Əlavə`````````````````````````` Balıqdan hazırlanan xörəklərin iaşədə əhəmiyyəti

İtburnu şərbəti. İtburnu təmizlənir, toxumları cıxarılır, soyuq suda yuyulur.Sonra ustunə qaynar su tokulur, ağzı ortulu qabda 10 dəq. qaynadılır. Bundan sonra həmin qabda 2-3 saat
dəmə qoyulur. Sıx gozcuklu ələkdən suzulur, şəkər qatılır, yeməkdən əvvəl gundə . stəkan icilir.
C vitamini ilə qidalanmaya ehtiyacı olan xəstələrin pəhrizində istifadə olunur. 9№-li pəhriz ucun şəkər əvəzinə saxarindən istifadə etmək lazımdır.
Nar şərbəti. Şirin narın qabığı təmizlənir, dənələri şirəcəkən maşının tutumuna doldurulur, sıxılıb şirəsi cıxarılır (yaxud da metal ələkdə əzilir). Şirə emallı qaba tokulur, uzərinə şəkər
əlavə edərək şərbət hazırlanır. Vitaminlərin parcalanmaması ucun ayrıca şərbət hazırlayıb uzəruinə nar şirəsi əlavə edilir. Dadlı və ətirli etmək ucun şərbətə hil (əks-gostəriş yoxdursa) əlavə edilir.
Bağırsaq xəstəlikləri ilə əlaqədar olan pəhrizdə xususən ishalla muşaiət olunan xəstəliklərdə, babasildə və başqa xəstəliklərdə, C vitamini tələb olunan və sinir sistemini mohkəmlətmək
lazım olan hallarda tətbiq olunur.
Qızılgul şərbəti.Qızılgul ləcəkləri təmiz yuyulur şəkərlə birlikdə doyulur. Bundan sonra şuşə qaba yığılıb uzərinə qaynanmış su tokərək dəmləmə almaq ucun 6-7 gun gunəş işığında saxlanılır.
Qızılgul şərbəti istifadə etməzdən əvvəl 10 dəq. qaynadılıb,soyudulduqdan sonra suzulməli və yeməkdən sonra gundə 1-2 dəfə xorək qaşığı tutumun miqdarında icilməlidir.
3 və 8 №-li pəhrizlər ucun, qəbizliklə əlaqədar olan xəstəliklər zamanı istifadə olunur.
Mövzu-14
1, 2, 5, 9, 10 №-li pəhrizlərin xarakteristikası.
Pəhriz xorəklərinin hazırlanması və tətbiqi xəstəliyin novundən, onun davametmə muddətindən və s. bu kimi şərtlərdən asılı olaraq təşkil olunur. Pəhriz xorəkləri hazırlanmasının xəstəxanalarda və digər mualicə ocaqlarında və kutləvi qidalanma Respublika Həmkarlar Təşkilatları və digər muvafiq nazirliklərin ayrılıqda və birgə qəbul etdikləri muvafiq qərar və qətnamələrə,normativ-texniki sənədlərə əsasən pəhrizlər ucun reseptura məcmuələrindən istifadə etməklə həyata kecirilməlidir.
Pəhrizlərin nomrələnmə sistemi, MDB olkələri ucun hələ SSRİ dovrundə səhiyyə nazirlikləri tərəfindən təsdiq edilmişdir
ki, bunlar hazırda bizim respublika ucun də quvvədədirlər. 15 pəhriz novu movcuddur ki, bunlar da təkcə bizim olkədə yox, xaricdə də geniş yayılmışdır. Hazırda Azərbaycan milli xorək-ləri və məhsullarından istifadə etməklə pəhrizlərlə mualicəvi qidalanma respublikamızda geniş tətbiq olunur.
Orqanizmə təsir mexanizmlərinə gorə, pəhrizlər sərbəst secmə yolu ilə tətbiq edilən pəhrizlərə və ciddi nəzarət olunmaqla tətbiq edilən pəhrizlərə bolunurlər. 1, 2, 5, 9, 10 və 15 saylı pəhrizlər
birincilərə, 0, 0b, 0v, 1a, 1b, 1v, 4, 5a, 5b, 8 və digər variantlarda olan pəhrizlər ikincilərə aid edilir.
Pəhriz iaşəsi ucun xorəkləri əsasən surtkəcdən kecirilmiş,suda bişirilmiş, yaxud buxarda bişirilmiş halda hazırlayırlar, qızardılmış və şkafda bişirilmiş xorəklər qadağan olunur. İkinci
pəhriz ucun isə urvalanmamış və qırmızı qabıq əmələ gəlməmiş halda qızardılmış xorəklərə icazə verilir.