Otakoidler Prof. Dr. Süleyman aydin

Çeşitleri: ET1, ET2, ET3, ET4

• Dağılımı:

• endotel, endokard, myokard, damar, renal, pulmoner, hepatik, pankreas, barsak, dalak, sinir hucreleri.

• Reseptör:

• ETA, ETB

• Etkileri:

• Fetal gelişim,
• Yavaş uzun güçlü vazokonstriksiyon, (bu etkiye renal damarlar duyarlı)
• GFR azalması, su.tuz tutulması
• Bronkospasm (ET1 ile)
• Mitojenik etki ( “ )
• Vaskuler hiperplazi

• Hipertansiyonda yükselir..

• Endotelin yukseldigi durumlar:

• Hipertansiyon, kalp yetmezligi, pulmoner hipertansiyon, renal yetmezlik, preeklampsi, diabet, organ reddi, kardiojenik şok

• Reseptör antagonisti:

• Bosentan
• Non.selektif antagonist
• Pulmoner hipertansiyon

4. Natriuretik peptidler

• Yeni peptidler:

• ANP; 1981
• BNP; 1988
• CNP: 1990

• ANP ve BNP kalp, damar, sinir sistemi, renal, suprarenal bez hipofizde yüksek miktarda var.

• Diastolde ve ET1, ET2 etkisiyle salıverilmesi artar.

• Reseptörler: Guanilat siklaz üzerinden etki; cGMP artışı

• Etkiler: Diuresis, natriuresis, Renin salgı inhibisyonu, vazodilastayon, hipotansiyon

5. Urotensin II

• 1985

• Sinir sistemi, kardiak, hepatik, pankreas dokusu ve lökositlerde

• Gq

• En güçlü damar kastırıcı. Endoteline göre 10 kat..

• Venlerde etkisiz. (+) inotropik etki

• Kalpte hipertrofi,

• damarda proliferatif etki

Nitrik oksid (NO)

• İki atomdan oluşur: N ve O

• Eski adı: EDRF

• Radikal. Çok kısa ömürlü.. NO2 ve NO3’e dönüşür.

• Kimyası: 1772

• Canlıda etkisi: 1980; Furchgott ve Zawadski (Nobel)

• Sentezi:

• L-Arginin - - (NOS)- - -> L-Sitrullin + NO

• Etki:

• .NO..- - (sGS)- - -> GTP - - (GTP) - - > cGMP (PKC;PDE;PP)

• Sentezinde etkili olan Nitrik oksid sentaz enzimin çeşitleri var:

• iNOS (inducible)
• eNOS (endothelial)
• nNOS (neuronal)

• Etkileri:

• Vazodilatasyon, E(+) etki.
• Antitrombotik, antiproliferatif etki.
• Şok, kalp yetmezliginde rolu.
• Bronkodilatasyon, KOAH’da yetmezligi
• SSS’de nöromediyator. Periferde NANK etkiler.

NO (devam)

• G.I: Düz kas gevşemesi, kan akım artışı, pilor stenozunda NO yetersizligi.
• Immun sistemde mikroorganizmalara karşı etkili araç. Enflamasyon, şokta rolu.
• Doku hasarında rolu.
• Renal kan akımı artışı,
• Penil ereksiyonda rolu ve eksikliginde empotans..
• NO Antagonisti (L-NoARG vb.) varlıgında kan basıncında yükselme.

EIKAZONOIDLER

…

Eikozanoidler

• Endojen

• Yag asidleridir

• 20 karbon atomlu (eicosa : yirmi (Gr.) )

• Cift baglari var: Linolenik ve linoleik asidden de sentezi olur

• Halkasal / Siklik bas kisimlari farkli alt gruplar olusturur

• Vucutta yaygin

• Membran fosfolipidlerinden enzimatik etki ile olusurlar

• Kendi ozel reseptorleri var

Eikozanoidler

• Membran fosfolipidlerinden fosfolipaz A2 /PLA2/ ve fosfolipaz C / PLC / ile arachidonic acid olusur.

• PLA2 enziminin en az iki izoformu var:

• Sekretuvar PLA2 ve
• Sitozolik PLA2

• Fosfolipaz C /PLC/ yolagi: fosfatidilinozitol hidrolizi ile, diasilgliserol /DAG/ ve inositoltrifosfat /IP3/olusur.

• DAG uzerinden gliserid lipaz ile arachidonic acid

• Eikozanoid onculeri

• 1. archidonic acid (20:4n-6)

• 2. 5,8,11,14,17-eikozapentaenoik acid (20:5n-3) [EPA]

• 3. 8,11,14-eikozatrienoik acid (20:3n-6)

• PLA2 inhibisyonu bu otakoid olusum yolaklarini inhibe eder.

Eikozanoidler

• Sentezleyen enzimleri vardir

• Omurleri cok kisadir

• Depolanmazlar

• Yaygin olarak bulunurlar

• Fizyolojik ve patolojik onemleri vardir.

Eikozanoidler

• Olusturan enzimlere gore 3 ana grup:

• 1. siklooksijenaz urunleri / COX /

• 2. Lipoksijenaz urunleril / LO /

• 3. 450 monooksijenaz urunleri

Sikloksijenaz urunleri

• Sikloksinaj enzimi

• Prostanoidler,

• prostaglandinler
• Prostasiklinler
• Tromboksanlar
•