ŞAHİN ƏHMƏdov

 
 
Şək. 1.1. 
Ekologiyada biliklər istiqaməti
 
 
arasında, istehsal və təbii ekoloji sistemlər arasında qəti şəkildə 
anlaşılmazlıq 
yaranır. 

---

9 
Mühəndis ekologiyası
– 
tətbiqi fənndir. Özündə, 
yüksələn sənaye istehsalı şəraitində ətraf mühitin keyfiyyətini 
qoruyub saxlamağa yönəlmiş, elmi əsaslara söykənən 
mühəndis – texniki tədbirlər sistemini əks etdirir. 
Mühəndis ekologiyasına, müxtəlif bilik sahələrinin 
kəsişməsində formalaşan çoxlu sayda terminlər daxildir. Oların 
bəzilərini nəzərdən keçirək. 
Biosfer
( yunan. 
bios
– həyat, 
spharia
– kürə ) – 
müxtəlif canlıların həyatının inkişaf etdiyi və atmosferin, 
hidrosferin aşağı hissəsini və litosferin yuxarı hissəsini əhatə 
edən Yer örtüyüdür.
Biosfer 3,5...4,5 mlrd. il bundan əvvəl 
yaranmış, canlı və cansız materiyanın qarşılıqlı əlaqəsinin 
nəticəsi kimi mövcuddur. Bu zaman canlı maddə biosferin 
“funksiyası” olduğu kimi, biosfer də canlı maddənin inkişaf 
nəticəsidir. Misal kimi göstərmək olar ki,biosferin yuxarı 
təbəqəsindəki canlı maddələrin 99% -i canlı orqanizmlər 
tərəfindən dəyişmişdir. Yerin canlı orqanizmlərinin cəm kütləsi 
təqribən 
12
10
4
,
2

t qiymətləndirilir. Biosfer inkişaf edir. İnsan 
cəmiyyəti Yerdəki həyatin inkişafının bir mərhələsidir, yəni 
biogenezin
bir mərhələsidir. 
Noosfer
– 
şüur (ağıl) sferidir, bəşəriyyətin yaranması 
və inkişafı ilə bağlı olan biosferin inkişafının ali pilləsidir. Bu 
zaman şüurlu insan fəaliyyəti qlobal inkişafın əsas təyinedici 
amili olur.
Hal-hazırda, klassik “biosfer” və “noosfer” anlayışları 
ilə yanaşı, təbii mühitin yeni vəziyyəti meydana gəlmişdir –