O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi №2018 yil «Tasdiqlayman»

O‘rmon-tundra zonasi. O‘rmon-tundra zonasi tundradan janubroqda joylashgan
bo‘lib, tundradan taygaga o‘tkinchi zona hisoblanadi va suvayirg‘ichlarda 
o‘rmonlar hosil qiluvchi siyrak daraxtlarning borligi bilan harakterlanadi. O‘rmon-
tundraning maydoni uncha katta emas, taxminan 500 ming km2 ga yaqin. Eni 
kambar polosa shaklida bo‘lib, g‘arbda 20 km dan sharqda 200 km gacha boradi.
Zona hududida yoz fasli uncha uzoq davom etmasada iyulning o‘rtacha harorati 
11°-14°S atrofida bo‘ladi. Sovuqsiz davr 75 kundan 90 kungacha davom etadi.
Yiliga o‘rtacha 300-400 mm yog‘in yogadi. Bug‘lanish miqdori yog‘in miqdoriga 
nisbatan ancha kam. Shuning uchun o‘rmon-tundra eng kuchli botqoqlangan tabiat
zonalaridan biri hisoblanadi. Gipnli botqoqliklar bilan birga sfagnli botqoqliklar 
ham uchraydi. Botqoqliklarda qalin torf qatlamlari hosil bo‘lgan.
O‘rmon-tundrada podzolli-gleyli, torfli-podzolli va botqoq tuproqlar keng 
tarqalgan. Zonaning siyrak o‘rmonlari qayin, Sibir yeli, Sibir tilog‘ochi, Dauriya
tilog‘ochi, Qoreya toli, hidli teraklardan iborat. Siyrak o‘rmonlar past bo‘yli bo‘lib, 
ularning balandligi 4-6 m dan oshmaydi. Fitomassasining o‘rtacha umumiy
zahirasi 12,5-25 t/ga atrofida. Zonaning hayvonot dunyosi aralash harakterga ega. 
Bu yerda hayvonlarning tundra va o‘rmon turlari uchraydi. Shimol bug‘usi, qutb

---

---

tulkisi, lemminglar bilan bir qatorda qo‘ng‘ir ayiq, olmaxon, oq quyonlar ham

yashaydi. 


Mo‘tadil mintaqaning tabiat zonalari. Yevrosiyoning geografik
mintaqalari orasida mutadil mintaqa tabiat zonalarining ko‘pligi va kamalak singari 
rang-barangligi bilan ajralib turadi. Bu mintaqada tayga, aralash o‘rmonlar, keng
barg‘li o‘rmonlar, o‘rmon-dasht, dasht, chala cho‘l va cho‘l landshaft zonalari 
mavjud.

Tayga