Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Yüklə 6,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 110 illiyi Rejissor 171 171
- İ n t e r n e t d ə www.adam.az www.anl.az www.az.wikipedia.org www.milliqahraman.az 5
|
İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.karabakh.az Cəbrayıl Əlimuxtar oğlu Əzimov 1926-cı il may ayının 7-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Hələ uşaq ikən rəssamlığa böyük ma- raq göstərmiş, 1946-cı ildə 15 yaşında ikən Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq məktəbinə, 1947-ci ildə isə Moskva Ümumittifaq Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun bədii de- korativ tərtibatçılıq fakültəsinə qəbul olmuşdur. Burada sovet kinosunun görkəmli rəssamları F.Boqorodski, Y.Pimenov və Q.Şeqaldan sənətin incəliklərini öyrənmişdir. O, Moskvada tələbəlik illərində öz rəngkarlıq əsərləri ilə bir sıra sərgilərdə iştirak etmiş, uğur qazanmışdı. 1953-cü ildə İnstitutu müvəffəqiy- yətlə bitirən Cəbrayıl Əzimov elə həmin ildə Bakıya qayıtmış və “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında quruluşçu rəssam kimi fəaliyyətə baş- lamışdır. Kinostudiyada ilk yaradıcı- lıq işi “Doğma xalqıma” (1954) rəngli bədii-sənədli filmi olmuşdur. O, bu film üzərində dostu E.Rzaquliyevlə birgə çalışmışdır. Sonrakı illərdə rəssam “Bəxtiyar” (1954), “O olmasın, bu olsun” (N. Zey- nalovla birgə, 1956), “Qızmar günəş al- tında” (1957), “Uzaq sahillərdə” (1958), “Onu bağışlamaq olarmı” (1959), “Mən rəqs edəcəm” (1963), “Romeo mənim qonşumdur” (1963), “İnsan məskən sa- lır” (1967) və s. filmlərə bədii tərtibat vermişdir. O, həmçinin “Şahsənəm və Qərib”filmində quruluşçu rəssam ol- muşdur.
Onun müxtəlif filmlərə çəkdiyi eskizlərə, eləcədə, bu eskizlər əsasında filmlərə qurulan dekorasiyalara baxdıq- da sənətkarın güclü rəssamlıq duyumu, hadisələrə bədii yanaşma keyfiyyətləri açıq-aydın hiss olunur və onun peşəkar kino rəssamı olduğunu bir daha sübut etmiş olur. Rəssamı olduğu bədii filmlərdə daha çox naturaya üstünlük vermiş, “Görüş”, “Qızmar günəş altında”, “O olmasın bu olsun”, “Uzaq sahillərdə” filmləri bu qəbildəndir. Cəbrayıl Əzimov sənətdəki uğur- larına görə 1964-cü ildə respublikanın Əməkdar rəssamı fəxri adına layiq gö- rülmüşdür. 1966-cı ildə “İnsan məskan salır” filminə verdiyi bədii tərtibata görə Ümumittifaq Kino və Teatr rəssamları sərgisinə, eyni zamanda “Leyli və Məcnun” filminə çəkdiyi eskizlərə görə isə Azərbaycan teatr və kino rəssamlarının kataloquna salınmışdır. Cəbrayıl Əzimov 1969-cu il iyul ayı- nın 7-də Bakıda vəfat edmişdir. 90 illiyi 7 Rəssam Rəssamlıq.Heykəltəraşlıq.Memarlıq 169 MA Y Aydın Əzim Kərimoğlu 1946 Ə d ə b i y y a t Bayrağım: oda [Not- lar] /A.Əzimov.-Bakı, 1992.-4 s. Simfoniya [Notlar] /A.Əzimov.- Bakı, 2012.- 57 s. Aydın Kərim oğlu Əzimov //
bəstəkarlarının skripka əsərləri: dərs vəsaiti /tərt. ed. H.Əliyeva.- Bakı: Mütərcim, 2014.- C.1.- S.22. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org Aydın Kərim oğlu Əzimov (Aydın Əzim Kərimoğlu) 1946-cı il may ayının 1-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1964-cü ildə A.Zeynallı adına Musiqi Texnikumunun (indiki A.Zeynallı adına Musiqi Kolleci) nəzəriyyə fakültəsini bitirmiş, elə həmin il Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konserva- toriyasının bəstəkarlıq fakültəsinə, bəstəkar Qara Qarayevin sinfinə daxil olmuş, 1972-ci ildə konservatoriyanı bitirmişdir. 1976-cı ildən Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvüdür. 1968-1996-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Teleradio Komitəsində çalışmış, radionun Musiqi verilişləri baş redaksi- yasında kiçik redaktor, böyük redaktor, şöbə müdiri, radionun səsyazma evində səs rejissoru, baş rejissor, Azərbaycan Dövlət Teleradio Komitəsi bədii kollektivlərinin və səsyazma evinin mü- diri, “Azərbaycantelefilm” yaradıcılıq birliyinin baş məsləhətçisi vəzifələrini icra etmişdir. 1996-cı ilin sonundan Türkiyə Res- publikası Mersin Universiteti Dövlət Konservatoriyasına işləməyə dəvət olunmuş, 2005-ci ilə qədər orada çalış- mış, orada Bəstəkarlıq şöbəsini təşkil etmişdir. 2005-ci ildən Bakı Musiqi Akade- miyasının Bəstəkarlıq kafedrasının professoru, eyni zamanda BMA-nın elmi laboratoriyasının fəal əməkdaşıdır. Azərbaycan bəstəkarlarının skripka əsərlərindən ibarət skripka və fortepi- ano üçün “Sonata-poema” əsərini yaz- mış və bu 11 illik musiqi və incəsənət məktəblərinin tədris proqramlarına sa- lınmışdır. “Həyatın dibində” simfonik lövhələr (1991), simfonik orkestr üçün “Böyük Romul” (1992), “Qaboy və vibrafon üçün 2 pyes” (1992), “Ağılar” sim- fonik quramalar (1994), “Qətl günü” (1994), simfonik orkestr üçün 10 əsgər marşı (1996-1998), Nazim Hikmətin və Vaqif Səmədoğlunun sözlərinə vo- kal silsilələr (1997), piano üçün varia- siyalar (2001) və s. simfonik əsərlərin müəllifidir. Bununla yanaşı görkəmli bəstəkar bir sıra teatr tamaşalarına (“Həyatın dibində” (1991), “Lənkəran xanın vəziri” (1992), “Yayda qartopu oyunu” (1993), “Qətl günü” (1994) və s.) və kinofilmlərə (“Daş saat” (1975), “Üzeyir ömrü” (1981), “Uşaq və külək” (1982), “Ümid” (1995), “Naməlum səs” (1997), “Qobustan” (1997), “Əmir Teymur” (2003), “Yalan” (2006), “Sirr” (2012) və s.) musiqilər bəstələmişdir. “Əmanət” (1993), “Yay gecəsinin yu- xusu” (1995) və “Karmen” (1995) müzikllərinin müəllifidir. Müstəqilliyimizin ilk dövrlərində Müdafiə Nazirliyinin orkestrinin təşkil olunmasında bəstəkarın da əvəzsiz xidmətləri olmuşdur. Onun təklifi ilə həmin orkestrə milli alətimiz olan on zurnaçı daxil edilmişdir. Həmçinin Üze- yir Hacıbəylinin Azərbaycan Respubli- kasının Dövlət Himnini bərpa etmiş və işləmişdir. Aydın Kərim oğlu Əzimov “Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adına layiq gö- rülmüşdür. 70 illiyi 1 Bəstəkar Musiqi.Opera.Balet 170 Teatr.Kino Soltan Dadaşov 1906-1969 MA Y Soltan Baba oğlu Dadaşov (Zaki) 1906-cı il may ayının 27-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Hələ gənc yaşlarından aktyorluq sənətinə böyük maraq göstərmiş, 1920- 1921-ci illərdə Bakıdakı “Mərkəzi fəhlə klubu”nun dram dərnəyinin ən fəal üzvü kimi təbliğat və təşviqat briqadalarının tərkibində Azərbaycanın əksər rayon- larına səfər etmişdir. 1923-cü ildə milli səhnə mədəniyyətimizi ixtisaslı kadrlar- la təmin etmək məqsədilə açılmış Bakı Teatr Məktəbinin (Texnikumunun) ilk məzunlarından biri olmuşdur. 1924- cü ildə Milli Dram Teatrının yardımçı heyətində aktyorluq etmişdir. 1927-ci ildə Moskvada Mərkəzi Teatr Sənəti Texnikumunda oxumuş, təhsil aldığı illərdə Böyük Teatrda təcrübə keçmiş, A.Popov, A.Petrovski, B.Suşkeviç kimi məşhur pedaqoqlardan dərs almışdır. 1931-ci ildə texnikumu bitirdikdən son- ra Azərbaycana qayıtmış, Azərbaycan Xalq Maarif Komissarlığının sərəncamı ilə Opera Teatrına (indiki Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Te- atrı) quruluşçu rejissor vəzifəsinə təyin edilmişdir. Ömrünün 38 ilini bu teatra
həsr
edən S.Dadaşov quruluş verdiyi və ha- zırladığı tamaşalar sırasında “Leyli və Məcnun”, “Əsli və Kərəm”, “Ko- roğlu” (Ü.Hacıbəyli), “Şah İsmayıl”, “Nərgiz”, (M.Maqamayev), “Demon” (A.Rubinşteyn), “Traviata” (C.Verdi), “Boris Qodunov” (M.Musorqski), “Faks” (Ş.Qunu) və s. əsərlər, müxtəlif illərdə Azərbaycan Musiqili Komediya Teatrında “Arşın mal alan”, “O olma- sın, bu olsun” (Ü.Hacıbəyli), “Durna” (S.Rüstəm), Gənc Tamaşaçılar Teatrın- da isə “Qaçaq Səməd” və başqa tama- şalar hazırlamışdır. Rejissorun
quruluşu əsasında 1938-ci ildə Aşqabad teatrında Müslüm Maqomayevin “Şah İsmayıl” operası təqdim edilmiş, tamaşa
mədəni hadisə kimi
qiymətləndirilmişdir. Azərbaycan sirkinin yaradılmasında da böyük xidmətləri olmuşdur. 1967-ci ildə sirk proqramında milli folklorumuzun bütün gözəlliklərini özündə əks etdirən Novruz proqramı hazırlamışdır. Uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olan S.Dadaşov 1934-cü ildən Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunda (indiki ADMİU) dərs demişdir. “Mirzə Fətəli Axundzadə adına Lenin ordenli Azərbaycan Dövlət Opera və Balet te- atrı” və “Azərbaycan SSR Xalq artisti Hüseynağa Hacıbababəyov” kitabının müəllifidir. Azərbaycan Teatrının inkişafındakı əvəzsiz xidmətlərinə görə Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni və medallarla təltif olun- muşdur. 1940-cı ildə “Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi”, 1958-ci ildə isə “Azərbaycan SSR Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüşdür. Soltan Dadaşov 1969-cu il sentyabr ayının 7-də Bakı şəhərində vəfat etmiş- dir.
171 171 Milli Qəhrəmanlar 80 illiyi Baxşeyiş Paşayev 1936-1992 MA Y Baxşeyiş Xanəhməd oğlu Paşayev 1936-cı il may ayının 1-də Ağdam rayo- nunun Əhmədavar kəndində doğulmuş- dur. Burada orta məktəbi bitirdikdən sonra Ağdam Kənd Təsərrüfatı Texni- kumuna daxil olmuş, 1954-cü ildə tex- nikumu bitirərək, Ağdam Atçılıq Sov- xozunda işləməyə başlamışdır. 1988-ci ildə xalq hərəkatına qoşularaq “Qarabağ Müdafiə Şahinləri” dəstəsinin ən fəal döyüşçülərindən biri olmuşdur. Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdə böyük şücaətlər göstərmişdir. Ağ- dam rayon Xramort kəndinin erməni təcavüzkarlarından təmizlənməsi za- manı xüsusi fərqlənmişdir. “Ağsaqqal” ləqəbi ilə tanınan döyüşçü peşəkar atı- cı olduğundan quldurların xeyli canlı qüvvəsini məhv etmiş, dəfələrlə Fərrux, Xanabad, Naxçıvanik, Aranzəmin kəndlərinə kəşfiyyata getmişdir. 1992- ci il Xocalı faciəsi zamanı onlarla dinc sakini xilas etmişdir. 1992-ci il iyul ayının 12-də erməni işğalçıları Xanabad kəndinə böyük qüvvə ilə hücuma keçmişlər. Əks hü- cumla başda Baxşeyiş Paşayev olmaq- la döyüşçülərimiz düşmənin 7 postu- nu ələ keçirmişdir. Lakin gərgin keçən döyüşlərdə qəhrəmancasına həlak ol- muş, Ağdam rayonunun Şəhidlər Xiya- banında dəfn edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidenti- nin 7 dekabr 1992-ci il tarixli 350 saylı Fərmanı ilə Paşayev Baxşeyiş Xanəhməd oğluna ölümündən sonra “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri adı verilmişdir. Ə d ə b i y y a t Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularına “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adı verilməsi haqqında: [Paşayev Baxşeyiş Xanəhməd oğlu-bölük komandiri- Azərbaycan Respublikasının suverenliyi və ərazi bütövlüyünün qorunmasında, dinc əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində göstərdiyi şəxsi igidlik və şücaətə görə]: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı, 7 dekabr 1992-ci il //Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Məlumatı.- 1992.- № 24.- S.50.- (Ölümündən sonra). Abbasoğlu, B. Ermənilərin qənimi /B.Abbasoğlu //Ölərkən dünyaya gələn oğullar.- Bakı, 2004.- S.95-109. Əsgərov, V. Paşayev Baxşeyiş Xanəhməd oğlu /V.Əsgərov //Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları.- Yenidən işlənmiş II nəşri.- Bakı, 2010.- S.237. Paşayev Baxşeyiş Xanəhməd oğlu //Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları: biblioqrafiya /M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası; tərt. H.Həmidova.- Bakı, 2008.- S.170-171. Seyidzadə, M. Paşayev Baxşeyiş Xanəhməd oğlu /M.Seyidzadə //Milli qəhrəmanlar zirvəsi.- Bakı, 2010.- S.183. İ n t e r n e t d ə www.adam.az www.anl.az www.az.wikipedia.org www.milliqahraman.az www.e-qanun.az 1 Milli Qəhrəman 172 MA Y 18 Milli Qəhrəmanlar 55 illiyi İlham Əliyev 1961-1990 MA Y İlham Müzəffər oğlu Əliyev 1961- ci il may ayının 5-də Gədəbəy rayo- nunda anadan olmuşdur. Orta məktəbi 1978-ci ildə bitirmiş, 1980-ci ildə hərbi xidmətə çağırılmışdır. 1982-ci ildə or- dudan tərxis olunduqdan sonra Gədəbəy rayonunda Kommunal Təsərrüfat İdarəsində, sonra isə İsmayıllı rayonun- da mexanikləşdirilmiş dəstədə çalışmış- dır. 1983-cü ildə Daxili İşlər Nazirliyi- nin (DİN) təyinatı ilə İsmayıllı rayon Daxili İşlər Şöbəsinə (DİŞ) qəbul edil- miş, bir müddətdən sonra işini Gədəbəy rayon DİŞ-nin mühafizə bölməsinə dəyişmişdir. 1985-ci ildə Bryansk Xü- susi Orta Milis Məktəbinə daxil olmuş, təhsilini bitirdikdən sonra 1987-ci ildə Gədəbəy rayonunda sahə müvəkkili, Gəncə şəhər DİŞ-də sahə müfəttişi, sonra isə cinayət-axtarış bölməsində əməliyyatçı vəzifələrində çalışmışdır. Rəhbərlik tərəfindən dəfələrlə mükafat- landırılmış, “Milis əlaçısı” döş nişanına layiq görülmüşdür. 1988-1990-cı illərdə erməni quldur- ları müxtəlif səmtlərdən Azərbaycanın ayrı-ayrı bölgələrinə silahlı basqınlar edir, dinc əhalini gülləbarana tuturdular. 19 avqust 1990-cı il tarixində Qazax ra- yonunun Ermənistanla həmsərhəd olan Aşağı Əskipara kəndi fasiləsiz olaraq erməni yaraqlıları tərəfindən atəşə tutul- muş və leytenant İlham Əliyev torpaqla- rımızın müdafiəsinə göndərilmişdir. Ağır döyüşdə qəhrəmancasına həlak olmuş, Gədəbəy rayonunda dəfn edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Preziden- tinin 6 iyun 1992-ci il tarixli 831 saylı Fərmanı ilə İlham Müzəffər oğlu Əliyev ölümündən sonra “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri adına layiq görülmüş- dür. “Qırmızı Ulduz” ordeni ilə təltif edilmişdir. Gədəbəy şəhərindəki 1 saylı orta məktəb qəhrəmanın adını daşıyır. Məktəbin önündə İlham Əliyevin büstü qoyulmuşdur. Ə d ə b i y y a t Azərbaycan Respublikası Daxili işlər orqanlarının bir qrup əməkdaşına “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adı verilməsi haqqında: [Əliyev İlham Müzəffər oğlu - Gəncə şəhəri PDİŞ Cinayət axtarış bölməsinin əməliyyat müvəkkili, milis leytenantı - Azərbaycan Res- publikasının suverenliyi və ərazi bütövlüyünün qorunmasında, dinc əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində göstərdiyi şəxsi igidlik və şücaətə görə]: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı, 6 iyun 1992-ci il //Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Məlumatı.- 1992.- №13.- S.24.- (Ölümündən sonra). Əliyev İlham Müzəffər oğlu //Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları: biblioqrafiya /M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası; tərt. ed. H.Həmidova.- Bakı, 2008.- S.60. Əsgərov, V. Əliyev İlham Müzəffər oğlu /V.Əsgərov //Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları.- Yenidən işlənmiş II nəşri.- Bakı, 2010.- S.84. Seyidzadə, M. Əliyev İlham Müzəffər oğlu /M.Seyidzadə //Milli qəhrəmanlar zirvəsi.- Bakı, 2010.- S.59. İ n t e r n e t d ə www.adam.az www.anl.az www.az.wikipedia.org www.milliqahraman.az 5 Milli Qəhrəman 173 Milli Qəhrəmanlar 50 illiyi Elşad Yəhyayev 1966-1992 MA Y Elşad
Məmmədhənifə oğlu
Yəhyayev 1966-cı il may ayının 5-də Şəki şəhərində anadan olmuşdur. 1973-cü ildə orta təhsilinə Şəkidəki 12 saylı məktəbdə başlamış, lakin 1977-ci ildə ailəsinin Bakıya köçməsi ilə əlaqədar olaraq təhsilini Xətai ra- yonundakı 56 saylı orta məktəbdə başa vurmuşdu. 1984-1986-cı illərdə hərbi xidmətdə olmuşdur. 1987-ci ildə Saratov Ali Hərbi Komandirlər Məktəbinə daxil olmuş, 1991-ci ildə leytenant rütbəsi ilə Vətənə dönmüşdür. Elşad könüllü olaraq DİN-ə müraciət etmiş və onu N saylı hissəyə taqım komandiri təyin etmişlər. Cəsur komandir Sırxavənd, Naxçıvanik, Papravənd kəndlərində gedən döyüşlərdə iştirak edərək azğın ermənilərə öz şücaətini göstərmiş, xeyli qulduru məhv etmişdir. 20 iyun 1992-ci ildə Naxçıvanik kəndində gedən qaynar döyüşlərdə Elşad xeyli düşməni məhv etmiş, lakin qəfil snayper gülləsi alaraq qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. Azərbaycan Respublikası Prezi- dentinin 8 oktyabr 1992-ci il tarixli 264 saylı Fərmanı ilə Yəhyayev Elşad Məmmədhənifə oğluna olümündən sonra “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adı verilmişdir. Bakı şəhərinin Şəhidlər Xiyabanında dəfn edilmişdir. Şəki rayonundakı 12 saylı məktəb qəhrəmanın adını daşıyır. Bakı şəhərindəki 56 saylı orta məktəbdə isə onun büstü qoyulmuşdur.
174 Milli Qəhrəmanlar 40 illiyi İlham Həsənov 1976-1995 MA Y İlham Gülbala oğlu Həsənov 1976-cı il may ayının 6-da Ağstafa rayonunun Xətai kəndində anadan olmuşdur. 1994-cü ilin sentyabrında Milli Or- duya çağırılan İ.Həsənov Bakıda hərbi hissələrin birində xidmətə başlamışdır. 1995-ci ilin 13 martında bir qrup silahlı dəstə xəyanət yolunu tutaraq, dövlət çevrilişinə cəhd göstərdi. Təbii ki, dövlətçiliyimiz naminə bu cəhdin qarşısı vaxtında alınmalı idi və alındı da! Artıq mart ayının 17-də qiyamçı dəstə təmamilə tərksilah edilmişdi. Çox təəssüf ki, bu çətin əməliyyat neçə-neçə Vətən oğlu- nun qanı bahasına başa gəlmişdi. Həmin qarşıdurmada öz vətəndaşlıq borcunu vicdanla yerinə yetirən İlham Həsənov qarşı tərəfdən atılan güllə ilə həlak oldu. Azərbaycan Respublikası Preziden- tinin 4 aprel 1995-ci il tarixli 307 saylı Fərmanı ilə Həsənov İlham Gülbala oğ- luna ölümündən sonra “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adı verilmişdir. Ağstafa şəhərinin Şəhidlər Xiyaba- nında dəfn edilmişdir. Ağstafa rayonunda İlham Həsənovun adına küçə var. Yüklə 6,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|