Mavzu: bolalar nevroz

distimik buzilish
, obessiv-kompulsiv nevroz o’rniga 
obessiv-
kompulsiv buzilish
, ipoxondrik nevroz o’rniga 
ipoxondriya
kiritildi. 
 
 
Mundarija:
1 Nevroz rivojlanishining sabablari va mexanizmlari

---

2 Ajratish mezonlari 3 Nevroz alomatlari va belgilari
3.1 Ruhiy alomatlar
3.2 Jismoniy alomatlar
4 Nevrozning boshqa kasalliklar va alomatlar bilan 
aloqasi
4.1 Bosh ogrigi
4.2 Vegetotomirli distoniya
4.3 Panik buzilishlar, fobiya, tashvish hissi
5 Nevroz kasalligini davolash 6 Nevroz kasalligini oldini 
olish 
NEVROZ RIVOJLANISHINING SABABLARI 
VA MEXANIZMLARI
I. P. Pavlov ozining fiziologik talimoti doirasida nevrozni noadekvat kuch 
va tashqi qozgatuvchilar tasiri tufayli miya postlogida ota zoriqish 
natijasida oliy nerv faoliyatining surunkali uzoq vaqt buzilishi deb 
belgilangan. XX asr boshlarida «nevroz» klinik atamasini nafaqat 

---

odamlarga, balki hayvonlarga nisbatan ham qollash kop bahs-
munozaralarga olib keldi. Psixoanalitik nazariyalar nevrozni va uning 
alomatlarini asosan chuqur psixologik nizo natijasi sifatida ifodalaydi. 
Bunday nizo insonning asosiy ehtiyojlarini qondirishga tosqinlik 
qiladigan va uning kelajagiga tahdid soladigan, inson unga qarshi 
kurashadigan, lekin yenga olmaydigan uzoq vaqt saqlanadigan ijtimoiy 
vaziyatlarsharoitida shakllanadi deb taxmin qilinadi. Zigmund Freyd 
bunday nizolarni «Id»ning instinktiv talablarni jamiyatdagi odob-axloq va 
meyorlarni nazarda tutadigan «Super-Ego» tomonidan bostirilishidagi 
fundamental qarshiliklarda korgan. Karen Xorni hisoblashicha, 
nevrozning fundamental nizosi shaxsning mos kelmaydigan himoya 
tendentsiyalari ortasidagi qarama-qarshilikning natijasidir. Xorlik, 
ijtimoiy izolyatsiya, ota-onalarning mutlaq boshqaruvchi mehr-
muhabbati, beparvo va tajovuzkor munosabat kabi noqulay ijtimoiy 
omillardan himoyalanish uchun, bola «odamlar tomon», «odamlarga 
qarshi» va «odamlardan nari» yonalishlarga asoslangan himoya usullarini 
shakllantiradi. Odamlar tomon harakat qilish, asosan, boysunish, sevish, 
himoya qilishni ifodalaydi. Odamlarga qarshi harakatlar odamlar ustidan 
hokimiyat ornatishga, shuhratga, tan olinishga, muvaffaqiyatga, kuchli 
bolishga va hayot bilan kurashishga intilishni ifodalaydi. Odamlardan nari 
harakati mustaqillik, erkinlik, odamlardan holi bolish zaruriyatini 
ifodalaydi. Nevrotik bemor bir vaqtning ozida barcha uch 
tendentsiyalarga ham moyil boladi, lekin ulardan biri ustunroq boladi, 
shuning ustun nevrotiklarni «boysunuvchi», «tajovuzkor» va «ajralgan» 
turlarga tasniflash mumkin. Karen Xorni himoya tendentsiyalari 
ortasidagi qarama-qarshiliklarning sababi bolgan muammolarga katta 
etibor bergan. Umuman olganda, bugungi kunda ham psixologik omillar 
(shaxsning xususiyatlari, uning kamolotga yetishi va tarbiya topishi 

---

sharoitlari, jamiyat bilan aloqalarni ornatish shartlari, intilishi darajasi), 
ham biologik omillar (muayyan psixogen tasirlarga nisbatan zaifroq 
qiladigan malum neyromediator yoki neyrofiziologik tizimlarning 
funktsional tanqisligi) nevroz rivojlanishiga turtki boladigan omillar 
sifatida qaralmoqda.