Mazkur o‘quv adabiyoti O‘zbekistonning mustaqillik davrida sodir bo‘lgan

partiyalar to‘g‘risida”gi Qonunining 12-moddasida mustahkamlangan, yaʼni:

---

76 
– O‘z faoliyati to‘g‘risida axborotni erkin tarqatish, o‘z g‘oyalari, maqsadlari 
va qarorlarini targ‘ib etish; 
– saylab qo‘yiladigan davlat organlaridagi o‘z vakillari orqali tegishli 
qarorlarni tayyorlashda ishtirok etish; 
– qonunlarda belgilib qo‘ilgani kabi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
davlat hokimiyati organlari saylovlarida ishtirok etish; 
– partiya faoliyati bilan bog‘liq yig‘ilishlar, konferensiyalar va boshqa 
tadbirlar o‘tkazish; 
– qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda ommaviy axborot vositalari 
taʼsis etish va boshqa ommaviy axborot vositalaridan foydalanish; 
– O‘zbekiston Respublikasining siyosiy partiyalari bilan ittifoq (blok) tuzish, 
ular va boshqa jamoat birlashmalari bilan shartnoma munosabatlarini o‘rnatish; 
– qonunlarda nazarda tutilgan boshqa huquqlardan ham foydalanish 
mumkin. 
Bundan kelib chiqib aytish mumkinki, siyosiy partiyalarning boshqa 
nodavlat-notijorat tashkilotlardan farqi hech bir NNTi yoki jamoat tashkiloti o‘z 
oldiga hokimiyatga erishishni maqsad qilmaydi. Bunga faqat siyosiy partiyalar 
haqli. 
Siyosiy partiyalarning o‘ziga xos muhim belgilari quyidagilardan iborat: 
– muayyan rasmiy tashkilot sifatida mavjudligi; 
– maʼlum bir faoliyat dasturiga egaligi ; 
– alohida ijtimoiy maqomga egaligi;
– jamiyat siyosiy hayotiga bevosita taʼsir ko‘rsatishi; 
– o‘z nomzodlari bilan saylov kompaniyasini tayyorlash va o‘tkazishdagi 
muhim roli; 
– davlat boshqaruvchini shakllantirish va uning amal qilishidagi ishtiroki; 
– muayyan ijtimoiy bazaning mavjudligi; 
– muayyan iqtisodiy asosga ega ekanligi; 
–o‘zining ramziy belgisiga egali va h.k. 
Maʼlumot uchun aytish mumkinki, demokratik rivojlanish yo‘lini tanlagan 
davlatlarda mingdan ortiq siyosiy partiyalar faoliyat olib boradi.
Аgar siyosiy partiyalarning vujudga kelish tarixiga qisqacha to‘xtalib, 
tushuncha hosil qilsak, zamonaviy partiyalar Аngliyada XVII asrda vujudga 
kelganiga guvoh bo‘lamiz. Аmmo 1832-yil saylov islohotidan keyingina hozirgi 
ko‘rinishni olgani ham maʼlum. АQShda partiyalar 1830-yillarda, prezident Jekson 
davrida tashkil topgan. Fransiya va Yevropaning boshqa mamlakatlarida parlament 
guruhlari va siyosiy klublarning ommaviy tashkilotlarga aylanishi 1848-yil inqilobi 
bilan bog‘liqdir. Sharq mamlakatidan esa Yaponiyada vujudga kelgan. 
O‘zbekiston hududidachi? Mustaqillik uchun kurash jarayonida vujudga 
kelgan bir qator siyosiy harakatlarga to‘xtalib o‘tsak, ular “Birlik” harakati, “Erk”