F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
““Kitabi-Dədə Qorqud” dastanlarının dili” adlı kitab təhlili
edə bilər. Kitabxanaçı əvvəlcə adı çəkilən bu kitab haqqında məlumat verir. Kitabxanaçı: “Azərbaycan xalqının mühüm tarix və mədəniyyət qaynaqlarından biri olan “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının yaranmasından 1300 ildən çox bir müddət keçir. Oğuz türklərinin tarixini əks etdirən “Kitabi-Dədə Qorqud” yüksək bəşəri ideallar tərənnümçüsü kimi dünya xalqlarının mənəvi sərvətlər xəzinəsinə daxil olmuşdur. Ə.Dəmirçizadənin iyirmi ilə yaxın bir zaman bundan əvvəl “Azərbaycan ədəbi dili tarixi xülasələri” adlı kitabında “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanları şifahi ədəbi dilimizin ilk abidələrindən sayılaraq onun dil xüsusiyyətlərinə 17 səhifə həsr edilmişdir. “Kitabi-Dədə Qorqud” qəhrəmanlıq dastanları olduğu kimi, ümumxalq Azərbaycan dilinin ilk təşəkkül dövrünün aydınlaşdırmaq üçün də zəngin və dolğun, həm də dürüst faktlar verən bir abidə olaraq o dövrdə müəllifin tədqiq etdiyi mühüm mənbələrdən biri olmuşdur və oxuculara təqdim olunan bu əsər də məhz bu dövrdə yazılmışdı. Kitabxanada keçiriləcək ənənəvi tədbir forması kimi “Lalın dilini anası, dilin dilini Dəmirçizadə bilər” adlı oxucularla kitab 17 müzakirəsi keçirilə bilər. Tədbir ali məktəbin filologiya tələbələri ilə keçirilir. Tədbirdə kitabxanaçının dəyərli məlumatlarından sonra iştirakçılar və oxucular ədibin həyat və yaradıcılığı haqqında öz fikirlərini bildirirlər. Azərbaycan dili ədəbi rəsmi dövlət dilidir. Azərbaycan ədəbi dilinin belə bir yüksək hüquqa malik olması onun şifahi qolunun qurultay, konfrans, məruzə, mühazirə dili kimi də tam halda formalaşmasına imkan yaratmışdır. Beləliklə də müasir Azərbaycan dili bütün üslub qolları üzrə şaxələnərək hərtərəfli inkişaf etmiş dillərdəndir. Müasir Azərbaycan ədəbi dili dedikdə əsasən müasir dövrdə yüksək səviyyəli, hərtərəfli inkişaf etmiş və bütün sahələr üzrə hər cür anlayışı ifadə etmək imkanları olan Azərbaycan ədəbi dili nəzərdə tutulur. Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan SSR Əməkdar elm xadimi, Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı Əbdüləzəl Dəmirçizadənin böyük araşdırma və tədqiqatlar nəticəsində yazdığı “Müasir Azərbaycan dili” kitabı ali məktəblərin filologiya fakültələrinin müəllimləri və tələbələri üçün nəzərdə tutulmuş bu dərslik üç hissədən ibarətdir. Birinci hissədə ̶ “Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin fonetikası” bəhsində fonetik qanunlar, vurğu, intonasiya və eləcə də hecaların növləri haqqında geniş məlumat verilir. İkinci hissə “Müasir Azərbaycan dilinin orfoepiyası” bəhsidir. Burada müasir Azərbaycan dilinin orfoepiyasının əsasları, saitlərin, samitlərin və mürəkkəb sözlərin tələffüz qaydaları izah olunur. Üçüncü hissədə ̶ “Müasir Azərbaycan dilinin orfoepiyası” bəhsində Azərbaycan dilinin yazısı və orfoqrafiyası haqqında qısa məlumat verilir. Kitabxanada keçiriləcək tədbirlərdən ən möhtəşəmi ədəbi-bədii gecədir. Əbdüləzəl Dəmirçizadəyə həsr olunmuş “Yaradıcılıq yollarında” adlı ədəbi-bədii gecəyə Azərbaycanın 18 görkəmli ədiblərini, dilçi-alimlərini, folklorşünas və sənət-söz adamlarını dəvət etmək olar. Tədbir iştirakçıları kitab sərgisi ilə tanış olduqdan sonra zalda əyləşirlər. Görkəmli elim xadimi haqqında slayd göstərildikdən sonra tədbiri açıq elan etmək üçün aparıcılar səhnəyə daxil olurlar. Azərbaycan dilçilik elmində məxsusi yer tutmuş görkəmli alim Əbdüləzəl Dəmirçizadənin anadan olmasının 110 illiyinin yüksək səviyyədə qeyd olunması, dövlətimizin, ilk növbədə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin elmə və elm adamlarına verdiyi dəyərin nümunəsidir. O, dəmirçioğlu idi. Taleyində nəslinin dəmirçi möhkəmliyi ilə şəxsiyyətinin elmi-intelektual ucalığı qovuşmuş, bütöv vəhdət yaratmışdı. Bədii təxəyyül zənginliyi, elmi təfəkkür qüdrəti ilə sonsuz zəhmətdən, fədakar, yaradıcı əməkdən yaranmışdı. Professor Əbdüləzəl Dəmirçizadə dünyası... |