Romatoid Artrit. Hayatı aktif yaşamak



Yüklə 200,47 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/3
tarix21.03.2017
ölçüsü200,47 Kb.
#12205
  1   2   3

Romatoid Artrit. Hayatı aktif yaşamak.

Hastalar için danışma el kitabı.



“Bilgi güçtür” der bir atasözü ve bu deyiş, özellikle romatoid artrit 

gibi kronik bir hastalık söz konusu olduğu zaman geçerlidir. Bu 

hastalıkla bağlantılı iltihaplar kalıcı sabah sertliğinden başlayarak 

şiş ve ağrıyan el ve ayak parmaklarına ve hareket kabiliyetinin 

önemli ölçüde kısıtlanmasına varıncaya değin çok çeşitli şikâyetlere 

neden olabilir. Nadiren kalp veya akciğerler gibi iç organlar dahi 

zarar görebilir. 

Ancak bilgi aynı zamanda korkuya ve çaresizlik içerisinde bir 

hastalığa teslim olma duygusuna karşı en etkili araçtır. Dolayısıyla, 

bu hastalığa yakalanan herkesin bağışıklık sistemindeki belirtileri 

tetikleyen maddelerden başlayarak modern tedavi olanakları  

yelpazesi ve başka hastalarla deneyim alış verişi olanağı sunan 

ve en az diğerleri kadar önemli olan özyardım grupları gibi pek 

çok konuda kapsamlı bilgiye ihtiyacı vardır. Bu bilgilere sahip 

olan bir kişi hastalığıyla baş etmeyi ve hastalıkla ilişkili şikâyet 

ve kısıtlamaları aktif ve hedefli bir şekilde aşmayı en iyi şekilde 

öğrenecektir.

Bu broşür bilgilenmenize bir katkı sunmak için hazırlanmıştır.  

romatoid artrit hakkında pek çok önemli ve güncel veri içermektedir.

Değerli Hastamız,

İçindekiler

Hastalıkla  ilgili  bilgiler      

04

Tedaviyle ilgili bilgiler  



24

Romatoid artrit ile yaşamak 

44

Sözlük 58



Daha fazla bilgi 

62

Son bir söz daha: Tıbbi araştırmalar sayesinde son yıllarda  



romatoid artrit tedavisinde büyük bir gelişme kaydedilmiştir.  

Özellikle biyolojik ilaçlar adı verilen yeni bir ilaç grubunun  

devreye girmesiyle, hastalığın ilerlemesi bugün çoğu zaman  

durdurulabilmektedir. Bu sayede büyük hasarlar önlenebilmekte 

ve ağır hastalık tabloları belirgin bir şekilde düzeltilebilmektedir. 

Bu nedenle, bu broşürde verilen bilgilerin amacı yalnızca  

hastalık hakkındaki bilginizi artırmak değil, aynı zamanda sizi  

cesaretlendirmek, modern romatizma tedavisi ile ilgili  

beklentilerinizi yükseltmek ve mütevazı iyileşmelerle  

yetinmemenizi sağlamaktır.

Doktorunuz 

Profesör Dr. Markus Gaubitz olarak ilginç bir okuma diliyor ve 

geçmiş olsun diyorum.

 

Profesör Dr. med. Markus Gaubitz



Westfalya Münster Wilhelm Üniversitesi  

Manuel Tıp Akademisi 

Disiplinlerarası Teşhis ve Tedavi Yöntemleri


Hastalıkla ilgili bilgiler.

Romatoid artrit hakkinda en önemli özetli bilgiler.

0  4

Hastalıkla ilgili bilgiler



Romatoid artrit nedir?

Romatoid artrit (kısaltma: RA) birden fazla organı veya organ 

sistemini tutabilen kronik iltihaplı bir hastalıktır. Bu nedenle bir sistem 

hastalığından da bahsedilmektedir. Ancak hastalığın adından da 

anlaşıldığı gibi ağırlıklı olarak eklemleri tutar. Artrit, eklem iltihabı 

demektir. 

Eskiden kullanılan “kronik poliartrit” terimi, hastalığa çoğunlukla 

birden fazla (“poli”) eklemin yakalandığına işaret etmektedir.

Hastalık bunun dışında daha birçok şekillerde kendini gösterebilir. 

RA, genellikle “romatizma” üst kavramı altında toplanan çok sayıda 

kronik iltihaplı (eklem) hastalığının nispeten ağır bir şeklidir.

Romatoid artrit ne kadar yaygındır?

RA en sık görülen iltihaplı eklem hastalığıdır; nüfusun yaklaşık  

% 0,6 – 1 ’i bu hastalıktan şikayetçidir. Almanya’da bu oran 

yaklaşık 800.000 hastaya denktir. Her yıl bu gruba yeni 

hastalanan 2.000 kişinin katıldığından hareket edilmektedir.


06

Hastalıkla ilgili bilgiler



Kimler hastalığa yakalanır?

RA ilke olarak her yaşta baş gösterebilir. İnsanlar çoğunlukla  

40 ile 50. yaşları arasında bu hastalığa yakalanmaktadır. Ancak 

çocuk ve gençler arasında da RA hastalığına rastlanmaktadır. 

Buna jüvenil (= genç) idiopatik artrit adı verilmektedir. Hastalık 

kadınlarda erkeklere göre üç kat daha sık görülmektedir. Bu 

dengesizliğin nereden kaynaklandığı bilinmemektedir.

Romatoid artrit nasıl oluşur?

RA’nın nedenleri ve oluşumu henüz tam anlamıyla açıklanamamıştır.  

Ancak bu konuda çok fazla ipucu bulunmaktadır. Bu bağlamda 

bağışıklık sisteminin bir bozukluğundan hareket edilmektedir.  

RA bir otoimmün hastalık olarak kabul edilmektedir. Bunun anlamı, 

normalde enfeksiyon etkenlerini ve başka yabancı maddeleri 

savuşturmakla görevli olan bağışıklık sisteminin vücut dokularını da 

“yabancı” olarak sınıflandırması ve bunlara karşı antikorlar üretme-

sidir. Yani vücut belli bölgelerde, örneğin eklem iç zarında kendi 

kendisini hedef almakta ve bu durum da iltihaba, şişmeye, ağrılara 

ve dokunun hasar görmesine yol açmaktadır.

Aileler üzerine yapılan incelemeler kalıtımsal faktörün önemli bir 

rol oynadığını ortaya çıkarmıştır, yani yakın bir akrabanız hastalığa 

yakalanmışsa, sizin de hastalanma riskiniz yüksek demektir. 

Ancak dış etkenlerin de muhtemel tetikleyici olarak önem taşıdığı 

sanılmaktadır. Bunların arasında özellikle çoğu kez hastalık  

öncesinde geçirilen virüs veya bakteri enfeksiyonları yer 

almaktadır.



Haberci madde TNF-  bu bağlamda ne gibi  

bir rol oynar?

Tümör Nekroz Faktörü alfa (TNF-a), RA’nın ve diğer iltihaplı-

romatoid hastalıkların iltihaplanma süreçlerinde önemli bir rol  

oynayan, bağışıklıksistemine ait doğal bir haberci maddedir 

(sitokin). Bu faktörün farklı etkileri olmakla birlikte, ilk planda 

iltihaplanmayı tetikleyici (proinflamatuar) bir etkisi bulunmaktadır. 

RA hastalığına yakalanan eklemlerde büyük miktarlarda TNF-a 

saptanmaktadır. 

Burada madde, bağışıklık sistemi içerisinde özel görevler üstlenen 

belli hücre türleri (makrofajlar, lenfositler) tarafından üretilir.

08

Eklemlerde neler oluyor?

RA hastalığına tutulan eklemler etkilenen kemik yüzeylerinin 

kıkırdakla kaplı olduğu ve içi sıvıyla dolu bir boşluk (eklem boşluğu) 

tarafından çevrelendiği türden eklemlerdir (sinovyal eklemler).  

Eklem boşluğu sinovyalzarla (sinovyum), yani bağdokusundan 

oluşan ince bir tabakayla kaplıdır. Bu eklem iç zarı, kemiklerin 

arasında meydana gelen sürtünmeyi azaltmak için kayganlaştırıcı 

vazifesi gören koyu sinovyal sıvıyı (sinovya) üretir.

Hastalığın seyri içerisinde saldırgan bağdokusunu (pannus) 

giderek eklem kıkırdağının üzerine yayılır ve sonunda kıkırdağa ve 

bitişiğindeki kemiğe kalıcı zararlar verir.

Hastalıkla ilgili bilgiler



Hastalıkla ilgili bilgiler

10

bilgi  

RA hastalığında eklemin sinovyal zarında bir iltihaplanma  

meydana gelir ve bunun sonucunda “iltihap oluşturucu  

hücreler” ve bağışıklık sisteminin başka hücreleri burada 

toplanır. İltihap hücre ve damarların aşırı büyümesine, 

eklem iç zarının giderek kalınlaşmasına ve eklem sıvısının 

salgılanmasında sağlıksız bir artışa yol açar. Bunun  

sonucunda eklemlerin şişmesi ve ağrıması gündeme gelir.

Hastalığın tipik semptomları nelerdir?

RA hastalığında çoğunlukla birkaç eklem aynı anda iltihaplıdır. 

Bu bağlamda özellikle el parmaklarının ana ve orta, ayak 

parmaklarının ise ana eklemlerinin etkilenmesi tipiktir. Ancak ilkesel 

olarak her eklem etkilenebilir. Ancak parmakların uç eklemlerinin 

etkilendiği son derece ender görülür. 

Hastalığın seyri içerisinde çoğu zaman, ilerlemeyle birlikte 

etkilenen eklem sayısı artar. Bunun ardından iltihaplanma ellerde, 

kollarda (dirsek, omuz), ayaklarda ve bacaklarda (ayak bileği,  

diz, kalça) bulunan daha büyük eklemlere yayılır. Genelde  

klemler veya eklem bölgeleri vücudun her iki tarafında eş  

zamanlı olarak etkilenir; buna simetrik tutulma denir.

İltihaptan kaynaklanan eklem kıkırdağı ve kemik hasarlarının gecikmiş 

veya yetersiz olarak tedavi edilmesi eklemin deformasyonuna ve 

hareket kabiliyetinin yok olmasına kadar varan kısıtlara yol açabilir.


Hastalıkla ilgili bilgiler

Hastalığın tipik şikayetleri, etkilenen eklemin ağrıması ve şişmesidir. 

Ekleme bitişik yumuşak dokular da şişebilir. Hastalar çoğu kez  

eklemlerde ısınma ve yanma hissederler. Soğuğun etkisiyle (örneğin 

soğuk su altında) düzelme görülür. Bir özelliği de şikayetlerin  

istirahat halinde artması, hareket halinde azalmasıdır.

Bazı hastalarda, özellikle dirsek ve el bileği bölgesinde derinin 

altında dokunulduğunda hissedilen küçük yumrular bulunur. 

Romatizmal nodül adı verilen bu yumrular bağdokusunun iltihabı 

sonucunda meydana gelir ve teşhis açısından önemli bir ateşle 

seyreder.

Tüm vücudu etkileyen bir hastalık olan RA’ya yorgunluk, bitkinlik, 

genel bir rahatsızlık hissi, iştahsızlık, kilo kaybı ve depresyona varan 

bir isteksizlik eşlik edebilir. Hastalık aktivitesinin yüksek olduğu akut 

ataklar çoğu kez vücut ısısının yükselmesi ve hatta hafif bir ateş bile 

görülebilir.

Eklemlerin dışında başka organlar veya organ sistemleri de 

hastalığa tutulabilir; bu durumda ekstraartiküler, yani eklem dışı 

12

“ Romatoid artrit çeşitli nedenlerle çoğu zaman gecikmiş  



olarak teşhis edilmektedir. Erken safhada tipik görüntüler 

henüz düşük bir düzeydedir. Hastanın şikâyetleri daha 

ziyade genel semptomlar ve muhtemelen birinden diğerine 

atlayan eklem ağrılarıyla sınırlıdır. 

   Bu durumda ne hasta, ne de doktoru için RA çok yakında 

bulunan bir seçenek değildir.” 



   Profesör Dr. Markus Gaubitz  

olgulardan söz edilir. Bunlar arasında destek ve hareket sisteminin 

öğeleri (tendon kılıfları, mukus keseleri ya da tıbbi adıyla bursalar), 

kalp ve akciğer gibi iç organlar, kan üretim sistemi, lenf damarları, 

sinirler ve damarlar yer alır. Bu durumlarda önemli komplikasyonlar 

meydana gelebilir.



Romatoid artrit nasıl seyreder?

RA hastalığının başlangıcı ve seyri hastadan hastaya çok farklı 

olabilir. Hastalık birdenbire akut şikayetlerle başlayabileceği gibi, 

gizliden gizliye ve RA için mutlaka tipik sayılmayacak çok belirsiz 

semptomlarla başlayabilir.

Hastalıkla ilgili bilgiler

14

Hastalık hastaların büyük bir bölümünde zamanla ve ataklar 



şeklinde ilerleyen bir seyir gösterir, yani şikâyetler zamanla artar. 

Bu atakların arasında hastalık aktivitesinin azaldığı farklı uzunlukta 

süreler bulunabilir.

Hastalığın hastalarda bireysel olarak nasıl bir seyir göstereceğini 

tahmin etmek mümkün değildir. Hastalığın seyrini ve daha sonra 

oluşabilecek olası sonuçlarını etkilemek için eldeki tek olanak, 

teşhisin erken bir safhada konması ve bu teşhis doğrultusunda hızlı 

ve hedefe yönelik bir tedavinin uygulanmasıdır.

RA eskiden tedavi edilemez olarak kabul edilirken, son yıllarda  

tedavilerde elde edilen başarı oranında belirgin bir artış 

kaydedilmiştir. Artık, modern ve etkili tedavi yöntemleri sayesinde 

şikayetlerin büyük ölçüde, ve hatta elverişli durumlarda tamamen 

ortadan kaldırılması (remisyon) sağlanabilmektedir. 


16

Hastalıkla ilgili bilgiler

16

Romatoid artrit hastalığına işaret eden önemli 

kriterler şunlardır

Her gün en az bir saat olmak üzere altı hafta boyunca  



devam eden sabah sertliği

En az üç eklemde en az altı hafta boyunca iltihap (artrit)



El parmaklarının ana ve orta, ayak parmaklarının ise orta 

eklemlerinde en az altı hafta boyunca iltihap (artrit)

En az altı hafta boyunca simetrik eklem tutulması  



(yani vücudun her iki tarafında eş zamanlı)

Romatizmal nodüller



Kan serumunda romatizmal faktörlerin tespit edilmesi

Röntgen görüntüsünde parmak ve el eklemlerinde tipik 



değişikliklerin tespit edilmesi

RA teşhisi için bu 7 kriterden en az 4’ünün yerine  

gelmiş olması gereklidir.

bilgi 

Hastalığın tipik belirtilerinden biri de eklemlerde görülen  

“sabah sertliğidir”: sabahları ya da uzun istirahatlerden  

sonra eklemler katı ve hantal bir durumda olur. Bu durum  

birkaç dakikadan başlayarak birkaç saate kadar sürebilir.


bilgi 

Eklem durum raporu, Hastalık Aktivite Skoru (Disease Activity 

Score, DAS) temelinde hastalık faaliyetinin saptanmasına ve 

sınıflandırılmasına yardımcı olur. DAS28 değeri şiş ve baskı 

uygulandığında ağrıyan eklemlerin sayısından (toplam 28 

eklemin incelemeye tabi tutulması nedeniyle DAS28 adı 

verilir), bir saatlik eritrosit sedimentasyon hızından (ESR) 

ve hastalık aktivitesinin hasta tarafından bir ölçek bazında 

değerlendirilmesinden oluşur. 

3,2 değerinin altında bulunan DAS28 skorları iyi kontrol  

edilen bir hastalık aktivitesi anlamına gelmektedir. 5’in  

üzerindeki skorlar yüksek bir hastalık aktivitesine işaret eder.  

Bu durumda doktorla tedavinin yoğun- 

laştırılması hakkında  

görüşülmelidir.

Romatoid artrit nasıl teşhis edilir?

Özellikle hastalığın başlangıcında deneyim li bir romatolog için 

dahi RA hastalığını teşhis etmek çok kolay değildir; hastalık  

belirtileri karakteristik değilse, teşhis daha da zorlaşır. Başlangıçta 

bazı tipik laboratuvar değerleri de henüz belirgin değildir. RA 

hastalığının teşhisi ağırlıklı olarak aşağıda belirtilen üç ana temele 

dayanır:

 



 Hastanın doktor tarafından ayrıntılı bir şekilde 

sorgulanması (tıbbi geçmiş) ve özellikle eklemlerinin  

durumu (eklem durumları) dikkate alınarak genel ve  

hedefli bir muayeneye tabi tutulması

 

 Görüntüleme yöntemleriyle yapılan muayeneler



 

 Laboratuvar tetkikleri



RA hastalığının teşhis kriterleri daha 1987 yılında uzmanlar 

tarafından derlenmiş olup, bugün de geçerliliğinikorumaktadır  

(bkz. sayfa 17). Ancak aradan geçen zaman içerisinde teşhis 

olanakları yeni yöntemler aracılığıyla genişletilmiştir. Aşağıda  

en önemli muayene olanakları kısaca açıklanmaktadır.


laboratuvar değerleri

 

 



Eritrosit sedimentasyon hızı (ESR)

Bununla, dik duran ve kanla dolu olan bir tüpte kan yuvarlarının  

(kan hücreleri) çökme hızı kastedilir. Bir ve iki saat sonra kan  

hücrelerinin aşağıya kaç milimetre çöktüğü okunur. Yüksek bir ESR 

değeri, vücudun herhangi bir yerinde akut veya kronik bir iltihap 

süreci olduğuna işaret eder. 

Ancak bu değer çok belirsiz bir ölçüt olup, iltihabın nerede etkili 

olduğuna dair bilgi vermez. ESR romatoid astrit hastalığında 

çoğunlukla yüksek çıkar, ancak her zaman değil.

 

 



Anti CCP antikorları  

(= siklik sitrülinli peptitlere yönelik antikorlar)

Bu proteinlerin saptanması nispeten yeni bir yöntemle mümkün 

olup, özellikle RF ile birlikte tespit edilmesi durumunda RA hastalığı 

için çok spesifiktir ve tespiti hastalığın erken safhalarında da  

mümkündür.

 

 

Romatizma Faktörü (RF)



Romatizma faktörleri, hastaların kendi vücudunda bulunan anti-

korlara (immünglobulinler) cephe alan yönelen antikorlardır; bu 

nedenle bunlara otoantikor adı verilir. Bunlar bazı kronik-romatoid 

hastalıklarda kan serumlarında tespit edilebilir (pozitif), ancak  

hepsinde edilemez. Romatizma faktörü RA hastalığının ilk altı 

ayında hastaların yaklaşık yarısında ve daha sonra hastaların 

yaklaşık üçte ikisinde pozitiftir. 

RF nadiren sağlıklı kişilerde veya karaciğer hastalarında da tespit 

edilebilir.

 

 



C-reaktif Protein (CRP)

CRP, kan serumunda oluşan belli iltihap süreçlerinde yoğunluğu  

birkaç saat içerisinde 1000 katına çıkabilen olan bir proteindir. 

CRP miktarının kan serumundaki düzeyi, iltihabın boyutu ve 

hastalığın seyri açısından karakteristiktir. 

CRP değeri iyileşme durumunda hızla düşer ve böylece tedavinin 

başarılı olduğunu gösterir. Ancak CRP değeri RA hastalığında her 

zaman yüksek değildir.

20

Hastalıkla ilgili bilgiler



Hastalıkla ilgili bilgiler

22

görüntüleme yöntemleri 

 

 

Manyetik rezonans tomografisi (MR, difüzyon ağırlıklı MR)



Kontrast maddeli veya kontrast maddesiz gerçekleştirilebilen MR 

vasıtasıyla yumuşak bölgeler de (örneğin eklem iç zarı, tendonlar) 

dahil olmak üzere iltihaplı değişikliğe uğrayan dokunun tüm hatları 

tespit edilebilir. Özellikle erken safhadaki değişiklikler röntgen  

görüntülerine kıyasla daha iyi ve daha erken tespit edilebilmektedir.

 

 



Eklem sonografisi (artrosonografi)

Ultrason tekniğine dayanan bu yöntem sayesinde özellikle eklem 

iç zarındaki iltihap süreçleri iyi bir şekilde görülebilmektedir. Bu 

nedenle bu yöntem RA hastalığının teşhisinde ve seyir kontrolünde 

giderek daha fazla önem kazanmaktadır.

“ Hasta bundan sonra hiçbir inatçı eklem şişmesine, hiçbir  

kalıcı eklem ağrısına ve genel sağlık durumunda herhangi  

bir kısıtlamaya razı olmamalı ve bunu doktora başvurmak  

için bir neden kabul etmelidir.”

   Profesör Dr. Markus Gaubitz  

başka hangi hastalıklar  

benzer niteliktedir?

RA hastalığının görüntüsü özellikle başlangıçta çok  

belirsiz olduğundan, birçok başka hastalık şikayetlerin  

nedenini oluışturabilir. Tüm mevcut bilgiler ve tanısal belirtiler  

göz önünde bulundurularak, mümkün olduğunca erken bir  

aşamada doğru teşhisi koymak üzere farklı hastalıkların  

birbirine karşı sınırlandırılması doktorun görevidir. 

RA hastalığından ayırt edilmesi gereken en önemli hastalıklar 

arasında dejeneratif eklem hastalıkları (artroz), gut, ankilozan  

spondilit (Bechterew hastalığı), sedef hastalığı eşliğinde  

görülen artrit (psoriasis artriti), enfeksiyon kökenli eklem  

iltihapları (örneğin Lyme Artrit) ve eklem ve bağdokuların  

başka iltihaplı ve kronik hastalıkları.

 

 



Röntgen 

Eklemlerin alışılagelmiş (konvansiyonel) röntgen görüntüleri ara-

cılığıyla kıkırdak ve kemiklerdeki hasarlar, örneğin kemik defektleri  

(erozyon) ve bir eklemi oluşturan kemiklerin arasındaki eklem 

boşluğunda daralmalar görülebilir. Ancak bitişik olan yumuşak  

dokulardaki değişiklikler bu yöntemle neredeyse hiç görülmez.



24

Tedaviyle ilgili bilgiler

24

RA tedavisinin başlıca hedefleri ağrıları yatıştırmak, eklem 



tahribatının önüne geçmek ve eklem işlevselliğini korumaktır. Eskiden 

şikayetlerin bir nebze hafifletilmesiyle yetinilirken, günümüzde  



Tedaviyle ilgili bilgiler.

Bugün tüm mümkündür öğrenin.

modern tedavi olanakları sayesinde hastalık görüntüsünün büyük 

ölçüde veya hatta tam olarak (remisyon) geriletilebilmesi ve  

böylece şikâyetsiz bir durumun oluşturulması mümkün olmaktadır. 

Tedavi sırasında düzenli aralıklarla, olası yan etkileri görmek ve /

veya hastanın tedaviye yanıt verip vermediğini saptamak üzere 

başlı kontrol muayeneleri gerçekleştirilmelidir. Tedavinin başarısının 

gözetimi ve denetimi açısından DAS28 değerlerinin (bkz. sayfa 19) 

hastalık aktivitesinin ölçüsü olarak kaydedilmesi ve hastalığa 

yakalanan eklemlerin görüntüleme yöntemleri aracılığıyla kontrol 

edilmesi özellikle önemlidir.

Eğer bir tedavi yöntemi birkaç ay içerisinde yeterince etkili  

olmazsa, doktor tedavi yöntemini değiştirmelidir.

Tedavi genelde birkaç farklı tedavi yönteminden oluşur, bunların  

en önemlileri aşağıda açıklanmaktadır.



      Blindtext

26

Tedaviyle ilgili bilgiler



İlaç tedavisi

RA’nın tüm vücudu kapsayabilecek bir hastalık olması nedeniyle, 

ilaçlar genel olarak tüm vücutta etki sağlamak amacıyla içsel  

(sistemik) olarak uygulanır. Buna ek olarak eklemlere yapılacak  

lokal tedavi uygulamaları yararlı olabilir.

    


“ Doktor ve hasta, hastalığın her anında tedavinin hedefi  

olan remisyonu göz önünde bulundurmalıdır. Belirgin 

şikâyetleri olan veya aldığı ilaçları tolere etmeyen bir  

hasta doğru tedavi edilmiyor demektir. 

   Bu durumda tedavi rejimi gözden geçirilmeli ve 

değiştirilmelidir.”



   Profesör Dr. Markus Gaubitz  

Romatoid hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlarda, ağırlıklı 

olarak dört madde grubu ayırt edilmektedir. Bunlar farklı etkilere  

ve dolayısıyla farklı tedavi hedeflerine sahiptir. 

Bu bağlamda ilkesel olarak iki farklı hareket noktası bulunmaktadır: 

yalnızca semptomlara, özellikle de ağrılara karşı etki gösteren 

ilaç tedavisi ve bir şekilde hastalığın seyrine de müdahale eden 

ve hastalık seyrini olumlu etkileyen ilaç tedavisi (hastalığı modifiye 

eden ilaçlar). Çoğu kez değişik maddeler eş zamanlı veya  

kombineli olarak kullanılır.



Kortizonun etkisi hemen birkaç gün içerisinde, yani hastalığı  

modifiye edici ilaçların etkisinden (bir sonraki bölüme bakın) çok 

daha hızlı bir şekilde kendini gösterir. Ancak ilaçlar bırakıldıktan 

sonra semptomlar ve kandaki iltihap kaynaklı değişiklikler geri 

gelebilir. Ayrıca kortizonun tek başına, kronik iltihabın eklem 

kıkırdağında veya kemikte neden olduğu değişiklikleri durdurması 

mümkün değildir.

Kortizon preparatları yan etkileri nedeniyle yalnızca kısa süreli 

olarak (örneğin bir atak sırasında veya tedavinin başlangıcında) 

yüksek dozajlarda kullanılabilir. Dozajlar uzun süreli kullanımda 

ağrıları ve şişliği hızla yatıştırmak için glukokortikoidleri kristal 

süspansiyon olarak tanımlanan bir biçimde doğrudan eklem 

içine (= intraartiküler) enjekte etmek mümkündür. Ancak bu işlem 

yalnızca belli eklemler için uygundur.

Tedaviyle ilgili bilgiler

 

 



Kortizonsuz iltihap önleyiciler

Kortizonsuz iltihap önleyiciler (NSAR = non-steroid anti-romatikler; 

antifilojistikler) ilk planda iltihabı önleyici (antifilojistik) ve ağrı kesici 

(analjezik) bir etki göstermekte, yani eklem şişmesi, ısınma, sertleşme 

ve iltihap kaynaklı ağrı gibi iltihabi semptomları etkilemektedir. Bunlar, 

daha çok hafif eklem iltihaplarının tedavisinde temel öğeyi oluşturur.

 

 

 



 Ancak kortizonsuz iltihap önleyiciler 

hastalığın nedenlerini değil yalnızca 

semptomları etkiler. Bu ilaç grubundaki 

maddelerin bazılarının (örneğin  

asetilsalisilik asit, ibuprofen, diklofenak) 

tipik yan etki olarak mide ve bağırsak 

şikâyetlerine (bulantı, kanama vs.)

 

 



Glukokortikoidler (Kortizon)

Kortizon böbreküstü bezinin kabuk bölgesinde üretilen doğal 

bir hormon olan kortizolün yapay (sentetik) bir şekilde elde 

edilen bir türevidir. Kortizon insan vücuduna çok yönlü etkilerde 

bulunmaktadır. Kortizon preparatları (örneğin prednizolon) tıbbi 

terminolojide glukokortikoidler, kortikoidler veya steroidler olarak 

da adlandırılmaktadır. Bunlar RA hastalığında olduğu gibi pek 

çok hastalıkta, özellikle güçlü iltihap önleyici etkileri nedeniyle 

kullanılmaktadır. 

Hem lokal iltihaplara hem de vücuttaki sistemik iltihaplara karşı 

etkilidirler. Bu nedenle yalnızca iltihaplardan kaynaklanan ağrılara 

karşı olumlu bir etkide bulunmakla kalmayıp, aynı zamanda 

hastalığın genel semptomlarını ve kanda ölçülen iltihap belirtilerini 

de hafifletirler.

28

neden olabileceği bilinmektedir. Bu etki grubunun yeni temsilcileri 



olan COX-2 inhibitörleri ise özel etki şekilleri sayesinde mideye 

daha iyi bir uyumluluk göstermektedir.



30

Tedaviyle ilgili bilgiler

 

 

Hastalığı modifiye edici ilaçlar



Bu ilaç grubu aynı zamanda konvansiyonel immünosupresifler uzun  

vadede etkili olan antiromatoidler veya hastalığı modifiye eden  

maddeler (İngilizce: DMARDs = disease modifying antirheumatic 

drugs) olarak tanımlanmaktadır. 

Bu maddeler şimdiye değin belirtilen ilaç gruplarından farklı 

olarak, eklem kıkırdağı veya kemikte kronik iltihabın neden olduğu 

hasarları durdurmakta veya en azından belirgin bir şekilde 

azaltmaktadır. Günümüzde romatolojide en sık kullanılan hastalığı 

modifiye edici ilaçlar metotreksat, sulfasalazin ve leflunomid dir.

Tüm modifiye edici ilaçlar iltihaptan kaynaklanan ağrıları hafifletir 

ve yerel iltihap belirtilerinin gerilemesini sağlar. Ancak bu, şimdiye 

değin belirtilen maddelerden farklı olarak yalnızca orta ve uzun 

süreli bir uygulamada geçerlidir. Hastalığı modifiye edici maddeler 

kortizona benzer bir şekilde sistemik iltihaplara karşı da etkili  

olmakta ve bu bağlamda kanda ölçülebilen iltihap belirtilerini 

normal düzeye döndürmektedir. 

Uzun etki süreli antiromatoidler, kemik tahribatını ve organlardaki 

değişiklikleri durdurmak için kesin teşhisi takiben mümkün olduğunca 

erken bir aşamada kullanılmalıdır. Hangi ilacın seçileceği hastalığın 

ne zamandan beri sürdüğüne ve iltihap aktivitesinin safha ve dere-

cesine bağlıdır. Preparatların çoğu monoterapi olarak (yalnızca tek 

bir madde) veya başka bir maddeyle veya maddelerle kombine 

edilerek uygulanabilir.

Hastalığı modifiye eden ilaçların çoğunda ilacın verimliliği haftalar 

veya aylar sonra değerlendirilebilir. Bu nedenle başlangıçta 

hissedilir bir iyileşme görülemese de, ilacın alınmasının kesilmemesi 

önem taşımaktadır.

Tedavi süresinin yeterli uzunlukta olmasına rağmen tatmin edici 

bir etki elde edilemiyorsa, bazı preparatların dozajının artırılması 

beklenen başarıyı getirebilir. Aksi durumda, ilacı değiştirmek veya 

başka bir preparatla kombine etmek kararı doktora aittir.

Uzun etki süreli tüm antiromatoidler için, tedavinin aralıksız olarak 

uzun bir süre devam ettirilmesi ve preparatın yalnızca düzenli 

alınması durumunda etkili olabileceği geçerlidir. Bu, ayrıca, bir 

iyileşme gerçekleşse de tedavinin sürdürülmesi veya bir etki  

belirlenene kadar tedavinin kesilmemesi gerektiği anlamına  

gelmektedir. Aksi takdirde ilaç bırakıldıktan sonra hastalıkta bir  

atak meydana gelebilir veya kötüleşme görülebilir.



      Blindtext

Tedaviyle ilgili bilgiler

32


Yüklə 200,47 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin