uşaqlar, habel ə
ə vv ə ll ə r m ə nzil sah
ə si olmayan valideyn himay ə sind
ə n m
əhrum uşaqlar mə nzill
ə
növbə d ə nk ə nar t
ə min edilm ə lidirl
ə r. H
ə min
m ə nzill ə rl ə ə laq ədar müqavilə l ərin bağlanması Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq olaraq həyata keçirilir.
Madd
ə
21. Uşağın və r ə s ə lik v
ə valideynl ə rinin
əmlakı hesabına saxlanma hüququ
H ər bir uşağın valideynlərinin, övladlığa götürülə nl ə rin əmlakına dair və r ə
ə lik, m
ə hk ə m ə nin q ərarı ilə valideynl ə rd
n h ə r ikisi v ə ya biri x ə
ərsiz itkin düşmüş və
ya ölmüş elan edildikdə is ə
onların əmlakı hesabına saxlanmaq hüququ vardır. [4]
III f ə sil
UŞAQ VƏ CƏMİYYƏT
Madd ə
22. Uşağın tə hs il almaq hüququ
H
hsil qanunvericiliyin ə
uyğun olaraq təhsil almaq hüququ vardır.
Dövlə tin t əhsil sistemi uşağın şə xsiyy ətinin inkişafına, zə ruri bilik v ə
bacarıqları tam hə cmd
ə
ə ld ə etm ə sin
ə
şərait yaratmalıdır. U şaqların icbari ümumi orta tə hsild ən yayındırılması qadağandır.
Madd
ə
23. Fitri iste dada malik uşaqlara dövlət qayğısı Dövlət fitri iste dada malik uşaqların erkən yaşdan üzə
çıxarılması və onların qabiliyyə tinin qiym ə tl ə ndirilm
əsi üçün tə dbirl
ər görür, onlar üçün adlı və
xüsusi təqaüdlər müə yy ən edir, xüsusi təhsil müə ssis ə l ərinin sistemini yaradır və maliyy
ə l əşdirir, bu sahə d ə beyn ə lxalq
ə laq
ə l ə ri inkişaf etdirir.
Madd
ə
24. Uşağın ə m ək hüquqları
Uşaqların yaşına, sə hh ə tin ə, ümumtə hsil v
ə
peşə hazırlığı sə viyy ə
ə
uyğun olaraq ə m ək hüququ vardır.
Uşaqların ə m ək hüququnun yaranmasının və h əyata keçirilməsinin şə rtl ə ri Az ərbaycan Respublikasının ə m ə k qanunvericiliyi il ə
müə yy ə n edilir.
Madd ə
25. Uşağın istirahət hüququ
H ər bir uşağın istirahə t v
ə asud
ə vaxtdan istifad ə etm
ək hüququ vardır. Uşaq öz maraqlarına və qabiliyy ə tin
ə
uyğun olaraq mə kt ə bd ə nk ə nar istirah
ə t v
ə m əşğuliyyət növü seçmə kd ə
müstə qildir. Valideynl ər (onları ə v ə z ed ə n dig ər şə xsl
ə r) v
ə
müvafiq dövlət orqanları uşaqların istirah ə t v ə asud
ə vax
tlarında mə nfi t
ə sirl
ə r ə m ə
ruz qalmasının qarşısını alan tə dbirl
ər görmə lidirl
ə r.
Dövlət uşaqların istirahə t v
ə asud
ə
vaxtını sə m ə r ə li t
əşkil etmə k, m
ə d ə ni h ə yata v ə
yaradıcılıq fə aliyy ə tin ə
qovuşmasını tə min etm ə k m ə qs ə dil
ə m ə kt ə bd ə nk ənar müə ssis ə l ə rin
, uşaq və g ə ncl ə r idman, m ə d ə niyy ə t v ə
sağlamlıq ocaqlarının və dig ə r istirah ə t yerl
ərinin geniş şə b ə k əsini yaradır və inkişaf etdirir, bu obyektlə rd ə
ə
güzəştli istifadə qaydalarını müə yy ə
Xüsusi dövlə t ə h ə miyy ətli işlərin görülmə si il
ə ba
ğlı hallar istisna olmaqla uşaqların mə kt ə bd ə nk ə nar istirah ə t v
ə asud
ə
vaxtlarının təşkili ilə bağlı yerlə rin l əğvi və
başqa mə
qs ə dl ər üçün istifadə
olunması qadağandır. Madd
ə
26. Uşaqların ictimai təşkilatlarda birləşmək hüququ Uşaqların tə hsil v ə
ya yaşayış yerlə rind
ə Az
ərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində
müə yy ən edilmiş qaydada ictimai birliklə r v ə
özfə aliyy
ət orqanları yaratmaq və onlarda birl əşmək hüququ vardır.
Uşaqların və uşaq ictimai birliklə rinin v ə
ictimai özfə aliyy
ət orqanlarının siyasi f ə aliyy
ə t ə c ə lb edilm ə sin
ə yol verilmir. Madd ə
27. Uşağın şə r ə f v ə l ə yaq
ətinin müdafiəsi hüququ
H ər bir uşağın şə r ə f v ə l ə yaq
ətini müdafiə etm
ək hüququ vardır. Təhsil müə ssis
ə l ə rind ə , m ə kt ə b ə q ə d ə r v ə m ə kt ə bd ə nk ənar müə ssis
ə l ə rd ə
intizam qaydaları ə dal
ə t prinsipin ə
rbiy ə edici v ə
qarşılıqlı hörmət ruhunda olmalıdır. Uşaqların tə hqir edilm əsi, şə
xsiyy ə tl ə rinin
alçaldılması yolverilmə zdir.
(Çıxarılıb) [5]
Madd ə
28. Uşağın istismardan və z ə r ə rli t
ə sirl
ə rd ən mühafizə si Dövlət sosial, hüquq i, iqtisadi, tibbi v ə t ə rbiy
ə vi vasit
ə l ə rl ə
uşaqları istismarın bütün növlə rind
ən, ağır, zə r ə rli v ə t əhlükə li
ə m ə kd ə n v ə
t ə sirl
ə rd ən mühafizə edir. [6] Uşaqlara qarşı fiziki və
psixi zorakılıq, uşaqların cinsi istismarı, onların alkoqolizmə , dil ənçiliyə
, q umara, fahişə liy ə
toksikomaniyaya c ə lb edilm ə si, cinay ə tkar m
ə qs ə dl ər üçün onlardan istifadə edilm ə
ərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə n ə z ə rd ə
tutulmuş müvafiq mə s uliyy ə t ə s ə b ə b olur. Madd ə
29. Uşaqlara sosial yardımlar
Dövlət uşaqlara birdə f əlik ödə
m ə l ər, aylıq müavinə tl ər, kompensasiyalar formasında sosial yardımlar verir. Ehtiyacı olan uşaqlara müvafiq icra hakimiyyəti orqanları ə lav ə
yardım və imtiyazlar t ə tbiq ed
ə bil
ə r.
Sosial yardımlar uşaqların mə nafel
ə rin
ə
uyğun sə rf olunmalıdır.
IV f
ə sil
ƏLVERİŞSİZ ŞƏRAİTƏ DÜŞMÜŞ UŞAQLARIN MÜDAFİƏSİ
Madd ə
30. Əlverişsiz şə raitd ə
yaşayan uşaqların müdafiəsi üzrə
dövlət proqramları Dövlə
t h ə rbi ə m ə liyyatlar, epidemiya, t ə bii v ə ekoloji f ə lak
ə tl ər zonasında yaşayan və ya onların tə sirin ə
ə ruz qalan, habel ə yetim
uşaqların, natamam (valideynlə rd ə n biri olmayan), azt ə
minatlı ailə l ərin uşaqlarının, şəhid uşaqlarının müdafiəsini xüsusi proqramlar əsasında tə min edir. Madd ə
ə sind
ə n m
əhrum olmuş uşaqların müdafiə si t
ə dbirl
ə ri
Valideyn himay ə sind ə n m
əhrum olmuş uşaqların müdafiəsi onların övladlığa, qəyyumluğa, himayəçiliyə , dig
ə r ail
ə y ə verilm ə si, bunlar mümkün olmadıqda isə
uşaqlara baxan müvafiq müə ssis ə l ə rd ə yerl əşdirilməsi üsulu ilə t ə
Müdafiə
üsulu müə yy ə n edil ə rk ən uşağın etnik mənşə yi, dini v ə m ə d ə ni m ə nsubiyy ə ti, dili, t ə rbiy
ə sinin varisliyi n ə z
r ə
alınmalıdır.
Uşaq müə ssis ə l ə rind
ə saxlanan valideyn himay ə sind
ə n m
əhrum olmuş uşaqlar tam dövlə t t
ə
minatındadırlar. Onlar Azə rbaycan Respublikasının qanunver iciliyind ə n ə z ə rd ə
tutulmuş güzəşt və imtiyazlardan istifad ə edirl
ə r.
Madd ə
32. Övladlığa götürmə
Uşağın övladlığa götürülmə sin ə onun m ə nafeyi namin ə Az
ərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə
müə yy ən edilmiş qaydada yol verilir. Övladlığa götürən şə xs
uşağın normal inkişafı və t ə rbiy əsi üçün müvafiq imkanlara malik olmalıdır. Şə xsi m ə
əə t ə ld ə etm ə k m
ə qs ə dil ə
uşağın övladlığa götürülməsi qadağandır. Övladlığa götürənin sirri dövlə t t
ə r ə find ə n qorunur. Az ərbaycan Respublikasının və t əndaşı olan uşağın ə cn ə bil ə r t
ə r ə find ən övladlığa götürülmə sinin, habel ə Az ərbaycan Respublikası v ə t əndaşının ə cn əbi uşağı övladlığa götürməsinin qaydaları dövlə tl ərarası müqavilə l ə
ə Az
ərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə
müə yy ə n edilir. Madd ə
33. İnternat müə ssis
ə l ə rind ə
uşaqların saxlanmasının və t ə rbiy əsinin şə rtl ə
Uşaq evlə rind
ə, internat tipli uşaq müə ssis
ə l ə rind ə
uşaqların tə lim-t
ə rbiy
ə sinin t
əşkili və keyfiyy
ə tin
ə
görə h əmin müə
ssis ə l ə rin r
ə hb ə rl ə ri m ə s uliyy ət daşıyırlar.
Antipedaqoji v ə
əxlaqsız hə r ə k ə tl ə r ə
yol vermiş şə xsl
ərin uşaq müə ssis
ə l ə rind ə
işlə m ə sin ə yol verilmir. Uşaq evlə rind
ə v ə uşaq internat müə ssis ə
ə rind
ə
uşaqların hə rt ə r ə fli fiziki v ə m
n əvi inkişafı, şə xsiyy ətinin formalaşması mə qs ə dil ə ail
ə
şə raitin ə
yaxınlaşan zə ruri maddi v ə m
n ə vi-p sixoloji şərait yaradılır.
Madd ə
34. İnternat müə ssis ə l ə ri m
ə
zunlarının müdafiə si İnternat müə ssis ə
ə rinin valideyn himay ə sind
ə n m
əhrum olmuş mə
zunlarının hüquq və m ə nafel ərinin müdafiəsi bu müə ssis
ə l ə rin r ə hb ə rl ə ri v ə himay ə
orqanları tə r ə find ə n h ə yata
keçirilir.
T ə hsilini davam etdirm ə y
ged ə n v ə
ya işə düzə
l ən internat müə ssis ə
ə rinin m
ə
zunlarının Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində müə
yy ən olunmuş miqdarda tə
minat almaq hüququ vardır. Yaşayış sahə si olmayan m ə
zunların yetkinlik yaşına çat ana q
ə d ər bu müə ssis ə l ə rd ə qalmasına icazə verilir. Madd
ə
35. Əlil, ə qli v ə
fiziki çatışmazlıqları olan uşaqların müdafiə si
Ə lil,
ə qli v
ə
fiziki çatışmazlıqları olan uşaqların növbə d ə nk ənar, müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tə r ə find ən müə
yy ən olunmuş qaydad a tibbi, defektoloji v ə
Dövlət bu uşaqların sosial və
psixoloji reabilitasiyasına, imkanlarına uyğun təhsil almalarına, peşə seçmə
l ə rin ə , ə m ə y ə c əlb olunmalarına köməklik göstərir, uşaq əlilliyinin qarşısını almaq üçün müvafiq tə dbirl
ər görür.
Madd ə
36. Əlil uşağa qulluq edən şə xsl ə r ə veril
ən güzəştlə r 16 yaşınadə k əlil uşağa qulluq dövrü pensiya hüququ verən iş stajına daxil edilir və
uşağa qulluq edən şə xs ə Az ərbaycan Respublikasının qanunvericiliyind ə
yy ə n edi lmiş mə bl əğdə müavinət ödə nilir. Yetkinlik yaşına çatmayan şə xs postvaksinal f ə sadla ə laq
ə dar x
ə st ə liy ə tutulduqda ona qanunvericilikd ə
müə yy ə n edil ə n qaydada ə lillik
qrupu veril ə n ə d ə k onun valideynl ə rind ə n biri v
ə
ya qanuni nümayə nd ə si fasil əsiz iş stajından asılı olmayaraq, orta ə m ək haqqının 100 faizi miqdarında müavinət almaq hüququna malikdir. [8]
Madd ə 37. H
ərbi münaqişə l ər dövründə uşaqların müdafiə si Az
Yüklə 408,33 Kb. Dostları ilə paylaş:
|