Инсан алвери гурбанларына бирбаша йардым



Yüklə 3,6 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə29/36
tarix16.02.2017
ölçüsü3,6 Mb.
#8963
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   36

6.4.2
 
Хидмят эюстярян тяшкилатлар цчцн ямялиййат рискляри 
Хидмят эюстярян тяшкилатлар инсан алвери гурбанлары цчцн нязярдя тутулмуш хидмят 
нювлярини ардыъыл олараг инкишаф етдирдикъя, аидиййяти юлкядяки ядалят мцщакимяси системи 
иля  даща  сых  ямякдашлыгдан  бойун  гачырмаг  эетдикъя  бир  о  гядяр  чятинляшир.  Инсан 
алвери  гурбанларына  эюстярилян  кюмяк  даща  мцфяссял  характер  алдыгъа,  мцвафиг 
тяшкилатын  ролу  даща  дяйярли  вя  юнямли  олур,  ейни  заманда  инсан  алверчиляринин 
мцяййянляшдирилмяси  вя  ъязаландырылмасы  имканларыны  ялдя  етмяк  цчцн  йерли  полис 
органларынын сых ямякдашлыьа олан мараьы даща да артыр. 
Даща сых ямякдашлыг инсан алвери гурбанлары вя ишчи щейят цчцн рисклярин дяряъясини 
даща  да  артырыр.  Бу  рискляр  ейни  мянбядян  -  йцксяк  сявиййядя  тяшкил  олунмуш  вя 
гяддар  инсан  алверчиляри  тяряфиндян  йаранан  тящлцкялярдян  иряли  эялир.  Инсан  алвери 
гурбанынын  хилас  вя  бярпа  едилмяси  мцгабилиндя  онун  юзцнцн,  аиля  цзвляринин  вя  йа 
она  йахын  олан  башга  шяхслярин    инсан  алверчиляри  тяряфиндян  ъязаландырылмамасы 
цмумиликдя “бизнеся зийан вурур”, чцнки бу, инсан алверчиляринин гачмаьы планлашдыра 
билян  диэяр  инсан  алвери  гурбанлары  цзяриндя  щакимиййятини  сарсыдыр.  Бундан  башга, 
хилас  едилмиш  инсан  алвери  шащидя  чевриляндя  инсан  алвери  “бизнеси”  цчцн  риск  даща  да 
артыр,  чцнки  бу,  инсан  алверчиляринин  азадлыгда  галмаларына  вя  эялирлярини  артырмаларына 
тящлцкя йарадыр.    
Артыг  бу  бир  фактдыр  ки,  инсан  алверчиляри  хилас  едилмиш  вя  сонрадан  мящкямя 
арашдырмалары  заманы  шащид  ифадяляри  вермиш  гурбанлара  гаршы  “ъаваб”  тядбирляри 
эюрцрляр  вя  бу  тядбирлярин  давам  етдириляъяйи  эюзлянилир,  чцнки  онлра  гаршы  йюнялдилмиш 
бирэя  бейнялхалг  сяйляр  нятиъясиндя  онларын  “бизнеси”  эетдикъя  артмагда  олан 
тящлцкяйя мяруз галыр. 
Бцтцн  бунларла  йанашы,  хидмят  эюстярян  тяшкилатларын  ишчиляриня  гаршы  да  рискляр 
артмагдадыр, чцнки инсан алверчиляри бу тяшкилатларын хилас вя бярпа просесиндяки ролуну 
даща  йахшы  дярк  етмяйя  башлайырлар.  Хцсусиля  дя  шащид  ифадяляри  вердикляри  заман 
инсан алвери гурбанларынын информасийа вя мцдафияйя чыхышыны тямин етмяк мягсяди иля 
полис  органлары  иля  едилян  даща  сых  ямякдашлыг  хидмят  эюстярян  тяшкилатларын  ишчиляриня 
гаршы  риск  сявиййясини  гачылмаз  олараг  артырир  (Рискин  гиймятляндирилмяси  вя  идаря 
едилмясиня аид ялавя информасийа бу Рящбяр Сянядин 1-ъи Фяслиндя тягдим олунур). 
 

 
196 
6.4.3
 
Ямякдашлыьын цстцнлцкляринин мцяййянляшдирилмяси 
Полис органлары иля ямякдашлыг заманы ещтимал олунан ямялиййат вя стратежи рисклярин 
дяряъясини,  щямчинин  хидмят  эюстярян  тяшкилатларын  щцгуг-мцщафизя  органлары  иля 
мцтляг  ямякдашлыг  етмяйя  борълу  олмадыгларыны  нязяря  алсаг,  истяр-истямяз  бу 
гурумлар арасында ямякдашлыьа ещтийаъын олмасы суалы ортайа чыхыр.  
Бу  суалы  ъавабландырылмасы  заманы  ясас  фактор  инсан  алвери  гурбанларынын 
перспективляриндян  ибарят  олур.  Инсан  алвери  гурбанларына  кюмяк  эюстярилмяси 
просесинин  хцсуси  ящямиййят  кясб  едян  аспекти  онларын  аьыр  ъинайятлярдян 
зярярчякмиш  шяхсляр  кими  юз  щцгуглары  барядя  щяртяряфли  мялуматландырылмасыны,  бу 
щцгугларын  истифадяси  цчцн  имканларын  йарадылмасыны  вя  ядалят  мцщакимяси  ситеми 
тяряфиндян тяклиф олунан диэяр вариантларын истифадясини тямин етмякдян ибарятдир. Бир чох 
щалда  инсан  алвери  гурбанлары  йалныз  инсан  алверчиляри  тяряфиндян  истисмара  мяруз 
галмырлар,  ъинайятлярдян  щяссас  зярярчякмишляр  кими  онлара,  ещтималлара  ясасян, 
кюмяк  етмяк  цчцн  мювъуд  мцлки  вя  ъинайят  просессуал  системляри  сонрадан  бу 
шяхсляри айры-сечкилийя мяруз гойур вя ясас вятяндаш щцгугларындан мящрум едир.  
Щцгуги йардым вя дястяк мцвафиг мясялялярля ялагядар мялуматлы вя дцшцнцлмцш 
гярарын  гябул  едилмяси  цчцн  инсан  алвери  гурбанларына  имкан  йарадан,  щямчинин 
гануни  щцгуг  вя  имканлара  чыхышын  ялдя  олунмасы  вя  тямин  едилмяси  цчцн  онлара 
кюмяк  едян  йардым  цзря  комплекс  тядбирлярин  мцщцм  щиссясидир.  Ялдя  олунмуш 
тяърцбя  эюстярир  ки,  инсан  алвери  гурбанлары  онлара  гаршы  тюрядилмиш  ямялляря  ъаваб 
олараг щяр щансы формада ядаляти бяргярар етмяйя вя гисас алмаьа чалышараг, адятян 
полис органлары иля мцяййян дяряъядя ямякдашлыг етмяк арзусунда олурлар. Бунунла 
ялагядар  олараг,  инсан  алвери  гурбанларына  кюмяк  эюстярилмяси  щцгуг-мцщафизя 
органлары иля ямякдашлыг васитяси иля асанлашыр. 
 
6.5
 
Ядалят  мцщакимяси  системляриня  чыхыш  вариантлары  вя  инсан  алвери 
гурбанларынын щцгуглары 
6.5.1
 
Эириш 
Бу бюлмядя ашаьыдакы мясяляляр нязярдян кечирилир: 
 
инсан  алвери  гурбанларынын  ядалят  мцщакимяси  системиня  чыхышы  цчцн  мювъуд 
олан 4 вариант. 
 
хидмят  эюстярян  тяшкилатлар  тяряфиндян  инсан  алвери  гурбанларына  тяклиф  олуна 
биляъяк консултасийа вя тювсийялярин верилмяси. 
 
ъинайят  арашдырмаларында  шащид  гисминдя  чыхыш  етмяк  вариантыны  нязярдян 
кечирмяк  арзусунда  олан  инсан  алвери  гурбанлары  иля  полис  органлары  арасында 
ялагялярин йарадылмасы. 
 
Инсан алвери гурбанларына кюмяк эюстярилмяси цзря бцтцн диэяр аспектлярдя олдуьу 
кими,  бу  просесин  дя  щяр  бир  мярщяляси  кюнцллцлцк  вя  мялуматлы  разылыг  принсипиня 
ясасланмалыдыр. 
 
Хидмят  эюстярян  тяшкилатын  ишчиляри  иля  инсан  алвери  гурбанлары  арасында  мцзакиря 
предмети  олаъаг  вя  бу  бюлмядя  верилмиш  мясяляляр  щяддиндян  артыг  щяссас 
мясялялярдир  вя  инсан  алвери  гурбанлары  тяряфиндян  чох  ещтийатлы  гярарларын  гябул 
едилмясини тяляб едир. Мящз бу сябябдян бу ъцр мясялялярин инсан алвери гурбанынын 
ана  дилиндя  мцзакиряси  вя  йа  зяруриййят  йарандыгда  тяръцмячи  хидмятляринин  тямин 
едилмяси олдугъа ваъибдир. 
 
6.5.2
 
Ядалят  мцщакимяси  системиня  чыхыш  имканлары  вя  инсан  алвери 
гурбанларынын щцгуглары 

 
197 
Инсан  алвери  гурбанынын  ясас  щцгугларындан  бири  ядлиййя  механизмляриня  чыхыш 
имканларынын ялдя олунмасындан вя мцвафиг тязминатын тямин едилмясиндян ибарятдир. 
Бунунла ялагядар мювъуд олан 4 вариант вя мцвафиг щцгуглар ашаьыдакылардыр: 
Сусмаг вя щцгуг-мцщафизя органларына цмумиййятля щеч бир мялумат вермямяк. 
Бу,  юзляринин,  аиляляринин  вя  йахынларынын  тящлцкясизлийиня  эюря  ъидди  горху  вя  полис 
органларына  бюйцк  шцбщя  вя  инамсызлыг  щиссляриндян  иряли  эялян  вя  сечиля  биляъяк  ян 
садя вя яксяр щалларда раст эялинян вариантдыр. Бу вариантдан иряли эялян ясас щцгуг 
ондан  ибарятдир  ки,  ядалят  мцщакимяси  системи  щеч  бир  гурбаны  шащид  гисминдя  чыхыш 
етмяйя вя йа ифадя вермяйя мяъбур етмямялидир. 
 
Тюрядилмиш  ъинайятя  вя  ъинайяткарлара  аид  мяхфи  информасийанын  полися  тягдим 
едилмяси еля шяртля вя ъидди баша дцшцлмялидир ки, инсан алвери гурбаны шащид гисминдя 
чыхыш етмяйя разы дейил, буна разылыг вермяйяъяк вя буна мяъбур олунмамалыдыр. 
Инсан алвери гурбанларынын чоху бу варианта цстцнлцк верир. Чцнки бу, онлара ифадя 
вермяляри иля ялагядар ъидди рискляря мяруз галмадан юз истисмарчыларына гаршы мящдуд 
формада  да  олса,  мцяййян  тядбирляр  эюрмяк  имканы  верир.  Бу  варианта  аид  ялавя 
информасийа ашаьыдакы 6.9-ъу бюлмядя тягдим олунур. 
 
Инсан алверчисиня (алверчиляриня) гаршы иттищамчы тяряфин шащиди гисминдя чыхыш етмяк 
имканыны нязярдян кечирмяк. 
Ялдя  олунмуш  тяърцбя  эюстярир  ки,  инсан  алверинин  гурбанлары  тяхирясалынмаз 
мцалиъя  цчцн  гысамцддятли  истиращят  имканы  вя  мцстягил  мяслящятляр  ялдя  етмякля 
бярабяр,  юзляринин  вязиййятляри  барядя  дцшцнмяк  цчцн  верилмиш  мцддятдян  сонра  юз 
истисмарчыларына гаршы эюрцляъяк тядбирлярдя иштирак етмяйи щягигятян дя истяйирляр. 
 
Онлара  гаршы  тюрядилмиш  ъинайятлярин  мцгабилиндя  тязминат  алынмасы  цчцн  гануни 
имканлар  барядя  мялумат  ялдя  етмяк  вя  тязминат  алмаг  мягсяди  иля  мювъуд 
имканлара чыхыш ялдя етмяк цчцн мцвафиг дястяк алмаг. 
Инсан  алверчиляри  гурбаларын  ганунсуз  ишлядилмяси  вя  истисмары  нятиъясиндя  бюйцк 
мигдарда  эялир  ялдя  едирляр.  Гурбанлар  бунунла  ялагядар  олараг  компенсасийа  вя 
тязминат  ялдя  етмяк  щцгугуна  малик  олмалары  щаггында  мялуматландырылмалыдырлар  вя 
бу ъцр иддиаларын тямин олунмасы цчцн онлара имкан дахилиндя кюмяк эюстярилмялидир. 
 
6.5.3
 
Варинтларла баьлы консултасийа верилмясинин вахты 
Зящмят  олмаса,  йеткинлик  йашына  чатмамыш  шяхслярля  ишин  апарылмасына  вя 
мцсащибянин  кечирилмясиня  аид  тялиматларла  таныш  олмаг  цчцн  5-ъи  Фяслин  5.6-ъы 
бюлмясиня бахын. 
 
Транзит вя тяйинат юлкяляриндя истигамятляндирян тяшкилатлар 
Транзит  вя  йа  тяйинат  юлкясиндя  тяшкилатлар  тяряфиндян  инсан  алвери  гурбанларынын 
истигамятляндирилмяси  мярщялясиндя  вя  йа  эюндярилмяляриндян  яввял  онларын  гануни 
щцгуг  вя  имканлары  барядя  консултасийаларын кечирилиб-кечирилмямяси  суалы  йараныр.  Бир 
гайда  олараг,  хидмят  эюстярян  тяшкилатлар  тяйинат  вя  йа  транзит  юлкяляриндя 
мцяййянляшдирилмиш  инсан  алверинин  гурбанларына  кюмяк  эюстярилмяси  просесинин 
мцмкцн  гядяр  еркян  мярщялясиндя  онларын  гануни  щцгуглары  вя  ядалят  мцщакимяси 
ситеминя чыхыш имканлары барядя щямишя информасийа тягдим етмялидир. Инсан алверинин 
гурбанынын  йалныз  евиня  гайтарылмасына  кюмяк  эюстярилмяси  мягсяди  иля  башга 
аэентлик тяряфиндян хидмят эюстярян тяшкилата истигамятляндирилдийи щалда ещтимал етмяк  
олар  ки,  гурбан  гануни  щцгуглары  вя  ядалят  мцщакимяси  ситеминя  чыхыш  имканлары 
барядя  артыг  мцвафиг  мяслящятляр  алмышдыр.  Лакин,  буна  ямин  олмаг  цчцн  хидмят 
эюстярян  тяшкилат  бу  факты  йохламалы  вя  истигамятляндирян  аэентлик  тяряфиндян 
консултасийаларын верилмяси барядя тясдигедиъи информасийа алмалыдыр. 

 
198 
Инсан  алверинин  гурбаны  хидмят  эюстярян  тяшкилата  бирбаша  юзц  эялдикдя  вя  онун 
эялмяк  тяшяббцсц  щцгуг-мцщафизя  органларына,  бейнялхалг  тяшкилатлара  вя  йа  ГЩТ 
секторундакы партнйорлара мяхсус олмадыгда, вязиййят даща мцряккяб щесаб олунур. 
Бу мярщялядя йухарыда гейд олунан мясялялярля ялагядар консултасийаларын кечирилиб-
кечирилмямяси щаггында гярар гябул етмяк асан олмур вя бу гярарын гябул едилмяси 
бир  нечя  фактордан  асылы  олур.  Инсан  алвери  гурбанынын  ещтийаъларына  уйьун  мцфяссял 
мяслящятлярин верилмяси цчцн мцсащибячи мцвафиг юлкянин ядалят мцщакимяси системи 
щаггында ясаслы биликляря малик олмалыдыр. Ейни заманда, инсан алвери гурбаныны гябул 
едян  щюкумятин  бу  ъцр  шяхслярин  вязиййятиня  олан  мцнасибяти  дя нязяря  алынмалыдыр. 
Инсан  алвери  гурбанынын  дцшдцйц  вязиййятля  ялагядар  тюрядилмиш  ъинайятляря  эюря 
ъинайяти  тюрядян  шяхсин  ъинайят  гайдасында  ъязаландырылмасы  ещтимал  олунарса, 
гурбанын шащид гисминдя чыхыш етмяси онун шяхси марагларына зярбя вура биляр. Лакин, 
инсан  алвери  гурбанынын  ишдя  шащид  кими  иштиракы  мягсядямцвафиг  оларса,  хидмят 
эюстярян тяшкилат ону мювъуд олан мцхтялиф вариантлар щаггында мялуматландырмалы вя 
имкан вермялидир ки, о неъя щярякят едяъяйи барядя юзц гярар версин. 
Инсан  алверинин  гурбанына  мяслящят  эюрцлмялидир  ки,  мцяййян  мцддят  ярзиндя 
вариантлары  диггятля  нязярдян  кечирсин.  Инсан  алвери  гурбанынын  психолог  тяряфиндян 
гиймятляндирилмясиндян  сонра  щямин  вариантларын  тяклиф  едилмяси  даща  йахшы  оларды. 
Инсан алверинин гурбаны илк нювбядя щяр бир тяхирясалынмаз физики вя психоложи характеря 
малик  тибби  ещтийаъына  уйьун  мцалиъя  алмалы,  юзцнц  тящлцкясиз  шяраитдя  щисс  етмяк 
имканына  малик  олмалы  вя  йалныз  бундан  сонра  мцвафиг  тядбирляр  нятиъясиндя  щямин 
гурбана  зийанын  вурулмайаъаьы  психолог  тяряфиндян  тясдиглянярся,  о  бу  барядя 
мялуматландырылмалы вя она мяслящятляр верилмялидир. 
Таразлыьын  тямин  едилмяси  чятин  бир  мясялядир  вя  хидмят  эюстярян  тяшкилат  щяр  бир 
конкрет  щалы  вязиййятя  уйьун  сурятдя  нязярдян  кечирмялидир.  Габагъыл  тяърцбяйя 
эялдикдя  ися,  хидмят  эюстярян  тяшкилата  бирбаша  мцраъият  етмиш  гурбанын  ядалят 
мцщакимяси системиня чыхыш имканлары вя щцгугларынын тямин едилмяси мясяляси, яэяр 
бу тящлцкясиз характер дашыйырса вя инсан алвери гурбанынын марагларына хидмят едирся, 
онун  гурбан  кими  мцяййянляшдирилдийи  юлкядя  нязярдян  кечирилмялидир.  Бу, 
мягсядямцвафиг олмазса вя инсан алверинин гурбаны юз юлкясиня гайытмаьы вя йа 3-
ъц юлкяйя эетмяйи сечярся, йухарыда мцзакиря едилян мясяляляр онун эетдийи юлкядя 
галдырылмалыдыр.  Бу,  инсан  алвери  гурбанынын  гануни  щцгугларына  рядд  ъавабынын 
верилмяси  мянасыны  дашымыр.  Бу,  садяъя  олараг  мцвафиг  просесин  нисбятян  эеъ 
башламасы  демякдир.  Инсан  алвери  гурбанынын  тягдим  етмяк  истядийи,  транзит  вя  йа 
тяйинат юлкясиндя ящямиййят кясб едян истянилян ямялиййат мялуматы вя йа дялил йерли 
полис органлары тяряфиндян мцвафиг юлкядяки партнйорларына щяр заман ютцрцля биляр. 
 
Мяншя юлкяляриндяки гябул едян тяшкилатлар 
Инсан  алверинин  гурбаны  мцвафиг  тяшкилат  тяряфиндян  идаря  олунан  сыьынаъагда 
йерляшдирилдикдя,  она  щцгуги  мяслящятлярин  верилмяси  вахты  илк  нювбядя  она  тибби, 
психоложи  вя  диэяр  зярури  йардымларын  эюстярилмясиня  цстцнлцк  верилмякля,  щямин 
гурбанын вязиййятиндян асылы олараг мцяййян едилир. Мцвафиг мясяляляри инсан алверинин 
гурбаны  иля  мцзакиря  етмяздян  яввял  щцгуг  мяслящятчиси  сыьынаъаьын  сосиал  ишчиси, 
психиатору  вя  йахуд  психологу  иля  мяслящятляшмялидир,  чцнки  щямин  гурбан  ъидди 
травмадан  язиййят  чякирся,  ялавя  травма  вурмаг  тящлцкясинин  мювъудлуьу 
сябябиндян  психолог  сюзцэедян  мясялялярин  вя  мювъуд  гануни  вариантларын 
хатырланмамасыны тювсийя едя биляр. Бу ъцр щалларда щцгуги консултасийаларын верилмяси 
даща эеъ мцддятя тяхиря салына биляр. 
Инсан  алверинин  гурбаны  евя  гайытдыгда  вя  йа  башга  йеря  эетдикдя  она  кюмяк 
етмяк  цчцн  мцяййянляшдирилмиш  тяшкилатдан  илк  фцрсят  йаранан  кими  щямин  гурбаны 
онун  гануни  щцгуглары  вя  мювъуд  вариантлар  щаггында  мялуматландырмасы  тяляб 
олунур. 

 
199 
 
6.5.4
 
Щцгуги консултасийа  
Инсан  алверинин  гурбанларына  щансы  нюв  мяслящятлярин  верилмяси  щаггында  гярар 
гябул  едяркян  ямялиййат  мялуматларынын  тягдим  едилмясиня,  шащид  гисминдя  иштирака 
вя  тязминат  цчцн  чыхыш  имканларынын  ялдя  олунмасына  тясир  едян  ашаьыдакы  суалларын 
нязярдян кечирилмяси ваъибдир: 
 
Гябул  едян  юлклядя  инсан  алвериня  гаршы  мцбаризя  апаран  пешякар  гурум 
мювъуддурму? 
 
Беля гурум мювъуд дейился, щансы алтернатив тяшкилатлар фяалиййят эюстярир? 
 
Щяр  бир  щалда,  гябул  едян  тяшкилат  полис  органлары  иля  ялагяляр  йарадыбмы? 
Йарадыбса, бу ялагяляр неъя щяйата кечирилир? 
 
Мцвафиг гурумун пешякарлыьы щансы сявиййядядир? 
 
Ялдя олунмуш тяърцбяйя ясасян, полис органларына етибар етмяк олармы? 
 
Коррупсийа иля ялагядар риск щансы сявиййядядир? 
 
Инсан  алверинин  гурбаны  ямялиййат  мялуматларыны  тягдим  етмяк  гярарына 
эялярся,  мцвафиг  полис  бюлмяси  щямин  мялуматларын  мяхфилийинин  тямин 
едилмясини нязярдя тутан пешякар йанашмайа риайят едирми? 
 
Гябул  едян  юлкядя  ямякдашлыг  едян  инсан  алвери  гурбанынын/шащидин  физики  вя 
мящкямя йолу иля мцдафияси цзря мцнасиб програм мювъуддурму? 
 
Шащид  гисминдя  чыхыш  едян  инсан  алвери  гурбаны  стрессин  ющдясиндян  эялмяк 
цчцн мцвафиг чевиклийя маликдирми? 
 
Мцвафиг юлкянин ядалят мцщакимяси системи тязминат иддиаларынын галдырылмасыны 
нязярдя тутурму вя нязярдя тутурса, инсан алверинин гурбаны бу системя чыхыш 
имканларыны  неъя  ялдя  едя  биляр;  бунун  цчцн  онун  яввялъя  ъинайят 
арашдырмаларында  шащид  гисминдя  иштиракы  тяляб  олунурму  вя  йа  да  о,  садяъя 
олараг  мцлки  иш  цзря  иддиа  яризясини  тягдим  етмякля,  мцвафиг  тязминатын  тямин 
олунмасыны тяляб едя билярми? 
 
Психолог тяряфиндян мцвафиг разылыг верилдикдян сонра щцгуг мяслящятчиси мювъуд 
гануни  вариантлар  барядя  инсан  алвери  гурбанына  тювсийяляр  вермялидир.  Инсан  алвери 
гурбанына тювсийя олунмалыдыр ки: 
 
щяр щансы бир гярары гябул етмяздян яввял йухарыда тясвир олунмуш 4 вариантын 
изащыны диггятля динлясин. 
 
дярщал гярар гябул етмяк тяляб олунмур. 
 
о,  нювбяти  тядбирлярля  ялагядар  гярар  гябул  етмяк  цчцн  тяляб  олундуьу  гядяр 
фикирляшя биляр. 
 
истянилян  вахт  ялавя  мяслящят  алмаг  вя  йа  дягигляшдирмя  апармаг  цчцн 
имканлар мювъуддур. 
 
истянилян  вахт  юз  гярарыны  бир  даща  нязярдян  кечирмяк  цчцн  имканлар 
мювъуддур. 
 
Щцгуг  мяслящятчисинин  вязифяси  инсан  алвери  гурбаныны  истянилян  шякилдя  щцгуг-
мцщафизя  органлары  иля  ямякдашлыг  етмяйя  инандырмагдан  ибарят  олмаса  да,  онун 
вязифяси  инсан  алвери  гурбаныны  юз  сечиминдян  иряли  эялян  нятиъяляр  барядя  щяртяряфли 
мялуматландырылмасыны  нязярдя  тутур.  Ашаьыдакы  мясялялярин  вурьуланмасы 
мягсядямцвафиг ола биляр: 
 
Шащид  вя  йа  информасийа  мянбяйи  гисминдя  щцгуг-мцщафизя  органлары  иля 
ямякдашлыг  едилмясинин  сявиййяляри  дяйишян  риски  дя  нязярдя  тута  биляр  вя  бу 
мясяля щяр заман нязяря алынмалыдыр. 
 
Инсан  алвери  гурбанлары  ямякдашлыг  етмяйя  борълу  олмасалар  да,  хилас  едилмиш 
даща  да  чох  сайда  инсан  алверинин  гурбаны  ямялиййат  мялуматларынын  тягдим 
едилмяси  вя  йа  инсан  алверчиляриня  гаршы  ифадя  верилмяси  йолу  иля  ямякдашлыьа 

 
200 
разы олмаса, инсан алвериня гаршы мцбаризя апарылмасынын вя башгаларына гаршы 
охшар  ъинайятлярин  тюрядилмясинин  гаршысынын  алынмасынын  щяддиндян  артыг  чятин 
олаъаьы онларын нязяриня чатдырылмалыдыр. 
 
“Шащид  олмаг”  вариантына  эялдикдя  ися,  инсан  алвери  гурбанларынын  эяляъяк 
щярякятляри иля ялагядар гярар гябул етмяляри мягсяди иля фикирляшмяк цчцн тяляб 
олунан  гядяр  вахтлары  олса  да,  онлара  билдирилмялидир  ки,  ня  гядяр  чох 
фикирляшсяляр,  полис  органлары  цчцн  инсан  алверчиляринин  йерини  мцяййянляшдирмяк 
вя  тясдигляйиъи  дялилляр  ялдя  етмяк  о  гядяр  чятин  олаъаг,  чцнки  инсан  алверинин 
гурбанлары  гачдыгдан  дярщал  сонра  инсан  алверчиляри  онлара  гаршы  габаглайыъы 
тядбирляр эюрмяйя башлайырлар. 
 
Нящайят,  инсан  алверинин  гурбаны  йухарыда,  6.5.2-ъи  бюлмядя  верилмиш  вариантлар 
щаггында щяртяряфли мялуматландырылмалыдыр. Инсан алверинин гурбанына бцтцн вариантлар 
изащ  олундугдан,  онун  данышмаьа  мяъбур  едилмяйяъйи  вя  сечимин  онун  тяряфиндян 
едиляъяйи вурьуландыгдан сонра мяслящятчи инсан алвери гурбанына хатырлатмалыдыр ки, о 
истянилян вахт юз фикрини дяйишя биляр. 
 
6.5.5
 
Инсан алвери гурбанларынын-шащидлярин мцдафияси 
Ямялиййат тяърцбяси эюстярир ки, адятян инсан алвери гурбанлары шащид гисминдя чыхыш 
етмяк барядя гярар гябул етмяздян яввял 3 конкрет сащяйя диггят йетирирляр. Гысаъа 
олараг,  бу  сащяляр  шащидлярин  физики  вя  мящкямя  мцдафиясиня  аид  мясяляляр  кими 
мцяййянляшдириляряк ашаьыда шякилдя гейд олунур: 
 
Инсан  алвери  гурбанынын  шяхси  мцдафияси,  щямчинин  онун  аиля  цзвляринин  вя 
йахынларынын мцдафияси. 
 
Мяхфилик вя мяхфи мялуматларын инсан алвери гурбанынын аилясиня вя йахынларына, 
щямчинин  кцтляви  информасийа  васитяляриня  ачыгланмасы  –  ъинси  истисмар 
щалларында гынаг обйектиня чеврилмяк горхусу щяр заман инсан алвери гурбаны 
тяряфиндян гярар гябул едилмяси просесиня ящямиййятли дяряъядя тясир едир. 
 
Физики  олараг,  инсан  алверчи(-ляри)синин  йанында  олмаг  горхусу.  Инсан  алверинин 
гурбанлары, хцсусян дя ъинси вя физики зоракылыьа мяруз галмыш шяхсляр цчцн бу 
ясл, бязян дя юзцнц ифлиъедиъи горху кими бцрузя верир . 
 
Бу  сябябдян  дя  инсан  алверинин  гурбаны  йухарыда  гейд  олунан  мясялялярин  щялли 
цчцн  конкрет  юлкядян  асылы  олараг,  мцвафиг  проседурларын  мювъуд  олуб-олмамасы 
барядя мялуматландырылмалыдыр. Бу заман ашаьыдакы ясас мясяляляр гейд олунмалыдыр: 
 
Шащидлярин физики мцдафияси 
Инсан  алверинин  гурбаны  инсан  алверчисиня  гаршы  ифадя  верян  шащид  гисминдя  чыхыш 
етдикдя, щямишя галыг рискиня аид бир елемент мювъуд олур ки, ону там шякилдя арадан 
галдырмаг  мцмкцн  олмур.  Юлкялярин  чохунда  шащидлярин  мцдафияси  иля  ялагядар 
ганунвериъилик  базасы  мювъуд  олса  да,  онун  иърасы  цчцн  ресурслар  чатышмыр;  бязи 
юлкялярдя ися яксиня, мцвафиг ганунвериъилик базасы вя зярури ресурслар варса да, инсан 
алверинин  гурбанлары  цчцн  ялйетярли  дейил,  чцнки  онлар  мцвафиг  програмлара  дахил 
едилмяк  цчцн  мцяййян  шяртляря  уйьун  эялмир.  Бунунла  ялагядар  олараг,  инсан 
алверинин  гурбанларына  онларын  юзляринин,  аиля  цзвляринин  вя  йахынларынын  физики  зийандан 
мцдафияси  цчцн  мцвафиг  тядбирлярин  мювъуд  олмасы  щаггында  ян  дягиг  вя  щягигятя 
уйьун информасийанын тягдим едилмяси ваъибдир. 
Инсан алвери гурбанларынын вя онларын аиляляринин мцдафияси цчцн ашаьыдакы тядбирляр 
чешиди истифадя едиля биляр: 
 
Кючцрцлмя; 
 
Йени йашайыш йеринин тягдим едилмяси; 
 
Шяхсиййятин дяйишдирилмяси; 

 
201 
 
Физики мцщафизя. 
 
Шащидлярин мящкямя мцдафияси 
Инсан  алвери  гурбанлары-шащидляр  истинтагла  ямякдашлыг  етдикляри  вя  ифадя  вердикляри 
заман  ядалят  мцщакимяси  системляринин  чоху  мцвафиг  мяхфилийи  вя  щцгуги  мцдафияни 
мцхтялиф  цсулларла  тямин  едир.  Бу  цсуллар  кифайят  гядяр  мцряккяб  вя  юлкялярдян  асылы 
олараг бири-бириндян фярглянся дя, ашаьыдакы мясяляляр инсан алверинин бцтцн гурбанлары 
цчцн ейни сявиййядя ящямиййят кясб едир: 
 
Мяхфилийя  зяманят  верилмякля,  ъинайят  ишинин  ачылмасы  цчцн  гануни  имканлар, 
мяс., аноним вя йахуд лягябдян истифадя едян шащид гисминдя чыхыш етмяк, йа 
да  инсан  алвери  гурбанынын  шяхсиййятини  инсан  алверчисиндян  вя  онун 
вякилляриндян эизлятмяк цчцн гануни нормалар; 
 
Инсан  алвери  гурбанындан  ифадялярин  онун  лягябиндян  истифадя  едиляряк 
эютцрцлмяси  вя  йа  да  инсан  алвери  гурбанынын  шяхсиййятини  инсан  алверчисиндян 
вя  онун  вякилляриндян  эизлядилмяси  цчцн  гануни  имканлар  (мцтляг 
вурьуланмалыдыр  ки,  щятта  лягябдян  истифадя  едилдикдя  вя  йа  гурбанын    ясл  ады 
сянядляшдирилмиш  ифадялярдян  чыхарылдыгда  беля,  ифадялярдя  эюстярилмяси  тяляб 
олунан  конкрет  тяфяррцатлар  инсан  алверчисиня дялиллярин  мянябяйини демяк  олар 
ки,  мцяййян  етмяйя  имкан  вердийиня  эюря,  инсан  алвери  гурбаны  бу  барядя 
мялуматландырылмалыдыр); 
 
Истинтаг  заманы  инсан  алвери  гурбаныны  инсан  алверчиси  иля  цзляшдирмя 
проседурунда иштиракдан азад етмяк цчцн гануни имканлар; 
 
Бирцзлц  бахыш  екраны  васитясиля  инсан  алверчиляринин  танынмасы  мягсяди  иля 
гурбанын    мцвафиг  шяраитля  тямин  олунмасынын  ганунвериъилик  вя  практик 
имканлары; 
 
Кцтляви  информасийа  васитяляриндя  инсан  алвери  гурбанынын  шяхсиййяти  щаггында 
истянилян информасийанын верилмясинин гаршысыны алмаг цчцн гануни имканлар; 
 
Илкин  динлямяляр  вя  йа мящкямя просеси  заманы  аудио,  видео  рабитя  васитяляри 
иля,  эюстярмяйян  екран  архасындан  вя  йа  инсан  алверчисинин  иштиракы  олмадан 
(анъаг,  онун  вякилинин  иштиракы  иля)  бирбаша  ифадя  вермяк  вя  йа  да  илкин 
динлямяляр  заманы  верилмиш  шащид  ифадяляринин  етибарлылыьындан  асылы  олараг, 
мящкямя просеси бойу ифадя вермякдян азад едилмяк; 
 
Бцтцн  мярщялялярдя  мцстягил  мяслящятчинин  иштиракына  иъазя  верилмякля, 
щямчинин  щяр  бир  просессуал  тядбирдян  габаг,  тядбир  заманы  вя  тядбирдян 
сонра  мцщафизя  тямин  едилмякля,  инсан  алвери  гурбанынын  бцтцн  просессуал 
мярщяля бойу дястяклянмяси цчцн гануни вя практики имканлар; 
 
Ъинайят  арашдырмалары  заманы  йухарыда  тясвир  олунмуш  мящкямя  мцдафияси 
цчцн  щяр  щансы  бир  тядбир  тящлцкяйя  мяруз  галарса,  инсан  алвери  гурбанынын 
ифадя  вермяйя  гануни  йолларла  мяъбур  едилмяйяъяйи  (мяс.,  яэяр  щаким  шащид 
гисминдя  чыхыш  едян  инсан  алвери  гурбанынын  адынын  ачыгланмасы  вя  йа  инсан 
алверчисинин  иштиракы  иля  вя  биртяряфли  бахыш  екранындан  истифадя  етмядян  инсан 
алвери  гурбанынын  ифадя  вермяси  цчцн  эюстяриш  верир)  барядя  полис  органлары  вя 
иттищам тяряфи иля разылыьын ялдя олунмасы.  
 
Yüklə 3,6 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin