Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
birləşdirici şöbə; 9-toplayıcı boru; 10-yığıcı boru
Yüklə 4,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
birləşdirici şöbə; 9-toplayıcı boru; 10-yığıcı boru. Gətirici damarın divarında yumaqcığa daxil olduğu yerdə mioepitelial hüceyrələrdən əmələ gəlmiş qalınlaşma yus- taqlomerulyar (yumaqcıq ətrafı) kompleks var (şəkil 5 Q). Yustaqlomerulyar kompleks morfoloji cəhətdən üçbucağı xatırdadır, iki tərəfdən afferent və efferent arteriolalarla əhətə olunub, əsasında isə bərk ləkə (macula densa) adlanan hüceyrələrlə əhatə olunmuşdur (şəkil 5 Q). Bu hüceyrələr daxili sekretor funksiyaya malik olub, böyrəyə az qan gəldikdə renin ifraz edirlər. Renin arterial qan təzyiqinin tənzimində iştirak edir. Güman olunur ki, elektrolit
downloaded from KitabYurdu.org balansının normal saxlanmasında da onun əhəmiyyəti var. Nefronun tipləri. Nefronun iki əsas tipi ayırd edilir - qabıq (nefronun əsas şöbələri qabıq maddəsində yerləşir, nef- ronlarm 85%-i qabıq nefronlardır) və yukstamedulyar [(bu nefronların Henle ilgəyi böyrəyin beyin maddəsinin dərinliyinə daxil olur) (şəkil 4)]. Yukstamedulyar nefron böyrəyin beyin maddəsində yerləşir. Yukstamedulyar nefronlarda qan gətirici damarın diametri çıxarıcı damarın diametrinə bərabər olur. Digər tərəfdən çıxarıcı damar kapsuldan çıxdıqdan sonra ikinci dəfə kapillyar əmələ gətirmədən venoz sisteminə açılır. Henle ilgəyinin nazik borucuqları yastı epitel hüceyrə- lərindən ibarət olub və əhəmiyyətli dərəcədə suyun diffızion rolunu azaldır. Henle ilgəyinin hüceyrələri kanalcıq-ların mən- fəzindən NaCl kanalcıqlar arasındakı çıxarıcı arteriola qovur, nəticədə arteriolda təzyiq yüksəlir, mühit hipertonik olur. Bu isə böyrək kanalcıqları arasında suyun osmotik diffuziyası üçün şərait yaradır. Henle ilgəyinin yoğun şöbəsinin kanallarının divarı sidik cövhəri və su üçün keçirici deyil. Birləşdirici şöbə və birləşdirici borucuqların divarı əsas və aralıq hüceyrələrdən ibarətdir. Əsas hüceyrələrin sərbəst səthində kirpiciklər var. Onların əsas funksiyası Na + və Ch reabsorbsiya və K + sekresiya etməkdir. Aralıq hüceyrələr A (a) və V (/?) tipli hüceyrələrə ayrılırlar. Bu hüceyrələr K + reabsorbsiya edir, bundan başqa a - hüceyrələri H + , /? - hüceyrələri isə HCO3 sekresiya edir. Top- layıcı axarlar (toplayıcı borucuqlar kimi) elektrolitlərin, həmçinin aldosteron və ADH-təsiri altında su və sidik cövhərinin nəql olunmasında iştirak edir. Böyrək cisimciyin (şəkil 5) süzülmə baryerindən plaz- manın süzülməsi nəticəsində ilk sidik əmələ gəlməsi baş verir (ultrafiltrat və ya yumaqcıq filtratı). Filtrasiya baryeri (şəkil 5B, V) kapillyarların endoteli, bazal membranı və podositlərin ayaqcıqları arasında olan filtrasiya yarığından ibarətdir.
downloaded from KitabYurdu.org Daıııar qütbü Yumaqcıq kapilyan. podosıt
(kapsııiııu daxili qatı) kapsulun boşluğu Proksimal əyri bontcuqlar Sidik qtitbii
kapilyar yumaqcığı (təqribən 50-e qədər kapillyarlar ilgəyi) və epitel kap- suladan ibarətdir. Böyrək cisminin getirici arteriol daxil və xaric olan nahiyə damar qütbü adlanır; nefrondan proksimal əyri borucuqlar çıxan nahiyə cismin sidik qütbüdür. Epitelial kapsula iki qatdan ibarətdir; xarici (parietal) və daxili (visseral). Qatlar arasında boşluq olur, bura qan kapillyarlarından yumaqcıq fıltratı daxil olur. Kapsulun boşluğu proksimal əyri borucuqlara açılır. Bir qatlı yastı epiteldən ibarət olan kapsulun xarici qatı, kapsulun xariclə əlaqəsini məhdudlaşdırır. Kapsulun xarici qatının hüceyrələri (podositler) yumaqcıqların kapilyarlanmn xarici yuxarı səthinə bitişmiş və endotel və bazal membranla birlikdə podositlər və kapillyar üçün ümumi olan fıltrasiyada iştirak edir. Həmin nefronun böyrək cisminin sidik qütbündən distal əyri borucuq damar qütbünə yaxınlaşır. Nefronun bu şöbəsinin şəkilinin dəyişməsi hüceyrələri (sixv ləkə) şəklini deyişmiş gətirici arteriollarla birlikdə (yukstamedulyar hüceyrələr) yumaqcıq ətrafı kompleks əmələ gətirir. Böyrək cisminin və həmçinin yumaqcıq ətrafı kompleksin tərkibinə yumaqcıqların kapilyar ilgəkləri arasında yerləşən mezanxial hüceyrələri daxildir. B. Podositlər. Kapsulun şəklini dəyişmiş daxili vərəqinin hüceyrələridir. Onlar böyük ayaqcıqlar əmələ gətirir, hansı ki, onlardan çoxlu sayda kiçik ayaqcıqlar çıxır. Yumaqcığın kapilyarların endotelial hüceyrələrində çoxlu sayda fenestrlər var. Kapsulun daxili qatı ilə kapillyarların endoteli arasında ümumi (üçqatlı) bazal membran formalaşır. downloaded from KitabYurdu.org Kaya əzələ hüceyrələri yuqostavaskulyar (mezanqilial) hüceyrələr endotelial hüccyrələlr Şəkil 5. Böyrək cismi, fıltrasiya baryeri və yumaqcıq ətrafı kompleksi (ardı). V. Filtratsiya yarığı. Podositlərin kiçik ayaqcıqları bazal membrana birləşirlər. Podositlərin ayaqcıqları arasında kiçik (3040 nm) filtratsiya yarığı vardır. Plazmanın fıltrasiyası bazal membranın lifli əsası və fıltrasiya yarığında həyata keçirilir. Q. Yumaqcıq ətrafı kompleks, yumaqcığın kökündə yerləşən üç tip hüceyrədən əmələ gəlmişdir. Birinci tip-yuqustaqlamerulyar (danəli) hüceyrələr - gətirici arteriolun renin qranulaları saxlayan şəklini dəyişmiş orta qat saya əzələ hüceyrəsidir. İkinci tip- yukustovaskulyar hüceyrələr (mezenxial) gətirici və çıxarıcı arteriollar arasında yerləşir. Üçüncü tip-distal bo- rucuğu yumaqcıq kökü ilə təmasda olduğu yerin epitel hüceyrələrdir (sıx ləkənin hüceyrələri). Filtrasiyanın parametrləri. Yumaqcıq fıltrasiyası müxtəlif ölçülərlə xarakterizə olunur. (Filtratm həcmi yumaqcıq fil- trasiyanın sürəti - YFS; effektiv fıltrasiya təzyiqi, filtratm gös- təriciləri, kapsulun epitel boşluğu ilə kapillyarların mənfəzi arasında osmotik təzyiqin fərqi, fıltrasiya olunan ion və mole- kullarm xarakteri). Qanın plazmasından fıltrasiya olunan ilk sidik yumaqcığın kapillyarlarından axan qanın 10%-ni təşkil edir. Bu isə yaşlı adamlar üçün 10% sutkada 1800 / qan = sut. 180/ ul- tra və ya 125 ml/dəq. (plazmanın həcminin 20%) olur.
fıltrasiya yarıqları mənfi yük daşıyır, bu vəziyyət də anionlarm filtrasiyasmı məhdudlaşdırır və kationların filtrasiyası isə asanlaşır.
downloaded from KitabYurdu.org diyin tərkibi plazmanın tərkibinə yaxın olur, lakin ultrafiltrat- da qanın hüceyrə elementləri olmur, zülal isə nisbətən az olur. Xüsusilə ilk sidikdə həqiqi radiusu 4 nm çox olan makromole- kullar olmur. Böyrəyin qan cərəyanının və yumaqcığm filtrasiya sürə- tinin tənzimində çoxlu hormonlar və neyromediatorlar iştirak edir. Onlardan anqiotenzin II, noradrenalin, dofamin, ADH, atriopeptin, entotelin, leykotrien və NO-azot oksidini göstərmək olar. Sidiyin əmələ gəlmə prosesi haqqında yuxarıda qeyd etdiklərimizi daha ətraflı nəzərdən keçirsək son sidiyin əmələ gəlməsi əsas 3 prosesdən - süzülmə, geriyə sorulma və sekresiyadan ibarətdir. Sidiyin əmələ gəlməsinin ilk mərhələsi Bau- man- Şumlyanski kapsulunun daxilində Molpigi yumaqcıqla- rında baş verir. Əvvəlcə qanın plazma hissəsi Şumlyanski- Bauman kapsulundan süzülür. Toplanmış fıltrat (süzüntü) tər- kibcə yalnız zülalların və formalı elementlərin olmaması ilə qanın plazmasından fərqlənir. Həmin fıltrat (ilk sidik) birincili, ikincili dərəcəli qıvrım kanalcıqlar və sidik toplayıcı bo- rucuqlarda hərəkət etdikdə tərkibindəki su və həll olmuş maddələr müxtəlif intensivlikdə geriyə sorulur (kanalcıq reabsor- -bsiyası). Digər proses - kanalcıq sekresiyası ondan ibarətdir ki, nefronun epiteli hüceyrələrdən yeni üzvi maddələr, NH 4 + və H + ionları sintez olunur. Sidiyin əmələ gəlməsində birinci nəzəriyyə 1842-ci ildə Bauman tərəfindən irəli sürülmüş sekretor nəzəriyyədir. O ilk dəfə bu kapsulanın birinci dərəcəli qıvrım borucuqlara açıldığını müəyyən etmişdir. Baumana görə sekresiya vasitəsilə su və duz Malpigi yumaqcığında, başqa üzvi maddələr isə qıvrım kanalcıqların divarından ifraz olunur. Qana bəzi kolloid boyası yeridildikdə bu boyalar kap- sulaya toplanmış mayedə deyil, kanalcıqlarda və kanalcıq epi- telinin protoplazmasmda olur. Beləliklə, sianidlə kanalcıqda toxuma tənəffüsünü ləngitdikdə bu proses azalır. Dərisi tikanlılarda, o cümlədən quşların böyrəklərində yumaqcıqlar az və kanalcıqların əksəriyyəti kor qurtardığm- 295 downloaded from KitabYurdu.org dan sidiyin əmələ gəlməsində kanalcığın sekresiyası əsas rol oynayır. 1844-cü ildə K.Lüdviq tərəfindən irəli sürülən süzülmə nəzəriyyəsinə görə sidiyin əmələ gəlməsi qanın plazma hissəsinin yumaqcıq kapillyarlarmdan süzülməsi və qıvrım kanalcıq- larda yenidən geriyə sorulması (reabsorbsiyası) nəticəsində baş verir. Yumaqcıq kapillyarlarının ümumi səthi böyrəyin 100 q çəkisinə görə 1,5 m 2 -a çatır. Bu süzgəc 100 A-ə qədər molekul- ları keçirir. Bunu A.N.Riçards əvvəlcə qurbağa, sonra isə dəniz donuzu və siçanların kəskin təcrübə şəraitində böyrəyin üzərini açaraq mikroskop altında kapsulalardan birinə nazik mikro- pepitka şüşə borucuq salınmışdır. Bu yolla sidiyin kapsulun daxilindən mikropepitka ilə xaricə şüşə boru axıdıb toplamışdır. Nəticədə alman yumaqcıq fıltratının tərkibində üzvi və qeyri-üzvi maddələrin olduğu müəyyən edilmişdir. Süzülmənin olması böyrəklərin zəngin qan təchizatı ilə əlaqədardır. Gündə böyrəklərdən 1500-1800 /-ə qədər qan keç- diyindən hər 6-10 / qanda 1 /. fıltrat əmələ gəlir. 150-180 / yumaqcıq fıltratının yalnız 1-1,5 l bədəndən xaric olur ki, buna son sidik və ya ikincili sidik və ya defınetiv sidik də deyilir. Demək qıvrım kanalcıqlardan keçərkən ilk sidiyin tərkib hissəsi yenidən geriyə - qana sorulur. Bu mülahizəni sonralar V.Keşni inkişaf etdirərək sidiyin əmələgəlmə prosesində süzülmə - geriyə sorulma (fıltratsion-reabsorbsion) nəzəriyyəsini irəli sürür. Birinci qıvrım kanalcıqda əsasən qlükoza, qismən su və duzlar, Henle ilgəyinin enən hissəsində suyun çox hissəsi, qalxan hissəsi və ikinci dərəcəli qıvrım kanalcıqlarda isə qapı maddələrin geriyə sorulması baş verir. Belə ki, Henle ilgəyinin enən hissəsində su qalxan hissəsinə nisbətən çox sorulur. Müxtəlif maddələrin geriyə sorulma intensivliyini sübut etmək üçün itin təcrid olunmuş böyrəyi üzərində təcrübə apa 296 downloaded from KitabYurdu.org rılmışdır. Böyrəkləri sianidlə zəhərlədikdə və ya soyutduqda maddələr mübadiləsi zəifləyir, geriyə sorulma prosesi azalır və xaric olan sidiyin miqdarı kəskin artır. Bəzi maddələr tamamilə sorulmur (məsələn, kreatin, sulfatlar, karbomid. Bunlara qeyri-qatı maddələr deyilir), digərləri isə müxtəlif münasibətdə (mələsən, sidik cövhəri, sidik turşusu, amiak çox az miqdarda geriyə sorulurlar) sorulurlar. Bəzi maddələr isə tamamilə geriyə sorulurlar (məsələn, qlüko- za, natrium, kalium, kalsium və s.). Belə maddələr qapı maddələr adlanırlar. Belə ki, qlükozanın miqdarı qanda 150-180%- dən artıq olmadıqda, tamamilə geri sorulur. İlk və son sidiyin tərkibi bir-birindən fərqlənir. Belə ki, son sidikdə sidik cövhərinin miqdarı ilk sidikdən 65 dəfə, sidik turşusu 12 dəfə, kalium 7 dəfə, fosfatlar 16 dəfə, sulfatlar 90 dəfə çoxdur. Qlükoza, qan, zülallar normal sağlam adamların son sidiyində olmur.
14.4. Böyrək kanalcıqlarında nəqliyyat Natrium. Böyrəklər ion Na, K, Ca, Mg və s. homeostaz sisteminin tənzimində mühüm rol oynayır. Balanslandırılmış dieta zamanı orqanizmə daxil olan 120m mol Na + ancaq 15% tər vəziləri və mədə-bağırsaq sistemi vasitəsilə xaric olur, 85% isə sidiklə xaric olur.
Hər gün böyrəklər tərəfindən 25500 m mol Na fıltrasiya olunur və 25400 m mol isə reabsorbsiya olunur, bu 1,5 kq xörək duzuna ekvivalentdir. Natrium ionlarının geriyə sorulma- sında bütün hüceyrələrdə olan dehidrogenaza fermentinin mühüm rolu vardır. Civə preparatları dehidrogenaza fermentinin fəallığını azaltdıqda natrium duzlarının sorulması pozulur. Kanalcıq epiteli ilə natrium ionlarının daşınması xlor ionlarının sorulmasında iştirak edir. Bundan aydın olur ki, böyrəklər bədəndə mayenin həcminin saxlanmasında çox
böyük əhəmiyyətə malikdir. Na + rabsorbsiyasını artıran amillərə, başqa sözlə Na + və suyun bədəndə saxlanmasına aldostoron, ADH və sinir sisteminin simpatik şöbəsinin təsiri səbəb olur. 297 downloaded from KitabYurdu.org Na reabsorbsiyasını artıran amillərə, başqa sözlə diure- zi sürətləndirən Na + qüvvətli itkisinə və orqanizmdə suyu azaldan amillərə atropeptin, bradikinin, dofomin və endoqen inqibitor Na + , K + , ATF. Xlorun böyrək borucuqlarının müxtəlif nahiyələrində reabsorbsiya həcmi, həmçinin Na + üçün olduğu kimidir. Plazmada natrium ionlarının miqdarı azaldıqda böy- rəküstü vəzi qabıq maddəsi hormonu olan aldosteron ifrazı baş verir və nefronların distal hissəsində və toplayıcı boru- cuqlarda natrium ionlarının geriyə sorulmasmı artırır. Su. Bütün böyrək kanalcıqları boyu suyun sorulması ancaq passiv baş verir. 170 / filtrasiya olunmuş sudan proksi- mal kanalcıqlarda 67%, Henli ilgəyində 15%, toplayıcı boru- cuqlarda və axarlarında 10-dan 15%-ə qədər sorulması baş verir. Nefronun distal borucuqlarında reabsorbsiya getmir. Beləliklə, böyrəklər osmotik tənzimdə əsas orqandır. Orqanizmdə suyun miqdarı artdıqda bunu hipotalamusun supraorbital nüvələrində yerləşən mərkəzi, həmçinin qaraciyərdə, böyrəklərdə, dalaqda və digər orqanlarda olan periferik osmoreseptorlar hiss edir. Nəticədə neyrohipofızdən qana an- tidiuretik hormonun az daxil olması hesabına suyun böyrəklərdən süzülməsi sürətlənir. Qanda suyun miqdarı artdıqda antidiuretik hormon ifrazı artır və suyun fakültativ geriyə sorulması sürətləndiyi üçün sidik ifrazı azalır.
+ filtrasiya edir, hərçənd qida ilə 100 m M qədər daxil olur, amma sidiklə təqribən 90 m M ekskritsiya olunur. K + həmçinin sekresiyada baş verir. Beləliklə, orqanizmdə K + balansının saxlanması filtrasiya, reabsorbsiya və sekresiyanın əlaqələndirilməsi nəticəsində baş verir. Nefronun praksimal hissəsində K + güclü reab- sorbsiyası (80%) baş verir, amma distal hissədə orqanizmə ka- limun daxil olmasından asılı olaraq bu kation ya reabsorb- siyası, ya da ekskretsiya olunur. Aldasteron hormonu sidikdə kaliumun xaric olunmasını sürətləndirir. Alkaloz sidiklə kaliumun ifrazını çoxaldır, asidoz isə azaldır.
downloaded from KitabYurdu.org Birinci dərəcəli qıvrım kanalcıqlar və Henle ilgəyində gedən proseslərdən fərqli olaraq, ikinci dərəcəli qıvrım kanal- cıqlarda natrium və kalium ionlarının geriyə sorulma dərəcəsi daimi (mütləq geriyə sorulma) olmayıb dəyişkəndir (fakultətiv geriyə sorulma). Bu proseslər natrium və kaliumun qandakı qatdığından asılı olub, orqanizmdə bu ionların normal səviyyəsinin saxlanmasında mühüm tənzimedici mexanizmdir. Geriyə sorulma təkcə qıvrım kanalcıqlar və Henle ilgəyində deyil, həm də toplayıcı borucuqlarda gedir. Burada əsasən NaCl sorulur. Toplayıcı borucuqlara daxil olan qatı hi- petonik sidik əsasən suyun sorulması ilə əlaqədardır. Böyrəyin beyin maddəsinin toxumasında osmotik təzyiq yüksək olduğundan toplayıcı borucuqların mənfəzindən su toxuma arası mayeyə keçir.
olan sidik cövhəri qaraciyərdə NH 4 +
qatılığı (sidik cövhərin azotu) 2,5-8,32 mmol/1. Sidik cövhərinin 100%-da böyrəklərdə fıltrasiya olur, sidik vasitəsilə fıltrasiya olunan sidik cövhərinin 40%-i ekskretsiya olunur (hər gün 20-35 qr). Böyrəklərdə sidik cövhəri həm re- absorbsiya, həm sekretsiya olunur, həm də nəticədə böyrəyə daxil olan sidik cövhərinin 5%-ni təşkil edən venoz qan böyrəyi tərk edir (şəkil 6). Qanda bir sıra üzvi maddələrin sabitliyi böyrəklərin metabolik fəaliyyəti sayəsində təmin olunur. Qlükoza. Böyrəklərdə qlükozanm yenidən əmələgəlmə - qlükogenez sistemi vardır. Uzun müddətli aclıq zamanı böyrəklər qana daxil olan qlükozanm ümumi miqdarının yarısını sintez edir. Ac qarma plazmada qlükozanm qatılığı - 4-5,5 m M (3,58-6,05 m mol/1, 85-115 mq%). Böyrəklərdə qlükoza, hansı ki, tamamilə fıltrasiya olunur və nefronun proksimal kanalcıqlarının başlanğıc hissəsində fəal olaraq reabsorbsiya olunur. Sidikdə qlükoza, qan, zülal olmur. 299 downloaded from KitabYurdu.org Amin turşuları. L-amin turşularının qanda qatılığı 2,4mM qədərdir. Bu daha çox mədə-bağırsaq traktının amin turşularından sorulur. Böyrəklərdə amin turşularının əksəriyyəti süzülür və 98%- i Na
+ -dan asılı olmayan diffuziya yolu ilə sorulur. Böyrək yumaqcıqlarından kiçik molekullu zülallar, peptidlər süzülür. Onlar nefronun proksimal kanalcıq hüceyrə- lərində amin turşularına qədər parçalanır və bazal plasmatik membrana ilə toxumaarası mayeyə, sonra isə qana keçirlər. Bu da orqanizmdə amin turşularının bərpasını təmin edir. Böyrək xəstəliklərində bu funksiya pozula bilər. Fosfatlar. Qanın plazmasında fosfatların qatılığı - 4,2 mq%, 50% ionlaşmış formada olur (HPO 4 - dörddən beşi, 300 downloaded from KitabYurdu.org H3PO4- beşdən biri). 40% elektrolit kompleksi, 10% zülallarla əlaqəlidir. Qalxanabənzər vəzin hormonu bu nəqliyyatı in- qibirə edir. Müəyyən qədər fosfor kanalcıqların mənfəzinə sekresiya olunur.
M. Kalsiumun 40%-ə qədəri zülallarla əlaqədar olub və böyrəklərdə süzülmür. Kalsiumun 60%-i qandan süzülür, bu kalsi karbonat sitratlar, fosfatlar və sulfatlar (15%) və ionlaş- mış kalsium (45%, 1,0-1,3 m M). Süzülmüş kalsiumun 95%-i reabsorbsiya olunur. Qalxanabənzər vəzin hormonu və vitamin D Ca 2+
[Ca 2+ ] isə Ca 2+ reabsorbsiyasım pozur. Qalxanvarı ətraf vəzilərin ifraz etdiyi parathormon qanda kalsium azaldıqda ilk sidikdən və sümüklərdən kalsiumun qana sorulmasım sürətləndirməklə onun səviyyəsini normallaşdırır. Əksinə qanda kalsiumun miqdarı artıqda qastri- nin təsirindən qalxanvarı vəzidən tireokalsitonin hormonu ifraz olunur. Nəticədə kalsiumun böyrəklərlə ifrazını artırmaqla onun qanda səviyyəsini azaldır.
(1,8-2,2 mq%), 30%-i maqni zülalla əlaqəlidir. 70% maqni böyrəklərdə süzülür. Ondan ən azı 10%-i fosfatlardan sitratla- rın və oksatların tərkibində olur. 60% ionlaşmış maqnidir (Mg 2+ ). Qalxanabənzər vəzinin hormonu nefronun bütün kanalcıqlarında reabsorbsiyanı qüvvətləndirir. Beləliklə, məhz böyrəklər su mübadiləsinin əsas tənzim- ləyiciləridir. Ağciyər və böyrəklər qanın turşu-qələvi müvazinətini qanın bufer sisteminin komponentlərinə CO 2 və HCÜ
3 ' nəzarət etməklə birinci dərəcəli əhəmiyyətə malikdir. Böyrəklərin turşu ifrazı funksiyası orqanizmdə turşu- qələvi vəziyyətindən daha çox asılıdır. Ətlə qidalandıqda sidiyin PH-ı turşuluğa, bitki mənşəli qidalarla qidalandıqda isə qələviyə doğru dəyişir. İntensiv fiziki iş zamanı qana çoxlu miqdarda süd və fosfor turşusu daxil Yüklə 4,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|