72
yadrosidan kelib donacha-hujayralarda to‗xtaydi va ularni qo‗zg‗atadi.
donacha-
hujayralar o‗z navbatida T-simon shoxlari orqali miyachaning qolgan
interneyronlarini faollashtiradi. Natijada yulduzsimon va savatsimon va b. hujayralar
Purkine hujayralarini tormozlaydi va miyacha yadrochalarini
tormozlanishdan
chiqaradi. Purkine hujayralari chirmashuvchi tolalar orqali qo‗zg‗alganda aksincha,
tormozlovchi ta‘siri kuchayadi.
Miyacha funksional jihatdan 3 qismga bo‗linadi: arxioserebellum (qadimgi
miyacha), paleoserebellum (qari miyacha) va neoserebellum (yangi miyacha).
Arxioserebellum
vestibulyar yadroning faolligini boshqaradigan
shatr yadrosi bilan
bog‗liq bo‗lib, muvozanat reaksiyalariga javob beradi.
Paleoserebellum
axborotni
mushak reseptorlari va harakatlantiruvchi o‗ynaydi.
Assosiativ zonalardan axborot
avval ko‗prikka tushadi,
keyingina neoserebellumga, so‗ngra miyachaning tishchali
yadrosiga, keyin talamus orqali harakatlantiruvchi po‗stloqqa tushadi.
Bu yerdan
piramidali ekstrapiramidali yo‗llar orqali qizil yadroga,
vestibulyar yadrolarga va
orqa miyaning α –motoneyronlariga o‗tadi.
29-rasmda harakat funksiyalarida miyachaning roli ko‗rsatilgan.
73
29-rasm. Harakat funksiyalarida miyachaning roli.
2.6. O‘rta miya
O‗rta miyada to‗rt tepalik yadrolari (ular Silviy suv yo‗lining ustida qopqoq
sohasida joylashadi),
qizil yadro, ko‗zni harakatlantiruvchi va g‗altak asablarning
yadrolari (ular Silviy suv yo‗lining ostida, o‗rta miyaning markaziy qismida)
va qora
substansiya (o‗rta miya asosida) bor. Talamusga, katta yarim sharlarga va miyachaga
impuls olib boradigan barcha ko‗tariluvchi yo‗llar va uzunchoq miya bilan orqa
miyaga impuls yetkazib beradigan tushuvchi yo‗llar o‗rta miya orqali o‗tadi.
Uzunchoq miyadagi kabi, o‗rta miyada ham retikulyar formasiya neyronlari bor (30-
rasm).
O‗rta miya yadrolari bir qancha muhim reflektor vazifalarni bajaradi.
To‘rt tepalikning oldingi do‘mboqlari birlamchi ko‘ruv markazlari
bo‗lib,
yorug‗lik ta‘siriga javoban ba‘zi reflekslarning yuzaga chiqishida qatnashadi. Bu
reflekslarga ko‗rib
chamalash
(orientirovka)
reflekslari
kiradi. Bu reflekslar shundan
iboratki, hatto yarim sharlardan mahrum bo‗lgan, ammo o‗rta miyasi butun qolgan
74
hayvon yorug‗lik ta‘siriga javoban ko‗z va tana harakatlari bilan reaksiya ko‗rsatadi.
Ko‗z mushaklariga ko‗zni harakatlantiruvchi va g‗altaksimon
Dostları ilə paylaş: 
