Əlavə`````````````````````````` Balıqdan hazırlanan xörəklərin iaşədə əhəmiyyəti

Mövzu-13
Duru, quru və şirin xörəklərin, içkilərin pəhriz təyinatına
müvafiq olaraq hazırlanma xüsusiyyətləri və təsnifatı.
Mualicəvi qidalanmanın əhəmiyyəti
Xəstə insanların qidalanması sağlam insanların qidalanmasından fərqli təşkil olunmalıdır. Mualicə qidalanması həkim tərəfindən təyin edilir. Mualicə qidalanması duzgun təşkil edildikdə
insan orqanizminin xəstəliklərə yoluxma riski azalır, o tez sağalır.
Qidalanma qeyri-duzgun təşkil edildikdə, xəstəlik xronik hala kecir.Bir cox xəstəlik ucun mualicə qidası əsas və bəzi hallarda isə yeganə mualicə usulu hesab edilir. Məsələn, mədə-bağırsaq yolları, qaraciyər və boyrək xəstəliklərində, maddələr mubadiləsi pozulan hallarda (məsələn, piylənmə, şəkər xəstəliyi və s.), mualicə qidalanmasının tətbiqi xəstəni sağaldır. Cox zaman mualicə qidalanmasi digər mualicə metodları ilə yanaşı aparılır. Xəstə tərəfindən pəhriz xorəyi qəbul edildiyi ucun, qidalanma xəstəliyin gedişatına muəyyən dərəcədə musbət təsir gostərir.
Duzgun və səmərəli qidalanma uşaqların normal boy atmasına və inkişafına səbəb olur, boyuklərin iş qabiliyyətini, orqanizmin muxtəlif infeksiyalara və istehsalatda peşə ilə
əlaqədar olan zərərli amillərə qarşı muqavimətini artırır.
Mualicə-profilaktik qidalanmadan yalnız xəstələr deyil, eyni zamanda zərərli maddələrin tətbiq edildiyi istehsalatda işləyən fəhlələr, korpə uşaqlar və hamilə qadınlar, mualicə edildikdən
sonra sağalmaqda olan şəxslər də istifadə etməlidirlər.
Duzgun təyin edilən pəhriz qidalanması, sağalmanı surətləndirir və bir cox xəstələrin xronik formaya kecməsinin qarşısını alır.
Mualicəedici qidalanmanı təşkil etdikdə qidanın muxtəlifliyini, tamdəyərli olmasını (butun qida maddələrinin və kaloriliyin lazımi qədər olmasını), insanın yaşını və əmək fəaliyyətinin
xarakterini, iqlim şəraitini və s. xususiyyətləri nəzərə almaq lazımdır.
Xorəklər tərkib və fizioloji xususiyyətlərinə gorə elmi əsaslarla təşkil olunan qidalanmanın tələblərinə uyğun gəlməlidir.
Milli xorəklərdən pəhriz yeməyi kimi istifadə olunması da yaxşı effekt verə bilir. Lazım gəldikdə milli xorəklərin hazırlanma texnologiyasında və resepturasında dəyişiklik etmək olar.
Yapon alimi Katsuzdo Nişinin “Sağlamlıq sistemi” mahiyyətinə və nəticəsinə gorə mocuzə hesab edilir. Nişinin fikrincə qida nəinki yaradıcı quvvəyə, həm də dağıdıcı quvvəyə malikdir.
“Ən boyuk təbib-təbiətdir” ideyasını elmi əsaslarla subuta yetirən
Nişi 4 amili sağlamlığın əsası sayırdı:
1. Duzgun qidalanma;
2. Duzgun yatma;
3. Təbiətlə muntəzəm təmasda olma;
4. Faydalı hərəkət.


Sumuk həlimi. Bu həlim bir cox birinci pəhriz xorəklərin hazırlanması ucun əsas sayılır. Yuyulmuş və doğranmış sumuklər (mal ətinin sumukləri) qazana yığılır, ustunə soyuq su tokulub
qaynadılır. Həlimin kəfi və yağı alınır və gur qaynamasına yol verilmir. Həlim 2,5-3 saata qədər bişirilir.Həlimin hazır olmasına 1 saat qalmış onun icinə yerkoku və baş soğan qatılır. Hazır olan
həlim suzgəcdən kecirilir.4b, 5a, 8, 10 №-li pəhrizlər ucun (ateroskleroz zamanı) istifadə olunur.
Kimyəvi tərkibi:zulallar-0,35q, yağlar-0, karbohidratlar 1,65q, enerji dəyəri -8,2 kkal.