Suv resurslaridan foydalanish va muhofaza qilishning huquqiy asoslari

3-jadval 
O„rta Osiyo daryolari suv resurslari, km
3
/yil 
Daryo 
havzasi 
M u a l l i f l a r 
V.L.Shuls 
M.N.Bolshakov 
SMI 
DGI 
O‗zMU 
Amudaryo 
79,0 
- 
72,8 
69,5 
73,6 
Sirdaryo 
37,8 
38,3 
36,7 
37,0 
38,8 
Chuv,Talas 
6,0 
6,5 
- 
- 
6,47 
Izoh: SMI–O‘zR FA Suv muammolari instituti, DGI– Davlat gidrologiya instituti 
(Rossiya), O‘zMU-O‘zbekiston Milliy universiteti. ÛOGMITI ­ Ûrta Osiyo gidrometeorologiya 
ilmiy­tadqiqot instituti. 
Yuqoridagi kabi O‗rta Osiyo daryolari suv resurslarining ayrim mustaqil davlatlar 
hududlari bo‗yicha taqsimlanishi ham turli manbalarda turlicha miqdorda baholanadi (29­jadval). 
Ushbu jadvaldagi O‗zbekistonga tegishli ma‘lumotlarni 60­yillarda V.L.Shuls tomonidan 
aniqlangan miqdor bilan solishtirsak, farqning uncha katta emasligiga ishonch hosil qilamiz. 
V.L.Shulsning baholashi bo‗yicha Respublikaning yillik yuza suv resurslari 99,5 km
3
teng 
bo‗lib, uning faqat 12,2 km
3
qismi O‗zbekiston hududida hosil bo‗ladi. 
Hozirgi kunda yuqorida keltirilgan barcha ma‘lumotlar, albatta, ma‘lum aniqliklar 
kiritishni talab qiladi. Buning uchun daryolardagi suv miqdorini o‗lchash va kuzatish ishlarini 
amalga oshiradigan gidrologik stansiyalar ishini yanada takomillashtirish, aniqrog‗i davr talabi 
darajasida tashkil etish lozim. 
Ko‗lshunos olimlar­V.N.Reyzvix, A.M.Nikitin va boshqalarning fikricha O‗rta Osiyo 
ko‗llari suv resurslarini o‗ta aniqlikda baholash imkoniyatiga ega emasmiz. Buning sababi, 
birinchidan, ko‗llarning gidrologik nuqtai­nazardan o‗rganilish darajasi bilan bog‗liq bo‗lsa,
 
ikkinchidan, O‗rta Osiyo ko‗llari, ayniqsa,
 
tekislik ko‘llari
ning suv miqdori vaqt bo‗yicha 
o‗zgarib turadi. Lekin, shunga qaramasdan, sun‘iy yo‗ldoshlar yordamida olingan fotosuratlar bu 
muammoni hal etishda bir muncha yengillik tug‗diradi. Quyida O‗rta Osiyo ko‗llarining suv 
resurslarini yuqoridagi holatlarni hisobga olgan holda baholashga harakat qilamiz.