Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti yordamchi tarix fanlari

RIM IMPERIYASI TANGALARI

Oktavian dinariysi mil. av. 42 y. Kumush 18,5 x 20,2 mm	Tiberiy aureusi Oltin 18,8 x 20,0 mm
Tiberiydinariysi Kumush 17,5 x 19,7 mm	Tiberidinariysi Kumush 17,0 x 18,0 mm
Kaligulatangasi Bronza 26,4 x 27,7 mm	Klavdiy tangasi Bronza 20,4 x 23,7 mm
Neron dinariysi kumush 16,6 x 17,9 mm	Neron tangasi kumush 16,4 x 17,6 mm
Neron dinariysi Kumush 19,2 x 20,9 mm	Oton dinariylari mil. av. 69 yanvar — aprel. Kumush 17,1 x 18,0 mm
Vitelliy dinariylari mil. av. 69 y.kumush 17,0 x 18,0 mm	Vespasiandinariylari Kumush 16,4 x 19,0 mm
Vespasiandinariysi Kumush 18,6 x 19,5 mm	Vespasian dinariysi Kumush 18,0 x 18,4 mm
Tit dinariysi Kumush 17,6 x 18,4 mm	Tit dinariysi Kumush 18,3 x 20,6 mm
Tit dinariysi Kumush 18,5 x 19,1 mm	Tit dinariysi Kumush 17,3 x 18,5 mm
Domitsian dinariysi Kumush 17,4 x 18,1 mm	Domitsian dinariysi Kumush 18,2 x 19,1 mm
Domitsian dinariysi Kumush 18,3 x 19,3 mm	Domitsian dinariysi Kumush 18,6 x 19,3 mm

Tayanch tushunchalar:
numizmatika - tanga pullar xaqidagi fan
darik - Doro I zarb qildirgan oltin tanga
avers - old tomoni
revers - orqa tomoni
gurt - tanga qirrasi
stater - yunoncha “tarozi dastagi” degan ma’noni bildiradi.
solid - lotincha “Solidus” so‘zidan olingan bo‘lib, “qattiq” mustahkam degan ma’noni bildiradi.
aureus - lotincha “oltin” degan ma’noni bildiradi.
viktoriat - qadimgi Rim kumush tangalaridan biri. mil. av. 269 yildan zarb qilina boshlagan. Viktoriatning og‘irligi 3,9 grammga teng bo‘lgan.
patritsiy - lotincha, “pater” ota manosini bildiradi.
dupondiy – 2 bronza ass
aureus - (taxminan 8gr)- 25 kumush dinor
sestersiy - (1gr) – 2 dupondiy latun


Savol va topshiriqlar

1. 
   Numizmatika predmeti nimani o‘rganadi?
   
2. 
   Numizmatikaning maqsad va vazifalari nimadan iborat?
   
3. 
   Tarix fanini o‘rganishda numizmatikaning tutgan o‘rni va ahamiyati qanday?
   
4. 
   Tangalarning asosiy tarixiy manba sifatidagi o‘rnini misollar bilan asoslang.
   
5. 
   Respublika davri tanga pullari bilan imperiya davri tanga pullarining farqlarini ko‘rsatib bering.
   
6. 
   Nima uchun Rim tanga tangalari yuksak san’at namunasi hisoblanadi? Javobingizni izohlang.
   
7. 
   Respublika davriga oid tangalar qaerlarda topilgan?
   
8. 
   Rim respublikasida tovar-pul munosabatlari qanday bo‘lgan?
   
9. 
   O‘rta asrlarda tanga – pullarining zarb etilishiga sizningcha qanday omillar o‘z ta’sirini o‘tkazgan?
   
10. 
    Imperator Konstantin pul islohatni o‘tkazmaganida Rimdagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyat sizningcha qanday bo‘lishi mumkin edi?
    
11. 
    Rim tanga pullari nima uchun turli nomlar bilan atalgan?
    
12. 
    Imperator Konstantin o‘tkazagan pul islohoti Rim respublikasi iqtisodiyotiga qanday ta’sir o‘tkazgan?
    

2- mavzu: Qadimgi davr O‘zbekiston tangalari
REJA.

1. 
   O‘zbekiston tovar-pul munosabatlarining shakllanishi va rivojlanishi.
   
2. 
   Yunon-Baqtriya shohlari tangalari.
   
3. 
   Mahalliy So‘g’diyona tangalarining qaror topishi
   
4. 
   Qadimgi Xorazm tangalarini zarb qilishning yolga qo‘yilishi.
   

ADABIYOTLAR

1. 
   Rahmatullayeva O., Salomov J. Numizmatika. – T., Fan va texnologiyalar, 2012.
   
2. 
   Ртвеладзе Э.В. Древние монеты Средней Азии. – Т., 1987.
   
3. 
   O‘lmas obidalar / O‘zbekiston xalqlarining qadimgi yozma yodgorliklari bo‘yicha tadqiqotlar / M.Ishoqov, N.Rahmonov, Q.Sodiqov, B.To‘xtiev. – T: Fan, 1989. - B. 98-100.
   
4. 
   Zeymal. Toshkent vohasi arxeologiyasi. –T: O‘zbekiston Respublikasi fanlar akademiyasi, 1999. – B. 44-45.
   
5. 
   Бабаяров Г. Древнетюркские монеты Чачского оазиса. (VI-VII вв. н.э.). – Т.: Изд- во Национальной библиотеки Узбекистана имени А.Навои. 2007.
   

1.