İnsan hüquqlari üZRƏ avropa məHKƏMƏSİ Birinci bölmə Rantsev Kiprə və Rusiyaya qarşı

3. Azadlıqdan məhrum etməyə görə Kiprin məsuliyyəti

319. Xanım Rantsevanın fərdi şəxslər tərəfindən həbsdə saxlanıldığını nəzərə alaraq, Məhkəmə polis əməkdaşlarının oynadığı rolu araşdırmalı və xüsusən, qanunsuz həbsdən fərdi şəxsləri müdafiə etmək barədə pozitiv öhdəlikləri baxımından, mənzildə azadlığın məhdudlaşdırılmasının kipriot dövlət orqanlarının məsuliyyətinə səbəb olub-olmadığını yoxlamalıdır (baxın, yuxarıda qeyd olunmuş Riera Blum işi, § 32-35).

320. Məhkəmə artıq narahatlığını ifadə etmişdir ki, polis xanım Rantsevanı sadəcə olaraq azad etmək əvəzinə M.A.-nın həbsinə vermişdir (baxın, yuxarıda 298-ci paraqraf). Xanım Rantseva yetkinlik yaşına çatmayan olmamışdır. Növbətçi polis əməkdaşlarının ifadəsinə görə, o, içkili olmasına dəlalət edən hər hansı hərəkət etməmişdir (baxın, yuxarıda 20-ci paraqraf). Kipr dövlət orqanlarının ixtiyarında iddia etməyə kifayət qədər dəlil yoxdur ki, xanım Rantsevanın M.A. ilə polis idarəsini tərk etməyə razılıq verməməsi sübut olunmur: AİRE Mərkəzinin göstərdiyi kimi (baxın, yuxarıda 269-cu paraqraf), insan alverinin qurbanları onları özlərini qurban kimi təqdim etmək üçün həddən artıq zədələyən ciddi psixiki və psixoloji nəticələrdən əziyyət çəkirlər. Eynilə, 2003-cü il tarixli hesabatında Ombudsman qeyd edib ki, Kipr polisinə qurbanlar tərəfindən edilmiş məhdud şikayətlərin səbəbi imtina və qeyri-adekvat müdafiə tədbirləri təhlükəsi olmuşdur (baxın, yuxarıda 87-88-ci paraqraflar).

321. Kiprdə kabare artistlərinin ümumi yaşayış və əmək şəraiti kontekstində, eləcə də xanım Rantsevanın işinin konkret halları baxımından, Məhkəmə hesab edir ki, polisə iddia etməyə əsas yoxdur ki, onlar vicdanlı hərəkət etmişdir və onlar M.P.-nin mənzilində xanım Rantsevanın azadlıqdan sonrakı məhrum olunması üçün məsuliyyət daşımırlar. Aydındır ki, kipriot polisinin hazırkı işdə fəal əməkdaşlığı olmadan azadlıqdan məhrum etmə baş verməyə bilərdi. Buna görə, Məhkəmə hesab edir ki, milli hakimiyyət orqanları xanım Rantsevanın azadlığının itirilməsinə susmaqla razı olmuşlar. 3. Azadlıqdan məhrum edilmənin Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 1-ci bəndinə uyğunluğu

322. Həll edilməmiş qalmış məsələ azadlıqdan məhrum olunmanın Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 1-ci bəndində müstəsna göstərilmiş mümkün həbs kateqoriyalarından birinin daxilinə düşüb-düşməməsindən ibarətdir. Məhkəmə təkrar edir ki, Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 1-ci bəndi əsasən milli hüquqa istinad edir və onun maddi və prosessual qaydalarına riayət etmək öhdəliyini təsbit edir. Lakin o, həmçinin tələb edir ki, şəxsi azadlığından məhrum edən hər hansı tədbir Konvensiyanın 5-ci maddəsinin məqsədlərinə, yəni şəxsi özbaşınalıqdan müdafiə etməyə uyğun olmalıdır (baxın, yuxarıda qeyd olunmuş Riera Blum işi, § 31).

323. Azadlıqdan məhrum olunmanın “qanunla müəyyən olunmuş prosedura uyğun” həyata keçirilməli olmasını təsbit etməklə, Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 1-ci bəndi ilk növbədə tələb edir ki, hər hansı tutulma və ya həbs daxili qanunvericilikdə hüquqi əsasa malik olmalıdır. Kipr Hökuməti azadlıqdan məhrum olunma üçün hər hansı hüquqi əsası göstərməmişdir, lakin belə nəticəyə gəlmək olar ki, polis idarəsində xanım Rantsevanın ilkin həbsi onun immiqrasiya tələblərinə riayət edib-etməməsinin araşdırılması üçün edilmişdir. Lakin xanım Rantsevanın adının müvafiq siyahıda olmadığını müəyyən edərək, onun idarəni sərbəst tərk etməyə icazənin verilməsi barədə deyil, M.A.-nın həbsinə verilməsinə dair qərarın qəbul edilməsi üçün hər hansı səbəblər və ya hüquqi əsaslar Kipr dövlət orqanları tərəfindən təqdim olunmamışdır. Yuxarıda göstərildiyi kimi, polis müəyyən edib ki, xanım Rantseva özünü içkili kimi aparmır və özünə və ya başqalarına hər hansı təhdid ifadə etmir (baxın, yuxarıda 20 və 320-ci paraqraflar). Xanım Rantsevanın polis idarəsindən M.A. tərəfindən aparılmasını istədiyini göstərən hər hansı dəlil yoxdur və bu, heç təklif də olunmur. M.A.-nın gəlməsindən əvvəl xanım Rantsevanı həbsdə saxlamaq və sonradan onu M.A.-nın saxlamasına təhvil vermək barədə polis orqanlarının qərarı daxili qanunvericilikdə hər hansı əsasa malik deyildir.

324. İddia olunmayıb ki, xanım Rantsevanın mənzildə həbsi qanuni olmuşdur. Məhkəmə müəyyən edir ki, azadlıqdan məhrum etmə həm özbaşına, həm də qanunsuz olmuşdur.

325. Buna görə, Məhkəmə hesab edir ki, xanım Rantsevanın qanunsuz və özbaşına həbsi ilə Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 1-ci bəndi pozulmuşdur.