Mundarija ikp faniga kirish va nafas tizimi kasalliklari Tibbiyot dеontolgiyasi asoslari, «yatrogеniya»

M • 100
Uning formulasi P
M – gavda og’irligi.
P – bo’y uzunligi.
Normada bu nisbatan 37-40 ga teng bo’ladi. Agar u ortib ketsa, bemorning me’yoridan ortiq tana og’irligiga ega ekanligidan, kamayib ketsa, ozg’inligidan dalolat beradi. Lekin bu ko’rsatkich hamisha shartli bo’lib, unga baho berishga bo’shqa klinik belgilarga ham e’tibor berish kerak.
Bo’y va ko’krak aylanasining mutanosiblik indeksi quyidagi formula asosida aniqlanadi: P • 100 , bunda O – ko’krak qafasining aylanasi. Bu ko’rsatkich normada 50-55 ga teng bo’ladi. 50 dan kam indeka ko’krak qafasining torligini, 55 dan ortig’I esa ko’krak qafasining kengligini ko’rsatadi.

2. 
   Кетли индексини аниклаш – тана вазнини кг да ифодалаб уни буй узунлигига нисбати (метр квадратда) олинади. Нормада 19- 24 ни ташкил килади.
   
3. 
   Pine indeksi – yuqoridagi barcha ko’rsatkichlar orasida o’zaro mutanosiblik darajasini ko’rsatadi: P – (O + M). Normada u 20 atrofida bo’ladi. bu ko’rsatkichning ortiq yoki kamligi mutanosiblikning buzilishidan dalolat beradi.
   

Tekshirish usullari orasida termometriya, ya’ni tana haroratini o’lchash alohida o’rin tutadi. Tana haroratining o’zgarishi ko’pincha kasallikning dastlabki belgilaridan hisoblanadi. Sog’lom odam harorati 36-36,8⁰ C atrofida bo’ladi. kun davomida harorat juda kam o’zgarib, 0,3 -0,5⁰C, ba’zan 1⁰C ni tashkil qiladi, chunki organizmda issiqlik paydo bo’lish va chiqarilish darajasi boshqarilib turadi. Odatda, sog’ odamda jismoniy mehnatdan, to’yib ovqat yegandan so’ng, juda issiq xonada, kuchli hayajonlanganda harorat bir oz ko’tarilib,uyqudan keyin bir oz oasayadi. Agar harorat 37 – 38⁰C atrofida bo’lsa, subfebril isitma, 38-39⁰ bo’lsa, o’rtacha isitma, 39⁰ dan yuqori bo’lsa, baland isitma deyiladi. bemor juda holsizlanganda, surunkali intoksikatsiyalarda harorat pasayishi (gipotermiya) mumkin (36⁰C dan kam).
Harorat ko’tarilishi bemorning ahvoliga ta’sir qiladi. Bemor bo’shashadi, og’zi quriydi, ajratilgan siydikning miqdori ancha kamayadi, ozib ketadi. Harora 1⁰C ga ko’tarilsa,puls taxminan 8 -10 taga ko’payadi, faqat ba’zi kasaliklarda (meningit, ich terlama) puls haroratning ko’tarilishidan orqada qoladi. Harorat 1⁰C ga ko’tarilganda nafas olish ham minutiga 4-5 martaga ko’payadi. Agar harorat ko’tarilsa, qaltirash paydo bo’ladi. Bunday sezgi teri tomirlarining birdan qisqarishidan yuzaga keladi. Bemor qaltiraganda terining rangi oqaradi, tirnoqlar ko’karadi va teri usti o’rdak terisiga o’xshab ketadi.
Kasallikning kechishida haroratning bir sutkada o’zgarib turishiga qarab, isitmaning bir necha xili farqlanadi.

1.