O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti kichik biznes va tadbirkorlik toshkent – 2010

Adabiyotlar
1. Karimov I.A. O’zbekiston Konstitusiyasi – biz uchun demokratik
taraqqiyot yo’lida va fuqarolik jamiyatini barpo etishda mustahkam poydevordir.
Prezident I. Karimovning O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi qabul
qilinganining 17 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimidagi ma’ruzasi. // Xalq
so’zi, 2009 yil 6 dekabr.
2. Karimov I.A. Asosiy vazifamiz – Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz
farovonligini yanada yuksaltirishdir. Prezident I.Karimovning 2009 yilning asosiy
yakunlari va 2010 yilda O’zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning eng
muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi
ma’ruzasi. // Xalq so’zi, 2010 yil 29 yanvar.
3. “Barkamol avlod yili” Davlat dasturi to’g’risidagi O’zbekiston
Respublikasi Prezidentining 2010 yil 27 yanvardagi PQ-1271 sonli Qarori.
4. Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida
uni bartarf etish yo’llari va choralari. – T.: O’zbekiston, 2009.
5. Xodiyev B.Yu., Qosimova M.S., Samadov A.N. Kichik biznes va xususiy
tadbirkorlik. – T.: TDIU, 2010.
6. Samadov A,N., Ostanaqulova G.N. Kichik biznes va tadbirkorlik. -T.:
Moliya-iqtisod, 2008.
7. Qosimova M.S., Samadov A,N. Kichik biznes va tadbirkorlik. -T.:
O’zbekiston yozuvchilar uyushmasi, 2005.
8. Aniskin Yu.P. Organizasiya i upravleniye malыm biznesom: Uchebnoye
posobiye. – M.: Finansы i statistika, 2008.

---

---

4-. KIChIK BIZNES VA TADBIRKORLIK SUBYeKTLARIDA
MARKETING FAOLIYaTINI TAShKIL ETISh
4.1. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatida 
marketingning ahamiyati
Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatida qaror qabul qilish va uni ishlab
chiqishda kichik biznes va tadbirkorlikning samarali vositasi hamda asosi bo’lib
marketing hisoblanadi hamda kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini boshqarish
tizimida, uni tashkil etishda, rejalashtirish va nazorat qilishda muhim ahamiyat
kasb etadi. «Ay-si-ay» konserni boshqaruvi raisi Djon Harvi Djons kichik biznes
va tadbirkorlikda marketingni o’rnini tavisiflab shunday deydi, ya’ni «Marketing
kichik biznes va tadbirkorlikning tayanch omilidir. Bu nafaqat yoqilg’i, balki kema
komandasidir»
12[12]
.
Marketing elementlarining paydo XVII asrning o’rtalariga borib taqaladi. Bu
davrgacha tovarlarni natural ayirboshlashning turli shakllari paydo bo’ladi,
keyinchalik marketing faoliyatining birinchi elementlari, ya’ni reklama, narx,
sotish kabilarning rivojlanishi kuzatildi.
Marketing tushunchasi bozor sohasini har qanday faoliyati bilan bog’liqdir,
shu bois marketing so’zini tarjimasi va kelib chiqishi keltiriladi (ing. Market –
bozor, ing – faol, faoliyat, harakat ma’nosini anglatadi).
Marketing nafaqat falsafa, fikrlash tarzi va iqtisodiy tafakkur yo’nalishi,
ammo ayrim firma, kompaniya, tarmoq va butun iqtisodiyot bo’yicha amaliyot
faoliyati hamdir.
Talab bilan taklifning o’zaro ta’siri alohida shaxslar yoki guruhning xohish-
ehtiyojlarini o’zluksiz qondirish jarayoni hisoblanadi. Bu jarayon o’z navbatida
shunday ijtimoiy-iqtisodiy kategoriyalarning o’zaro ta’siriga asoslanadi, ya’ni
ularga muhtojlik, ehtiyoj (xohish), talab, xarid qilish (ayirboshlash, bitim) va aniq
tovar va xizmatlarning iste’moli (ishlatilishi) kiradi.
Bu tushunchalar marketing tushunchasi, mohiyatini aniqlashga imkon beradi.
Quyida marketingning asosiy kategoriyalari berilgan (4.1.1-rasm).
Muhtojlik kishining biror-bir narsa yetishmasligini his etishidir.
Ehtiyoj individ shaxsning madaniy darajasiga asosan maxsus shaklga
muhtojlikdir.
Talab xarid quvvatiga ega ehtiyoj.
12[12]
Багиев Г.Л. и др. Маркетинг. Маркетинг. Учебник. – СПб.: Питер, 2008, с. 83.
Бозор
Эҳтиёж