T. C. Okan üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ havacilik iŞletmelerinde yer hizmetleri alaninda muhasebe ve vergi uygulamalari

KISALTMALAR 
AB 
 
 
: Avrupa Birliği 
ABD
 
: Amerika Birleşik Devletleri 
A.O.
 
: Anonim Ortaklığı 
Ar – Ge 
 
: Araştırma ve Geliştirme 
A.Ş.
 
: Anonim Şirket 
ATM
 
: Avrupa Hava Trafik Yönetim Sistemi 
DHMİ
 
: Devlet Hava Meydanları İşletmesi 
EASA
 
: Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı 
ECAC
 
: Avrupa Sivil Havacılık Konferansı 
EPDK
 
: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 
EUROCONTROL :
Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Örgütü 
GSMH 
 
: Gayri Safi Milli Hâsıla 
GSYİH 
 
: Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla 
GTİP
 
: Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu 
GVK
 
: Gelir Vergisi Kanunu 
IATA
 
: Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği 
ICAN
 
: Havacılık Müzakereleri Toplantısı 
ICAO
 
: Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu 
İSAGO 
 
: Yer Hizmetleri Eğitim Sertifikası 
JAA
 
: Havacılık Otoriteleri Birliği 

---

x 
KDV
 
: Katma Değer Vergisi 
KİK
 
: Kamu İktisadi Kuruluşu 
KVK
 
: Kurumlar Vergisi Kanunu 
mph
 
: Miles Per Hour (mil saat birimi) 
NM 
 
 
: Şebeke Yöneticisi 
OBOGS 
 
: Uçak Üzeri Oksijen Üretim Sistemi 
ÖTV
 
: Özel Tüketim Vergisi 
PRB
 
: Performans İnceleme Kurulu 
SAFA
 
: Yabancı Hava Aracı Emniyet Denetimi 
SARS
 
: Akut Solunum Yetmezliği 
SHGM 
 
: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 
SHY
 
: Sivil Havacılık Yönetmeliği 
SHT
 
: Sivil Havacılık Talimatı 
TDK
 
: Türk Dil Kurumu 
TGS
 
: Turkish Ground Services (Yer Hizmetleri Şirketi) 
THY
 
: Türk Hava Yolları 
TL 
 
 
: Türk Lirası 
TUBİTAK
: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu 
TTK
 
: Türk Ticaret Kanunu 
UBAK
 
: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 
USD
 
: Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Para Birimi 
VIP 
 
 
:
Very Important Person (Çok Önemli Kişiler) 

---

xi 
VUK
 
: Vergi Usul Kanunu 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

xii 
ŞEKİL LİSTESİ 
Şekil 1: 2003 – 2014 Yılları Arasındaki Uçak Sayısı .................................................... 49 

---

xiii 
TABLO LİSTESİ 
Tablo 1: Havayolu İşletmeleri - 1 .................................................................................... 7 
Tablo 2: Havayolu İşletmeleri - 2 .................................................................................... 8 
Tablo 3: A Grubu Yer Hizmeti Kuruluşları ................................................................... 42 
Tablo 4: Yer Hizmeti Şirketleri ..................................................................................... 46 
Tablo 5: 2003 - 2014 Yılları Arasında Taşınan Yük Sayısı........................................... 49 
Tablo 6: 2003 - 2014 Yılları Yolcu Sayısı ..................................................................... 50 
Tablo 7: 2003 - 2014 Yılları Arası Havacılık Sektöründeki Büyüme ........................... 51 
Tablo 8: Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler Listesi ................................................. 79 
 

---

1 
 
BÖLÜM 1. GİRİŞ VE AMAÇ
 
Havayolu taşımacılığı günümüzde insanların hem kendileri için hem de eşyaları için 
tercih ettiği bir ulaşım türüdür. Yer hizmetleri, havayolu taşımacılığı yapılırken 
hizmetin optimum seviyede verilebilmesi için gerekli olan etmenlerden biridir.
Yer hizmetleri ulaştırma sektörü içinde yer alan bir bölüm olmakla birlikte 
havacılığın gelişmesiyle paralel bir şekilde önemi artmaktadır. İşletmeler yolcularına 
yer hizmeti sunarken istenilen kriterleri sağlamaları gerekmektedir.
Bu çalışmanın amacı, yer hizmetleri hakkında bilgi vererek yer hizmetleri 
kuruluşlarını açıklamak ve bu kuruluşlarla ilgili hukuki düzenlemelere değinerek 
muhasebe ve vergi açısından incelemektir. 
Bu çalışmada öncelikle havacılık sektörü ve gelişmelerini tanıtarak yer hizmetlerini 
ve verilen hizmetlerin tanımı yapılmakta; Sivil havacılık 22. maddede geçen hizmet 
türleri ile (bunlar ayrıca ana gelir kalemlerini oluşturmaktadır) muhasebe sistemine 
değinip çeşitli kanunlar açısından sermaye şirketi olarak kurulan bu kuruluşlar çeşitli 
yönleriyle incelenmektedir.
Çalışmanın birinci bölümünde giriş ve amaca değinildikten sonra, ikinci bölümünde 
havacılık sektörü ile ilgili temel bilgiler ve havacılık sektörü hakkında gerek Türkiye’de 
gerekse Dünya’daki tarihsel gelişimi detaylı şekilde incelenmektedir. Çalışmanın 
üçüncü bölümünde Türkiye’de yer hizmetleri tanımlanarak yer hizmeti türleri detaylı bir 
şekilde tek tek ele alınarak Türkiye’de yer hizmetlerinde faaliyet gösteren A grubu 
ruhsata sahip kuruluşlar ve havacılık sektörü ile ilgili resmi kuruluşlar açıklanmaktadır. 
Havacılık sektörünün bir bölümü olan yer hizmetlerinin gelişimi ise hem yolcu sayısı 
olarak hem de uçak sayısı ile tablolar yardımıyla ele alınmaktadır. Dördüncü bölümde 
yer hizmetlerinde faaliyet gösteren kuruluşlarla ilgili ülkemizdeki hukuki düzenlemeler 
ve vergileme işlemlerine değinilerek kanunlar açısından incelenmektedir. Beşinci 
bölümde Yer hizmetleri işletmelerinde muhasebe sistemi ve muhasebe uygulamaları 

---

2 
incelenerek sektörle ilgili sorunlar ele alınmakta ve bu sorunlara çözüm önerileri 
sunulmaktadır. Son bölümde ise havacılık sektörü yer hizmetleri ile ilgili ortaya çıkan 
sonuçlara yer verilerek sektörün iyileştirilmesi adına çeşitli çözüm önerilerine 
değinilmektedir.