İSTİsmar ve ihmaliN Çocuklar üzerindeki FİZİksel ve psikolojik etkileriNİN İncelenmesi


Baş Ağrısı  Evet  Hayır  Karın ağrısı



Yüklə 449,87 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/6
tarix22.04.2017
ölçüsü449,87 Kb.
#15586
1   2   3   4   5   6

Baş Ağrısı 

Evet 


Hayır 

Karın ağrısı 

Evet 


Hayır 

Kusma 

Evet 


Hayır 

Altını ıslatma 

Evet 


Hayır 

Parmak Emme 

Evet 


Hayır 

Tırnak Yeme 

Evet 


Hayır 

 

286 



148 

 

265 



169 

 

328 



106 

 

293 



141 

 

130 



304 

 



429 

 

28 



406 

 

110 



324 

 

 



65.9 

34.1 


 

61.1 


38.9 

 

75.6 



24.4 

 

67.5 



32.5 

 

30.0 



70.0 

 

2.2 



98.8 

 

6.5 



93.5 

 

25.3 



74.7 

 

Toplam 434 



100.0 

 

Tablo 6’da çocukların istismar ve ihmal yaşama durumu incelenmiş



%92.3’ünün 0 üzerinde puan aldığı ve istismar ve ihmale maruz kaldığı belirlenmiştir. 

Araştırmada istismar ve ihmal türlerine de bakılmış çocukların %67.8 oranında 

duygusal istismar, %42.1 oranında fiziksel istismar, %39.1 oranında ekonomik istismar 

ve %97.0 oranında ihmalle karşılaştığı saptanmıştır. 

 

 


34 

Tablo 6. Çocukların İstismar ve İhmal Yaşama Durumları 

 

İstismar ve İhmal Yaşama Durumu (n=434) 

Sayı % 

Yaşayan 401 

92.3 

Yaşamayan 33 



7.7 

İstismar ve ihmal türleri (n=401)

 

 

 



Duygusal istismar 

272 


67.8 

Fiziksel istismar 

169 

42.1 


Ekonomik istismar 

157 


39.1 

İhmal 389 

97.0 

 

Tablo 7. Çocuğa Ait Özelliklere Göre İstismar ve İhmal Yaşama Durumunun Karşılaştırılması 

 

Özellikler 



İstismar 

ve İhmal 

Yaşayan 

(n=401) 

İstismar ve 

ihmal 

Yaşamayan 

(n=33) 

TOPLAM 

 

 Sayı    % 

Test ve 

önemlilik 

Sayı

%



Sayı

%



Cinsiyet 

Kız 


Erkek 

 

199 



202 

 

92.1 



92.7 

 

17 



16 

 

7.9 



7.3 

 

216   100.0 



218   100.0 

 

x



2

= .044 


p>0.05 

Yaş 

11-13 yaş 

14-16 yaş 

 

313 



88 

 

93.4 



88.9 

 

22 



11 

 

6.6 



11.1 

 

335   100.0 



99     100.0 

 

x



2

= 2.246 


p>0.05 

Okul dışında çalışma durumu 

Çalışıyor 

Çalışmıyor 

 

30 



371 

 

96.8 



92.1 

 



32 

 

3.2 



7.9 

 

31     100.0 



403   100.0 

 

x



2

= .911 


p>0.05 

* Satır yüzdesi alınmıştır. 

Çocukların özelliklerine göre istismar ve ihmal yaşama durumları 

incelendiğinde; istismar ve ihmalle karşılaşma oranı  kız çocuklarında %92.1, erkek 

çocuklarında %92.7 olarak saptanmış ve cinsiyete göre istismar ve ihmalle karşılaşma 

durumu açısından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı 

belirlenmiştir (x

2

= .044, p>0.05). Çalışma kapsamına alınan çocukların istismar ve 



ihmalle karşılaşma oranı 11-13 yaş grubunda %93.4, herhangi bir iş yerinde çalışmakta 

35 

olanlarda %96.8 olarak bulunmuş ve gruplar arasında istatistiksel açıdan herhangi bir 

fark olmadığı saptanmıştır (x

2

= 2.246, p>0.05; x



2

= .911, p>0.05, Tablo 7). 



Tablo 8. Ebeveynlerin Özelliklerine Göre Çocukların  İstismar ve İhmal Yaşama Durumunun 

Karşılaştırılması 

 

 

Özellikler 

İstismar ve 

İhmal 

Yaşayan 

(n:401) 

İstismar ve 

İhmal 

Yaşamayan 

(n:33) 

 

TOPLAM 

 

Sayı       % 

Test ve 

önemlilik 

Sayı 

%

*

Sayı 

%

*

Anne 

Sağ 


Ölü 

 

398 



 

92.3 



100 

 

33 



 

7.7 



 

431 



 

100.0 



100.0 

 

x



2

= .249 


SD: 1 

p>0.05 


Baba 

Sağ 


Ölü 

 

387 



14 

 

92.6 



87.5 

 

31 



 

7.4 



12.5 

 

418 



16 

 

100.0 



100.0 

 

x



2

= .567 


SD: 1 

p>0.05 


Anne Eğitim Durumu 

Okur yazar değil 

İlkokul-Ortaokul 

Lise 


Üniversite ve üzeri 

 

56 



271 

59 


12 

 

96.6 



92.5 

88.1 


92.3 

 



22 



 

3.4 


7.5 

11.9 


7.7 

 

58 



293 

67 


13 

 

100.0 



100.0 

100.0 


100.0 

 

x



2

= .3.201 

SD: 3 

p>0.05 


Babanın Eğitim Durumu 

Okur yazar değil 

İlkokul-Ortaokul 

Lise 


Üniversite ve üzeri 

 

16 



228 

89 


54 

 

100 



95.8 

85.6 


90.0 

 



10 

15 


 



4.2 

14.4 


10.0 

 

16 



238 

104 


60 

 

100.0 



100.0 

100.0 


100.0 

 

x



2

= .12.883 

SD: 3 

p< 0.05 


Annenin Mesleği 

Ev hanımı 

Memur-işçi 

Emekli 


 

376 


21 

 



92.4 

95.5 


50.0 

 

31 



 



7.6 

4.5 


50.0 

 

407 



22 

 



100.0 

100.0 


100.0 

 

x



2

= .5.374 

SD: 2 

p>0.05 


Babanın Mesleği 

Çalışmıyor 

Memur-işçi 

Serbest meslek 

Emekli 

 

33 



194 

127 


33 

 

100 



92.4 

92.0 


89.2 

 



16 

11 


 



7.6 

8.0 


10.8 

 

33 



210 

138 


37 

 

100.0 



100.0 

100.0 


100.0 

 

x



2

= 3.339 


SD: 3 

p>0.05 


Anne Baba Evlilik Durumu 

Devam eden 

Devam etmeyen 

 

372 



29 

 

92.1 



96.7 

 

32 



 

7.9 



3.3 

 

404 



30 

 

100.0 



100.0 

 

x



2

= .837 


SD: 1 

p>0.05 


* Satır yüzdesi alınmıştır 

36 

Ebeveynlerin özelliklerine göre çocukların istismar ve ihmal yaşama durumları 

incelendiğinde; annesi sağ olan çocukların %92.3’ünün, annesi hayatta olmayanların ise 

tamamının istismara ve ihmale uğradığı belirlenmiştir. Ancak, anne yaşam durumuna 

göre istismar ve ihmalle karşılaşma durumu açısından gruplar arasında istatistiksel 

olarak anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir (x

2

= .249, p>0.05, Tablo 8). 



Babası hayatta olmayan çocukların %87.5’inin istismar ve ihmalle karşılaştığı 

belirlenmiş, fakat gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı 

saptanmıştır (x

2

= .567, p>0.05, Tablo 8). 



Çalışma kapsamına alınan çocukların annelerinin eğitim durumuna göre istismar 

ve ihmalle karşılaşma oranları incelenmiş; annesi okur yazar olmayan çocukların 

%96.6’sının, ilkokul-ortaokul mezunu olanların %92.5’inin, lise mezunu olanların 

%88.1’inin, üniversite ve üzeri eğitime sahip olanların %92.3’ünün istismar ve ihmale 

uğradığı belirlenmiştir. Anne eğitim durumuna göre gruplar arasındaki farkın 

istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır (x

2

= .3.201, p>0.05, Tablo 8). 



Babanın eğitim durumuna göre çocukların istismar ve ihmale uğrama oranları 

incelenmiş babası okur yazar olmayan çocuklarının tamamının istismar ve ihmalle 

karşılaştığı belirlenmiştir. Baba eğitim durumuna göre gruplar arasındaki farkın 

istatistiksel olarak önemli olduğu saptanmıştır (x

2

= .12.883, p<0.05, Tablo 8). 



Annesi ev hanımı olan çocukların %92,4’ünün, annesi emekli olan çocukların 

ise %50’sinin istismar ve ihmale uğradığı belirlenmiştir. Ancak, gruplar arasındaki fark 

istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur (x

2

= .5.374,



 

p>0.05, Tablo 8). 

Baba çalışma durumuna göre çocukların istismar ve ihmale uğrama durumu 

incelenmiş babası çalışmayan çocukların tümünün istismara ve ihmale maruz kaldığı 



37 

belirlenmiş ancak gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı 

saptanmıştır (x

2

= 3.339,



 

p>0.05, Tablo 8). 

Çalışma kapsamına alınan çocukların anne baba evlilik durumuna göre istismar 

ve ihmalle karşılaşma oranları incelenmiş, anne ve baba evlilik durumu devam etmeyen 

çocukların %96.7’sinin, anne baba evlilik durumu devam eden çocukların ise 

%92.1’sinin istismar ve ihmalle karşılaştığı belirlenmiştir. Gruplar arasındaki fark 

istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur (x

2

= .837, p>0.05, Tablo 8). 



Tablo 9. Aile Özelliklerine Göre Çocukların  İstismar ve İhmal Yaşama Durumunun 

Karşılaştırılması 



 

Tanıtıcı Özellikler 

İstismar ve 

İhmal Yaşayan 

İstismar ve 

İhmal 

Yaşamayan 

Toplam 

 

Sayı         % 

Test ve 

önemlilik 

Sayı 

%



Sayı %* 

Kardeş sayısı 

0-2 


3-5 

6 ve üzeri 

 

111 


260 

30 


 

90.2 


92.9 

96.8 


 

12 


20 

 



9.8 

7.1 


3.2 

 

123 



280 

31 


 

100.0 


100.0 

100.0 


x

2

= 1.741 



SD: 2 

p>0.05 


Aile gelir durumu 

Düşük 


Orta 

Yüksek 

 

161 


74 

166 


 

97.0 


93.7 

87.8 


 



23 

 

3.0 



6.3 

12.2 


 

166 


79 

189 


 

100.0 


100.0 

100.0 


x

2

= 10.772



SD: 2 

p< 0.05 


Aile Yapısı 

Çekirdek 

Geniş 

 

282 



119 

 

91.0 



96.0 

 

28 



 

9.0 



4.0 

 

310 



124 

 

100.0 



100.0 

x

2



= 3.15 

SD: 1 


P< 0.05 

* Satır yüzdesi alınmıştır 

Tablo 9’da ailelerin özelliklerine göre çocukların istismar ve ihmal yaşama 

durumu incelenmiş; kardeş sayısı 6 ve üzeri olan çocukların daha fazla oranda (%96.8) 

istismar ve ihmale maruz kaldığı belirlenmiştir. Buna rağmen, gruplar arasındaki farkın 

istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır (x

2

= 1.741, p>0.05). 



38 

Çalışma kapsamına alınan çocukların aile gelir durumuna göre istismar ve ihmal 

durumu incelenmiş; düşük gelir düzeyine sahip çocukların %97.0’ının, orta gelir 

düzeyine sahip çocukların % 93.7’sinin, yüksek gelir düzeyine sahip çocukların ise 

%87.8’inin istismar ve ihmale maruz kaldığı belirlenmiştir. Gruplar arasındaki farkın 

istatistiksel olarak önemli olduğu belirlenmiştir (x

2

= 10.772, p<0.05, Tablo 9). 



Aile yapısına göre çocukların istismar ve ihmalle karşılaşma oranları incelenmiş, 

geniş aile yapısına sahip olan çocukların % 96.0’ının istismar ve ihmalle karşılaştığı 

belirlenmiş, gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak önemli olduğu saptanmıştır. 

(x

2



= 3.15, p<0.05, Tablo 9). 

 

 



 

 

 

39

 



Tablo 10-a. Çocukların İstismar ve İhmal Yaşama Durumuna Göre Fiziksel Belirtilerin Karşılaştırılması 

 

İstismar ve İhmal Yaşama 



Durumu 

İştahsızlık Uyku 

Bozukluğu Baş Ağrısı Karın Ağrısı 

Var 

Yok 

Var Yok Var Yok  Var  Yok  Var  Yok Var Yok Var Yok 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %  Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

İstismar ve ihmal yaşayan 

266 66.3 135 33.7 249  62.1  152  37.9  302  75.3  99  24.7  273 68.1 128 31.9 

İstismar ve ihmal yaşamayan  20 60.6 13 39.4 16  48.5  17  51.5  26  78.8  7  21.2  20 60.6 13 39.4 



Test ve önemlilik 

x

2



= .445 

SD:1 p>0.05 

x

2

= 2.375 



SD: 1 

p>0.05 


x

2

= .200 



SD: 1 

p>0.05 


x

2

= .776 



SD:1 

p>0.05 


 

Tablo 10-b.  Çocukların İstismar ve İhmal Yaşama Durumuna Göre Fiziksel Belirtilerin Karşılaştırılması  

 

İstismar ve İhmal Yaşama 



Durumu 

Kusma Altını Islatma 

Parmak Emme 

Tırnak Yeme 

Var Yok  Var  Yok  Var  Yok  Var Yok 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %  Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

İstismar ve ihmal yaşayan 

120 29.9 281 70.1  5  2.2  396  98.8  28  7.0  373  93.0  106 26.4 295 73.6 

İstismar ve ihmal yaşamayan  10 30.3 23 69.7  - 

-  33  100  - 

33  100  4  12.1 29 87.9 



Test ve Önemlilik 

x

2



= .002 

SD: 1 


p>0.05 

x

2



= .416 

SD: 1 


p>0.05 

x

2



= .153 

SD: 1 


p>0.05 

x

2



= .776 

SD:1 


p>0.05 

40 

Tablo 10 a-b’de çalışma kapsamına alınan çocuklarda istismar ve ihmalin 

fiziksel etkileri incelenmiştir.  İstismar ve ihmale maruz kaldığı belirlenen çocuklarda 

iştahsızlık görülme oranı % 66.3 iken istismar ve ihmal yaşamayan çocuklarda bu oran 

%60.6 olarak belirlenmiş ve aradaki fark istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur 

(p>0.05, Tablo 10-a). 

İstismar ve ihmal yaşadığı belirlenen çocukların % 62.1’nin uyku bozukluğu 

problemi yaşadığı, fakat farkın istatistiksel olarak anlamsız olduğu belirlenmiştir 

(p>0.05, Tablo 10-a). 

Çalışma kapsamına alınan çocuklardan istismar ve ihmale maruz kaldığını 

belirtenlerin %75.3’ünün, istismar ve ihmale maruz kalmadığını belirtenlerin ise 

%78.8’inin baş  ağrısı  şikayeti ile karşılaştığı ve aradaki farkın istatistiksel olarak 

anlamsız olduğu bulunmuştur (p>0.05, Tablo 10-a). 

İstismar ve ihmal yaşadığı belirlenen çocukların %68.1’inin karın ağrısı şikayeti 

yaşadığı saptanmış, fakat gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamsız olduğu 

belirlenmiştir (p>0.05, Tablo 10-a). 

İstismar ve ihmalle karşılaşmış olduğu belirlenen çocukların %29.9’unun kusma 

şikayeti yaşadığı belirlenmiştir. Gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamsız 

olduğu saptanmıştır (p>0.05, Tablo 10-b). 

Alt  ıslatma durumunun, istismar ve ihmal yaşamayan çocuklarda görülmediği

istismar ve ihmal yaşayanlarda ise görülme oranının %2.2 olduğu saptanmış ve gruplar 

arasındaki farkın istatistiksel olarak önemsiz olduğu belirlenmiştir (p>0.05, Tablo 10-b). 

Çalışma kapsamına alınan çocuklardan istismar ve ihmale uğradığı 

belirlenenlerin %7.0’ının parmak emme problemi yaşadığı belirlenmiştir. Gruplar 

arasındaki fark istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur (p>0.05, Tablo 10-b). 


41 

Tırnak yeme problemi olan çocukların oranı istismar ve ihmal yaşayan grupta 

%26.4, istismar ve ihmal yaşamayan grupta ise %12.1 olarak belirlenmiş, gruplar 

arasındaki farkın anlamsız olduğu saptanmıştır (p>0.05, Tablo 10-b). 



Tablo 11. Çocukların  İstismar ve İhmal Yaşama Durumuna Göre Psikolojik Belirti Puan 

Ortalamalarının Karşılaştırılması 

 

Psikolojik 

Belirtiler 

İstismar ve İhmal 

Yaşayan 

İstismar ve İhmal 

Yaşamayan 

Test ve Önemlilik 

KSE toplam 

41.19±31.08 

23.61±22.72 

t= 3.178 

p<0.05 


Anksiyete 9.48±8.64 

6.06±6.84 

t= 2.214 

p<0.05 


Depresyon 10.50±9.57 

5.94±6.02 

t= 2.690 

p<0.05 


Olumsuz Benlik 

8.80±7.34 

4.09±5.52 

t=.3.600 

p<0.05 

Somatizasyon 5.23±4.98 2.79±3.07 



t= 2.773 

p<0.05 


Hostilite 7.18±5.20 

4.73±4.86 

t= 2.617 

p<0.05 


 

Araştırma kapsamına alınan çocuklarda istismar ve ihmalin psikolojik etkilerinin 

incelenmesi amacıyla Kısa Semptom Envanteri (KSE) kullanılmıştır. Çocukların 

istismar ve ihmal puanlarına göre KSE toplam, anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, 

somatizasyon ve hostilite puanları incelendiğinde; KSE toplam ve tüm alt boyut 

puanlarının istismar ve ihmal edilen çocuklarda daha yüksek olduğu (anksiyete puan 

ortalaması 9.48±8.64, depresyon puan ortalaması 10.50±9.57, olumsuz benlik puan 

ortalaması 8.80±7.34, somatizasyon puan ortalaması 5.23±4.98, hostilite puan 

ortalaması 7.18±5.20, KSE puan ortalaması 41.19±31.08) ve gruplar arasındaki farkın 

önemli olduğu belirlenmiştir (p<0.05, Tablo 11). 

 


42 

5. TARTIŞMA 

Bu çalışmada ilköğretimin II. Kademesinde öğrenim görmekte olan 434 

öğrencinin karşılaştıkları istismar ve ihmal durumları, etkileyen faktörler ile istismar ve 

ihmalin çocuklar üzerindeki fiziksel ve psikolojik etkileri değerlendirilmiş olup, elde 

edilen bulgular literatür doğrultusunda tartışılmıştır. 

Araştırma kapsamındaki çocukların % 49.8’i kız, % 77.2’si 11-13 yaş arasında, 

% 38.2’si 7. sınıf, %7.1’inin okul dışındaki zamanlarda çalıştığı belirlenmiştir. 

Annelerin % 99.3’ ünün yaşıyor olduğu, % 68.0’ ının ilkokul-ortaokul mezunu 

olan grupta yer aldığı, % 94.4’ ünün ev hanımı olduğu; babaların ise % 3.7’ sinin 

yaşamadığı, % 24.9’ unun lise mezunu olduğu, % 50.2’ sinin memur-işçi grubunda yer 

aldığı belirlenmiştir. 

Çalışma kapsamına alınan öğrencilerin % 93.1’nin anne-baba evlilik durumunun 

devam ettiği, %18.2’ sinin gelir durumunun orta düzeyde olduğu ve %71.4’ nün 

çekirdek aile olduğu tespit edilmiştir. 

Çocuk istismar ve ihmalini taramak amacıyla geliştirilen ÇİTA-T anketi bir 

tarama envanteri olarak düzenlendiğinden herhangi bir puanlama yöntemi yoktur. 

Cevaplanan maddelere bakarak katılımcının ne tür deneyimlere sahip olduğu 

görülebilmektedir. Ölçeğin değerlendirilmesinde ‘‘0’’ puanının üzerine çıkınca çocuğun 

herhangi bir tür istismar davranışına maruz kaldığı anlaşılmaktadır. Bu araştırmanın 

değerlendirilmesinde herhangi bir puanlama kullanılmamış, değerlendirme çocukların 

istismar yaşayıp yaşamama durumuna göre yapılmıştır. Araştırmamızda çocukların 

%92.3’ünün ÇİTA-T’den 0’ın üzerinde puan aldığı ve istismar ve ihmale maruz kaldığı 

görülmektedir. Bu çocukların %67.8’inin duygusal istismara, %42.1’inin fiziksel 


43 

istismara, %39.1’inin ekonomik istismara, %97.0’ının ihmale maruz kaldığı 

belirlenmiştir (Tablo 6). Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine

 

göre dünyada 1-14 yaş 



grubundaki 40 milyon çocuk istismar veya ihmale

 

uğramaktadır



1

.

 



Çocuk istismarı oranı 

dünyada %1 ile % 10 arasında değişirken ülkemizde bu rakam %10 ile %53 

arasındadır

3

. Bu çalışmada, oranın bu kadar yüksek çıkmasının nedeni kullanılan 



ölçekte 0’ın üstündeki puanların istismar ve ihmal varlığını göstermesinden 

kaynaklanmış olabilir. 

Çalışma kapsamında incelenen çocukların karşılaştıkları istismar ve ihmalin 

cinsiyet üzerine etkisi incelenmiş ve çocuğun cinsiyetinin istismar ve ihmal edilme 

durumunu etkilemediği belirlenmiştir (p>0.05, Tablo7). Ülkemizde istismar ve ihmal 

üzerine yapılan bazı çalışmalarda, cinsiyetin benzer şekilde istismar ve ihmal üzerinde 

etkili olmadığına yönelik bulgular elde edilmiştir

2,68


. Bununla birlikte, literatürde yer 

alan diğer bazı çalışmalarda da cinsiyet değişkeninin istismar ve ihmal üzerinde etkili 

olduğu, erkek çocukların kız çocuklara oranla daha fazla istismara ve ihmale uğradığı 

belirlenmiştir

48,53

. Bilir ve arkadaşlarının



47

 çocukta örselenme durumu ile ilgili 

yaptıkları araştırmada ise istismar oranı  kız çocuklarda daha fazla bulunmuştur. 

Bulgular arasındaki bu fark çalışmaların farklı bölgelerde yapılmış olmasından 

kaynaklanmış olabilir. 

Çocukların yaş gruplarına göre istismar ve ihmal durumları incelenmiş ve 

aradaki farkın istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı belirlenmiştir (p>0.05, Tablo 7). 

Ayan ve Kaya’nın

69

 aile içinde çocuğa yönelik şiddet ve anne tutumları isimli 



çalışmasında da çocuğun yaşı ile annesi tarafından şiddete uğraması arasında anlamlı bir 

ilişki olmadığı belirlenmiştir. Ayan ve Kaya’nın

69

 çalışma sonuçları bu çalışma 



sonuçlarıyla benzerlik göstermektedir. Bilir ve arkadaşlarının

47

 yaptığı çalışmada ise 



44 

yaş büyüdükçe duygusal ve fiziksel örselenmenin azaldığı ortaya çıkmıştır. Yıldız

23



ilköğretim II. kademe öğrencileri üzerinde yaptığı çalışmasında ekonomik istismarın 



yaşla birlikte arttığını belirtmiştir. 

Okul dışında çalışma durumuna göre istismar ve ihmal durumu incelenmiş, 

çalışan çocuklarda istismar ve ihmal durumu diğer çocuklara oranla daha yüksek oranda 

bulunmuştur. Ancak, gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı 

belirlenmiştir (p>0.05, Tablo 7). Yıldız’ın

23

 çalışmasında okul dışında çalışan 



çocukların ekonomik olarak istismar edildiği, Ayan’ın

53

 çalışmasında da çalıştığını 



belirten çocukların hem anne hem de baba tarafından fiziksel olarak istismar edildiği 

belirtilmiştir. Bu çalışmada elde edilen bulgulardaki farklılığın çalışan çocuk sayısının 

az olmasından kaynaklandığı düşünülebilir. 

Anne-babanın eğitim düzeyine göre istismar ve ihmal durumu incelendiğinde

her iki ebeveynin eğitim düzeylerinin yükselmesi ile çocukların istismar ve ihmale 

uğrama düzeylerinin azaldığı saptanmıştır. Bu sonuca rağmen, annenin eğitim düzeyinin 

çocuklarda istismar ve ihmal görülme durumunu etkilemediği (p>0.05, Tablo8), 

babanın eğitim düzeyinin çocukların istismara ve ihmale uğrama durumunu etkilediği 

belirlenmiştir (p<0.05, Tablo 8). Literatürde yer alan çalışmalarda da anne babanın 

eğitim düzeyinin istismar ve ihmal üzerinde etkili olduğu ve eğitim düzeyi yüksek olan 

ebeveynlerin daha az istismar ve ihmal uyguladığı belirlenmiştir

33,47,70


. Eğitim 

seviyesinin yükselmesine paralel olarak istismar ve ihmal durumunun azalması, 

eğitimin etkinliğini bir kez daha gözler önüne sermektedir. 

Anne-babanın çalışma durumunun çocuklarda görülen istismar ve ihmal 

üzerinde etkili olmadığı görülmüştür (p>0.05, Tablo 8). Ancak, sonuç istatistiksel 

olarak önemsiz olmasına rağmen, babasının çalışmadığını ifade eden çocukların 



45 

tamamının istismar ve ihmale maruz kaldığının belirlenmiş olması önemli bir bulgudur. 

Yıldız’ın

23

 çalışmasında babası işsiz olan çocukların daha fazla ekonomik istismara ve 



ihmale uğradığı belirlenmiştir. Ailenin geçimini sağlamakla yükümlü olan babaların 

işsiz olmaları sorumluluklarını yerine getirememe endişesinden dolayı psikolojik olarak 

rahatsızlık duymalarına ve buna bağlı olarak çocuklarını ihmal hatta istismar etmelerine 

neden olmuş olabilir. 

Anne baba evlilik durumunun devam etmemesine paralel olarak istismar ve 

ihmal ile karşılaşma oranını daha yüksek olmasına rağmen gruplar arasındaki fark 

önemsiz bulunmuştur (p>0.05, Tablo 8). Neden her ne olursa olsun tek ebeveynlik 

literatürde istismar ve ihmalin ortaya çıkmasını tetikleyen bir durum olarak 

gösterilmektedir

14,47,58


Çalışma kapsamına alınan çocukların kardeş sayılarının artmasına paralel olarak 

istismar ve ihmalle karşılaşma oranının artış gösterdiği belirlenmiştir. Ancak, kardeş 

sayısının istismar ve ihmale uğrama durumunu istatistiksel olarak etkilemediği 

belirlenmiştir (p>0.05, Tablo 9). Ülkemizde, bu konuda yapılan çalışmalarda, ailedeki 

çocuk sayısının istismar ve ihmale uğrama durumu üzerinde etkili olduğu 

belirlenmiştir

23,35,47,48

Ailenin gelir düzeyine göre istismar ve ihmal durumu incelendiğinde; ailenin 



gelir durumunun azalmasına paralel olarak çocukların istismar ve ihmale uğrama 

oranlarının arttığı saptanmıştır (p<0.05, Tablo 9). Literatürde yer alan çalışmalarda da 

aile gelir durumunun istismar ve ihmal üzerinde etkili olduğu ailelerinin sosyoekonomik 

düzeyi ortanın üzerinde olan çocukların daha az istismara ve ihmale uğradığı 

belirlenmiştir

2,35,48,53,58,71

. Ekonomik yetersizlikler aile içi dengelerin bozulmasına ve 


46 

ilişkilerin zayıflamasına, böylece çocukların istismar ve ihmal edilmesine neden olmuş 

olabilir. 

İstismar ve ihmal üzerinde aile yapısının etkisi incelenmiş ve geniş aile üyesi 

olan çocuklarda istismar ve ihmalin daha fazla görüldüğü belirlenmiştir (p<0.05, Tablo 

9). Ailedeki kişi sayısı arttıkça ebeveynlerin, çocuğuna sağladığı maddi ve manevi 

olanaklar sınırlı hale gelmektedir. Bu durum çocukların istismar ve ihmaline neden 

olmuş olabilir. 

Araştırma kapsamına alınan tüm çocuklarda kendi ifadelerine göre son 

zamanlarda bir takım fiziksel şikayetler olduğu gözlenmiştir (Tablo 5). Çocuklarda en 

fazla baş  ağrısı, iştahsızlık ve uyku bozukluğu olduğu belirlenmiş, ancak istismar ve 

ihmal yaşama durumunun bu belirtilerin ortaya çıkışını etkilemediği (p>0.05, Tablo 10) 

ve bu belirtilerin her iki grupta benzer oranda gözlendiği saptanmıştır. Literatürde, 

özellikle, duygusal olarak ihmal edilen çocuklarda genellikle parmak emme, tırnak 

yeme, enürezis, enkoprezis, beslenme bozukluğu, uyku bozukluğu görülebildiği 

belirtilmektedir

8,31,51

.  Fiziksel istismara maruz kalan çocuklarda uyku bozuklukları, 



konuşma bozuklukları, tikler ve davranış bozuklukları fiziksel istismara maruz 

kalmayan çocuklara göre daha yüksek oranda görülmektedir

23,47

. Bu çalışma 



sonuçlarındaki farklılık fiziksel belirtileri tespit etme yönteminin tamamen çocukların 

kendi subjektif ifadelerine dayanmasından kaynaklanmış olabilir. 

Elde edilen bulgulara göre istismar ve ihmalle karşılaşma durumunun çocukların 

psikolojik durumlarını oldukça etkilediği belirlenmiştir.  İstismar ve ihmale uğrayan 

çocukların psikolojik belirti ölçek puan ortalamaları tüm alt boyutlar açısından istismar 

ve ihmale maruz kalmayan çocuklara göre ve olumsuz benlik, somatizasyon, hostilite ve 



47 

KSE toplam puan açısından da genel popülasyona göre oldukça yüksek bulunmuştur 

66 

(Tablo 11). 



Çocuk istismarı ve ihmalinin, çocuğun davranışsal, sosyal, bilişsel ve duygusal 

gelişimi açısından çeşitli olumsuzluklarla sonuçlanabildiği yapılan araştırmalarla da 

saptanmıştır. Güvensiz bağlanma, düşük benlik saygısı, okul başarısızlığı, davranış 

problemleri, suça yönelme, yüksek düzeyde depresyon, anksiyete, dissosiyatif 

semptomlar, psikolojik distres, kişilik bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, 

zekada düşüklük, akran ilişkilerinde bozukluklar, kendine zarar verme ve intihar, içe 

kapanma veya saldırganlık, gelişimsel gecikme, yeme ve uyku bozuklukları, erken yaşta 

cinsel temalı davranışlar sergileme bunlardan bazılarıdır

14,58,71

. Çalışma sonuçları 

literatürle uyum içerisindedir. 


48 


Yüklə 449,87 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin