Söz köNLÜMÜ QƏLƏm etdi (publiSİSTİk düŞÜNCƏLƏR)
Yüklə 1,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
AZƏRBAYCAN RESpUBLİKASININ DÖVLƏT
HİMNİ (fƏLSƏfİ-TEKSTOLOjİ TƏHLİL) MƏQALƏSİNİN MÜƏLLİfİ ƏMİRŞAH BABAŞAH OĞLUNA (HACILI) AÇIQ MƏKTUB Sizin Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himninin mətni barədə verdiyiniz təhlili oxuyub, bu ölkənin bir vətəndaşı kimi çox məyus ol- dum. Ona görə ki, biz müstəqilliyimizin 17-ci ilini yaşayan, sinəsi paramparça olmuş, Azərbaycan ölkəsinin kiçik bir hissəsində bəxtinə bu yaxınlarda istiqlal haqqı düşmüş bir xalqıq. Bu xalqın çox qismi dünyanın hər yerinə səpələnmiş, ürəyi vətən həsrətilə alışıb-yanan, qürbət ağrı- acılarına köklənmiş bir ömür yaşayır, çünki onun torpağının cənub hissəsi İran, şimal hissəsində yerləşən Dərbənd Rusiya, Borçalı isə Gürcüstan qanunlarına tabe olmaq məcburiyyətində qalıb. İrəvan xanlığı mərkəz ol- maqla, bütünlüklə Qərbi Azərbaycan ərazisində Rus imperiyasının amansız hökmü və himayədarlığıyla indiki Ermənistan yaradıldı. Bizim erməni kimi tanıdığımız, əslində özlərinin özlərinə “hay” dedikləri gəlmə yağılara bu torpaq, xalqımıza qarşı edilən soyqırımı və repressiyayla bəxşiş edildi. Əslində göy türklər də, hunlar da, xəzərlər də, ərəblər də, monqollar da, ruslar da, farslar da Azərbaycanı işğal məqsədilə tapdalayıb keçiblər. Hər hökmdar da bu torpaqda öz izlərini qoyub gedib… Dili ilə, dini ilə, adət- ənənələrilə, törətdikləri vəhşiliklərlə… Allahın bizə bəxş etdiyi müstəqilliyin neçə əsrlərdir ki, həsrətində idik. Mən ona görə Allahın bizə bəxş etdiyi müstəqillik deyirəm ki, əgər im- periya balıq kimi başından iylənməsəydi, rus “qardaşlarımızın” əsarətində yaşamağa məhkum idik və məhkumluqdan bizi Allah xilas etdi. Yaxşı ki, xilas dönəmində Heydər Əlirza oğlu Əliyev kimi ağıllı, uzaqgörən, tədbirli, millətinin ədəbi dilini sevən, şivələrdən uzaq, natiqlik qabiliyyətinə malik 16 olan böyük insan, dilin sağalmaz yaralarına məlhəm edən, mənəvi təbibimiz oldu. Allah ona qəni-qəni rəhmət eləsin və ruhu şad olsun. Hamımızın yaxşı yaddaşına həkk olmuş məşhur o müşavirədə millətin elm adamları qarşısında “Biz azərbaycanlıyıq və bizim dilimiz Azərbaycan dilidir” dedi. O uzaqgörən vətənpərvər bizi milli təfriqələrdən xilas etdi, amma hamıya məlumdur ki, bizim indiki danışdığımız dil Azərbaycan türkcəsidir, bu ölkənin çox qismi türkdilli xalqdır. Hörmətli Əmirşah müəllim! Sivil ölkələr yüz illərlə eyni himni və həmin himnə yazılmış eyni mətni işlədərlər, heç bunu yeniləşdirmək haqqında fikirləşməzlər. Siz himnin mətnində işlənmiş ərəb və fars dilindən dilimizə keçmiş gəlmə sözlərin bolluğundan şikayətlənirsiz. Ərəb dilindən gələn Vətən sözünü dilimizə yad adlandırırsız və deyirsiz ki, bunu yurd sözü ilə əvəz etmək lazımdır və yaxud ərəb dilindən götürülmüş qəhrəman ifadəsini, monqol dilindən türk dilinə keçmiş, bahadur sözü ilə əvəz etmək lazımdır deyirsiniz. Əgər qəhrəman sözünü bahadur sözüylə əvəz etsək, onda Milli Qəhrəman yox, Milli Bahadur yazılmalıdır. Axı niyə sizin dediyiniz iradlar təkcə himnə yazılmış şeir parçasına aid olmalıdır? Sonra misraların sonun- da “iz” şəkilçisinin işlənməsi şerə daha da axıcılıq verir. Əgər sizi şeirdə gedən qafiyə qüsurları narahat edirsə, bu da dahi Üzeyir bəyin musiqisinin sədaları altında cilalanır, yəqin ki, müəlliflər mətnin söz qüdrətini artırmaq və təsirli etmək üçün bu kiçik qüsurlara göz yumublar. Ümumiyyətlə, mahnı mətnlərində bəstəkarlar şerin gücünü artırmaq üçün bəzən qafiyə və heca pozuntularına yol verirlər. Çox güman ki, himnin mətnində gedən bu xətalar da onun qüdrətini artırmağa xidmət edib və artırıb da. Mənim 53 yaşım var, ilk dəfə məktəbə gedərkən müəllim bizə yazı lövhəsində ana, vətən, ata sözlərini yazmağı öyrətdi. Əgər sizin yaz dı ğınız fikirlərlə razılaşsaq, onda vətən, məktəb, kitab, kitabxana, şəhid lər xiyabanı, salam, xeyr, bəli kimi minlərlə sözlər bizim dilimizdən çıxa rılmalıdır. Öncə klassik ədəbiyyata, Füzulidən tutmuş ən qəliz yazan Seyid Əzim Şirvaniyə, dahi Sabirə qədər, sonra müasir söz adamlarının yazıb-yaratdıqlarına əməlli-başlı əl gəzdirmək lazım olacaq. Hələ mən tibdə, texniki ədəbiyyatda və elmimizin bir çox sahələrində bizimkiləşmiş, ərəb, fars, rus, ingilis və sair dillərdən dilimizə keçib doğum şəhadətnaməsi qa zan mış sözlərdən danışmıram. Biz hamımız yaxşı bilirik ki, ərəb sözlərinin doğmalaşması islam dini və islami həyat tərzi ilə bağlıdır. İslama inancımızın əksi bayrağımızın üstündə açıq-aydın dalğalanmaqdadır. Bizim ölkədə hansı yerdə yuva 17 salıb yurd qurursansa ora yurd deyilir. Vətən isə geniş anlam kimi bi- zim ağlımıza, ruhumuza hopub. Böyük Səməd Vurğunun “Azərbaycan” şerindən iki misranı sizin diqqətinizə yetirmək istəyirəm: Yüklə 1,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|