Cı ildə İnsan Hüquqlarının Vəziyyətinə dair Ölkə Hesabatları
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
demokratik h ərəkatının həbsdə olan rəhbəri İlqar Məmmədovun azadlığa buraxılmasına çağırış edən plakatları çap etdikdən sonra hakimiyyət orqanları tərəfindən basqına məruz qalıb. Nəşriyyatın direktoru Şahbaz Xuduoğlu bildirib ki, polislər ofisdən bəzi nəşr olunmuş materialları və çap q əliblərini aparıblar. Böhtanla bağlı qanunvericilik: Böhtan cinayət əməli olub, özündə yazılı və şifahi bəyanatları ehtiva edir. Qanun böhtan atmaqda t əqsirli bilinən şəxslərə qarşı böyük miqdarda cərimələr və üç ilə qədər azadlıqdan məhrum etmə cəzası nəzərdə tutur. Diffamasiya əməlinə görə 100 manatdan 1 000 manata (55.60 - 556 ABŞ dolları) qədər cərimə və altı aydan üç ilə qədər azadlıqdan məhrumetmə c əzası tətbiq edilə bilər. İNTERNET AZADLIĞI Amerikanın səsi, Azadlıq Radiosu və Almaniyada yerləşən müxalif yönümlü Meydan TV-nin veb saytlarına giriş il ərzində vaxtaşırı kəsilmişdir. Azadl
ıq Radiosu və müxalifət yönümlü "Azadlıq" qəzetinin verdikləri məlumata görə, parlamentdə t əklif edilən qanunvericiliyə dəyişiklikləri tənqid edən onlayn məqalələr dərc etdiklərinə görə, noyabrın 28-də və dekabrın 2-də onların internet resurslarına giriş əngəllənmişdir. Bu əngəlləmələr dekabr ayının ortalarınadək xroniki hala keçmiş, Amerikanın Səsi və Azadlıq Radiosuna Az ərbaycandan giriş imkanı fasilələrlə mövcud olmuşdur. Hökumət bu məsələdə iştirakını təkzib ets ə də, əngəlləmələr hökumətlə yaxın əlaqələri olan və Azərbaycanda internet trafikinin 90%-dən çoxuna n əzarət edən Delta Telekom şirkətindən qaynaqlanmışdır. Hökumət, həmçinin, internet provayderl ərdən lisenziya almağı və Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi ilə rəsmi müqavilə bağlamağı tələb etmişdir. Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı tərəfindən açıqlanmış statistik m əlumatlara əsasən 2015-ci il ərzində ölkə əhalisinin təxminən 77 faizi internetdən istifadə etmişdir. Qanunvericilik internetd ə böhtan atmağa və təhqir etməyə görə cinayət cəzaları nəzərdə tutur. Noyabrın 29-da Milli Məclisin Cinayət Məcəlləsinə əlavə etdiyi yeni maddələr bu cəzaları artırmışdır. Madd
ə 148-1-də internetdə saxta istifadəçi adları və ya profillərdən istifadə edərək böhtan atma və ya t
əhqir etmə 1000 manatdan 1500 manatadək (556 ABŞ dolları - 833 ABŞ dolları) miqdarda c ərimə və ya 360 saatdan 480 saatadək müddətə ictimai işlər və ya iki ilədək müddətə islah işləri və ya bir il ədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır. Daha bir dəyişikliyə əsasən Maddə 323-d ə prezidentin şərəf və ləyaqətini təhqir etmə 1000 manatdan 1500 manatadək (556 ABŞ dolları - 833 ABŞ dolları) miqdarda cərimə və ya üç ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə c əzalandırılır. Demokratiya f əallarının internet vasitəsilə apardıqları ünsiyyətə hökumət tərəfindən nəzarət olunduğunu açıq-aşkar göstərən əlamətlər olmuşdur. Məsələn, Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədr müavini Fuad Q əhrəmanlı 2015-ci ilin dekabrında saxlandıqdan sonra hakimiyyət onu Facebook sosial şəbəkəsində ifadə azadlığından istifadə etməsi ilə bağlı ittihamlarla məsuliyyətə cəlb etdi (bax: bölm ə 1. e.). Bundan əlavə, dindirilmiş, saxlanılmış və ya həbsə alınmış gənc fəalların çoxu iddia edil ən hökumət korrupsiyası və insan haqları pozuntuları ilə bağlı internetdə tez-tez tənqidi fikirlər yerl əşdiriblər. Bu fəallardan biri video bloqqer Hüseyn Əzizoğlu olmuşdur. O, polis əməkdaşlarının narkotik madd ə yerləşdirmələrini və sübutları saxtalaşdırmaqlarını gülüş obyektinə çevirən videoları internetd ə yerləşdirdiyinə görə yanvar ayında 15 gün həbsdə saxlanmışdır. Digər nümunələrdə Xalq C əbhəsi Partiyasının üzvü Füzuli Hüseynov Facebook sosial şəbəkəsində hökuməti tənqid etdikdən sonra, yanvarın 27-də 30 gün inzibati həbsə məhkum edilmiş, sentyabrda qısa müddət həbsdə qalan bloqqer Mehman Hüseynov is ə polis zorakılığı ilə bağlı video və şəkilləri paylaşmağı dayandırmayacağı təqdirdə fiziki zorakılıqla təhdid olunmuşdur. "Freedom House" t əşkilatı 2015-ci ilin iyun ayından 2016-cı ilin may ayına qədərki dövrü əhatə edən "Freedom on the Net" (İnternetdə azadlıq) adlı hesabatında qeyd etmişdir ki, hökumət "polislə toqquşmalardan sonra bir neçə gün bütün Nardaran kəndinin internet əlaqəsini kəsməklə, mülki iğtişaşlar zamanı internet əlaqəsini tam kəsməyə hazır olduğunu nümayiş etdirdi." Hesabatda o da qeyd olundu ki, hökum ət onlayn kontenti geniş miqyasda məhdudlaşdırmasa da, "internet v ətəndaşları" və onların ailələri həbs və hədə-qorxu ilə üzləşiblər. TƏDRİS AZADLIĞI VƏ MƏDƏNİ TƏDBİRLƏR Hökum
ət bəzi hallarda tədris azadlığını məhdudlaşdırmışdır. Müxalifət partiyalarının üzvləri m əktəblərdə və universitetlərdə tədris işlərinə düzəlməkdə çətinliklərlə üzləşdiklərini bildirməyə davam etmişlər. Əvvəlki illərdə dövlət təhsil müəssisələrində müəllimlik edən müxalifət partiyalarının tanınmış üzvlərinin əksəriyyəti hakimiyyət tərəfindən işlərindən qovulmuşlar. QHT-lərin verdikləri m əlumata əsasən bəzi hallarda yerli icra hakimiyyəti orqanları milli azlıqların öz mədəniyyətlərini ifad ə etmələrinin qarşısını almışlar, məsələn yerli icma mərkəzlərində mədəniyyət tədbirlərinin keçirilm əsini və yerli dialektlərin tədrisini qadağan etmişlər. b. S ərbəst toplaşmaq və birləşmək azadlığı SƏRBƏST TOPLAŞMAQ AZADLIĞI S ərbəst toplaşmaq azadlığı qanunla müəyyən edilsə də, hökumət bu azadlığı kəskin şəkildə m əhdudlaşdırmışdır. Bəzi hallarda hakimiyyət dinc etirazlara və toplantılara güc tətbiq etməklə və etirazçıları tutmaqla cavab vermişdir. Konstitusiya qrupların müvafiq icra hakimiyyəti orqanını əvvəlcədən xəbərdar etməklə sərbəst toplaşa bilməsini nəzərdə tutsa da, hökumət bu müddəanı əvvəlcədən icazə almaq tələbi kimi şərh etm
əkdə davam etmişdir. Yerli hakimiyyət orqanları keçirilən bütün mitinqlər üçün əvvəlcədən icazə alınmasını və təyin olunmuş yerlərdə keçirilməsini tələb etmişdir. Bu yerlər çox zaman gediş-gəlişi ç ətin olan ərazilərdə olmuşdur. Halbuki Bakının kənarında tez-tez mitinq keçirilən sahəyə metro və avtobusla rahat gediş-gəliş mümkün idi. Əksər siyasi partiyalar və QHT-lər bu cür tələblərin q əbuledilməz və konstitusiyaya zidd olduğunu hesab etmişlər. Ölkənin müxtəlif yerlərində hakimiyyət orqanları bir qayda olaraq planlaşdırılan ictimai mitinqlərlə bağlı bildirişləri qəbul etməkdən imtina etmişlər və beləliklə də, sərbəst toplaşmaq azadlığını təmin etməmişlər. Sentyabrın 26-da keçirilən referendumla edilən dəyişikliyə əsasən, Konstitusiyada ictimai nümayişlərin "ictimai qaydanı və ya ictimai əxlaqı pozmamaq şərtilə" keçirilməsi nəzərdə tutulur. Konstitusiyaya t əklif olunan dəyişikliklərlə bağlı Venesiya Komissiyasının 20 sentyabr tarixli ilkin r əyində qeyd olunur ki, dinc nümayişlərin ictimai qaydanı pozması (məsələn, nəqliyyata mane olması) və ya kiminsə ictimai əxlaqla bağlı fikirlərinə toxunması "demək olar ki, qaçılmaz" olsa da, İnsan Hüquqları haqqında Avropa Konvensiyasına əsasən icazə verilə bilər. Komissiya belə nəticəyə g əlmişdir ki, "Dövlət bu cür nümayişlərə icazə verməli və hətta onlara şərait yaratmalıdır, o şərtlə ki, qeyd edil ən pozulmalar həddən artıq böyük olmasın və ictimai tədbirin mesajını çatdırmağa kömək etsin. ”
əvvəlində yerli valyutanın (manatın) devalvasiyası və pisləşən iqtisadi şərait nəticəsində ölk
ənin müxtəlif yerlərində etirazlar baş vermişdir, ilk belə etiraz yanvarın 6-da Saatlıda baş vermişdir. Yanvarın 12-də Lənkəranda baş verən etirazları dağıtdıqdan sonra, polis müxalif Xalq C əbhəsi Partiyasının fəalı Nazim Həsənovu və Müsavat partiyasının fəalı İmanverdi Əliyevi saxladı. Onların hər ikisi insanları ictimai asayişi pozmağa təhrik etməkdə ittiham olunaraq 30 gün müddətinə inzibati h əbsə məhkum edildilər. Yanvarın 13-də, Daxili İşlər Nazirliyinin təhlükəsizlik qüvvələri Siy
əzəndə baş vermiş etirazları dağıtmaq üçün gözyaşardıcı qazdan istifadə etdi. Polisin sonradan verdiyi m əlumata görə, müxtəlif etirazlarda iştirak edən 55 nəfər saxlanılıb. F əalların verdiyi məlumata görə, polis konstitusiyaya dəyişikliklərlə bağlı referendum əleyhinə 11, 17 v ə 18 sentyabrda keçirilən icazəli mitinqlərdən əvvəl, mitinqlər zamanı və mitinqlərdən sonra 185 n əfərə təzyiq göstərib və/yaxud həbs edib. Daha sonra məhkəmələr polisə müqavimət göstərdikləri iddia edil ən 12 müxalifət fəalını 8 - 30 gün arasında dəyişən inzibati həbsə məhkum edib, bir müxalif ət fəalını isə ictimai qaydanı pozduğuna görə 200 manat (111 ABŞ dolları) cərimə edib. Qanunla kiçik pozuntulara gör ə üç aya qədər və polisə müqavimət göstərməyə görə isə bir aya q ədər inzibati həbs müddəti nəzərdə tutulur. Məhkəmə qərarını icra etməyənlərə (o cümlədən c ərimələrin ödənilməməsinə görə) qarşı 500 manatdan 1000 manata (278-556 ABŞ dolları) qədər c ərimə və bir aya qədər inzibati həbs cəzası verilə bilər. BİRLƏŞMƏK AZADLIĞI Birl
əşmək azadlığı konstitusiya ilə təsbit olunmuşdur, lakin buna baxmayaraq qanun bu hüququ mü əyyən dərəcədə məhdudlaşdırır və 2014-cü il ərzində qanuna edilmiş dəyişikliklər QHT-lərin f əaliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə çətinləşdirmişdir. Qanuna edilmiş dəyişikliklərə istinad edərək hakimiyy ət tərəfindən müstəqil təşkilatların fəaliyyəti ilə bağlı çoxsaylı cinayət istintaqları başlanılmış, bank hesabları dondurulmuş, yerli işçilərə təzyiq göstərilmiş, o cümlədən bəzi QHT rəhbərləri həbs edilmiş və onların ölkədən çıxışına qadağalar qoyulmuşdur. Nəticədə bir sıra QHT-lər fəaliyyət göst ərə bilməmişlər. Bir sıra hüquqi müddəalar hökumətə siyasi partiyaların, dini qrupların, şirkətlərin və QHT-lərin f əaliyyətini tənzimləməyə, o cümlədən hüquqi şəxs statusu almaq istəyən QHT-lərdən Ədliyyə Nazirliyind ə qeydiyyatdan keçməyi tələb etməyə imkan vermişdir. Qanunda hökumətin qeydiyyatla bağlı müraciət qəbul edildikdən sonrakı 30 gün ərzində (və yaxud əlavə araşdırmaya ehtiyac olarsa, əlavə 30 gün ərzində) bu müraciətə baxması tələb olunsa da, qeyri-müəyyən, yorucu və qeyri-şəffaf qeydiyyat prosedurları uzun müddətli ləngimələrə səbəb olmuş və vətəndaşların birləşmək hüquqlarını məhdudlaşdırmışdır. Digər qanunlar sərbəst birləşmə azadlığını məhdudlaşdırır, m əsələn QHT-nin filial rəhbəri xarici vətəndaş olduqda, filial rəhbərinin müavinlərinin Azərbaycan v ətəndaşı olması tələb edilir. Hakimiyyət bir qayda olaraq adlarında “insan haqları”, “demokratiya”, “institut” və “cəmiyyət” sözləri olan QHT-lərin qeydiyyat ərizələrini rədd etmişdir.
Qrantlar v ə ianələrə təsir edən qanunlar QHT-lərin nağd qaydada ianələr qəbul etmələrinə de-fakto qadağa qoymuş və QHT-lər tərəfindən anonim ianələrin qəbul olunmasını və yaxud ictimaiyyətdən ian
ələrin cəlb olunmasını demək olar ki, qeyri-mümkün etmişdir. 2014-cü ild ə Prezident İnzibati Xətalar Məcəlləsinə və QHT-lər, Qrantlar və Hüquqi şəxslərin qeydiyyatı haqqında qanunlara edilmiş dəyişiklikləri təsdiq etmişdir. Bu dəyişikliklər QHT-lərin f əaliyyətinə əlavə məhdudiyyətlər tətbiq etmiş və qeydiyyatdan keçməmiş, müstəqil və xarici t əşkilatların fəaliyyətinə imkan verən boşluqları aradan qaldırmışdır. Qanunlar, qeydiyyatdan keçm əmiş və xarici QHT-lərin məcburi ləğvetməyə qarşı müdafiəsiz olmasına gətirib çıxarmış, potensial f əalları və donorları qorxudaraq vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarına qoşulmaqdan və onları d əstəkləməkdən çəkindirmiş, eləcə də onların qeydiyyatdan keçməmiş yerli qruplar və yaxud bu cür t əşkilatların rəhbərlərinə qrantlar ayırmaq imkanlarını məhdudlaşdırmışdır. Qrantların qeydiyyatının icrası ilə bağlı yeni qaydaları əks etdirən, Nazirlər Kabineti tərəfindən 2015- ci ilin iyun ayında təsdiq edilmiş qərara əsasən QHT-lər 15 gün ərzində qrantların müvafiq nazirlik t ərəfindən qeydiyyata alınmasını təmin etməlidirlər, nazirlik bu cür qeydiyyat müraciətini 15 gün ərzində təsdiq etməli və yaxud imtina etməlidir və əgər nazirlik tərəfindən əlavə araşdırmaya ehtiyac olarsa bu müdd ət əlavə 15 gün müddətinə uzadıla bilər. 2014-cü ildə qanunvericiliyə edilən d əyişikliklərlə geniş səlahiyyət əldə edən Ədliyyə Nazirliyi fevral ayında QHT-lərin fəaliyyətinin monitorinqi il ə bağlı yeni qaydaları qəbul etmişdir. Qaydalar nazirliyə QHT-ləri təftiş etmək s əlahiyyəti verir. Qaydalarda QHT-lərin hüquqlarını qoruyan məhdud sayda müddəalar var. QHT-lər əməkdaşlıq etmədikdə isə, potensial ağır cərimələr nəzərdə tutulur. Bir sıra yerli və beynəlxalq QHT-lərin fəaliyyətləri və onların yerli rəhbərliyinə qarşı 2014-cü ildə b aşladılmış geniş miqyaslı cinayət istintaqı il ərzində davam etmişdir. Bu istintaq insan hüquqlarının müdafi əsi və təbii sərvətlərin idarə olunmasında şəffaflığın təmin edilməsi sahəsində fəaliyyət göst ərən tanınmış müstəqil təşkilatlar, eləcə də vətəndaşlara yardım edən beynəlxalq təşkilatları əhatə etmişdir. İstintaq nəticəsində ən azı 32 təşkilat öz əməkdaşlarını davamlı olaraq təzyiqlərə və h əbs olunma ehtimalına məruz qoymamaq üçün fəaliyyətlərini dayandırmışlar. Bır sıra QHT-lərin və t əşkilat rəhbərlərinin şəxsi bank hesabları dövlət orqanları tərəfindən dondurulmuşdur. Cinayət araşdırmaları, həbslər, bank hesablarının bağlanılması və digər formada göstərilən təzyiqlər yerli və beyn
əlxalq QHT-lər tərəfindən vətəndaş cəmiyyətinə qarşı misli görünməmiş hücum kimi qiym
ətləndirilmişdir (bax: bölmə 5). Mədən Sənayesində Şəffaflıq Təşəbbüsü (vətəndaş cəmiyyəti koalisiyası) təşkilatı ilə bağlı olan bir neçə fəal onların bank hesablarına qoyulmuş qadağanın hökum ət tərəfindən aradan qaldırıldığı barədə məlumat vermişlər. Bu koalisiya ilə əlaqəsi olan dig ərləri isə hökumət tərəfindən onların fəaliyyətinə çətinliklər yaradıldığını bildirmişlər. Ölk ədə fəaliyyət göstərmək istəyən xarici QHT-lərdən Ədliyyə Nazirliyi ilə müqavilə imzalamaq və qeydiyyatdan keçm ək barədə qanunda qeyd olunan tələblərin icrası hökumət tərəfindən davam etdirilmişdir. Azərbaycanda öz filialını qeydiyyatdan keçirmək istəyən xarici QHT-lərdən “Azərbaycan xalqının milli və mənəvi dəyərlərini” dəstəklədiklərini nümayiş etdirmək və dini və siyasi təbliğat f əaliyyətlərində iştirak etməməyə dair öhdəlik götürmək tələb olunur. Qanunda qeydiyyat proseduru il ə bağlı hər hansı vaxt məhdudiyyəti göstərilmir və bu da, hökumətin hər hansı xarici QHT-ni qeydiyyatdan keçirib-keçirm əməklə bağlı qeyri-məhdud müddətdə qərar qəbul etməsinə imkan yaradır. İlin sonuna olan məlumatlara əsasən heç bir xarici QHT bu qaydalara əsasən qeydiyyatdan keç
ə bilməmişdir. Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən verilmiş məlumata əsasən il ərzində nazirlik tərəfindən 99 QHT qeydiyyatda n keçirilmiş və hər hansı qeydiyyat müraciətinə rədd cavabı verilməmişdir. Ədliyyə Nazirliyi M ədən Sənayesində Şəffaflıq Təşəbbüsünün idarə heyətinin oktyabr ayındakı iclasından qısa müddət əvvəl Oqtay Güləliyevin rəhbərlik etdiyi insan hüquqları QHT-ni qeydiyyata aldı, lakin
nazirlik t əşkilatın adını dəyişdi və insan hüquqlarına edilən bütün istinadları sildi. Bəzi müt əxəssislərin məlumatına görə, təqribən 1000 QHT qeydiyyatsız qalır. c. Dini etiqad azadlığı Bax: Dövl ət Departamentinin www.state.gov/religiousfreedomreport/ s əhifəsində Beyn ə lxalq Dini Etiqad Azadlığı haqqında Hesabatı
d. S ərbəst hərəkət azadlığı, məcburi köçkünlər, qaçqınların müdafiəsi və vətəndaşlığı olmayan şəxslər Ölk ə daxilində sərbəst hərəkət azadlığı, xaricə səyahət, mühacirət və repatriasiya qanunla müəyyən olunur v ə hökumət ümumilikdə bu hüquqlara hörmət etmişdir. Bununla belə, hökumət getdikcə daha çox f əalların və jurnalistlərin sərbəst hərəkət azadlığını məhdudlaşdırılmışdır. Hökum ət məcburi köçkünlərin, qaçqınların, geri qayıdan qaçqınların, sığınacaq axtaranların, v ətəndaşlığı olmayan şəxslərin və aidiyyəti olan digər şəxslərin müdafiəsi və onlara yardım göst ərilməsi istiqamətində BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı (UNHCR) və digər humanitar t əşkilatlarla əməkdaşlıq etmişdir. Xaric ə səyahət: Ötən illə müqayisədə hakimiyyət daha çox sayda fəalların və jurnalistlərin ölkədən k ənara çıxmasının qarşısını almışdır. Nümunələrə Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əli Kərimli (2006- cı ildən), bloqqer Mehman Hüseynov, araşdırmaçı jurnalist Xədicə İsmayılova, hüquqşünaslar İntiqam Əliyev və Əsabəli Mustafayev, müxalif REAL hərəkatı üzvləri Natiq Cəfərli və Azər Qasımlı, Emin Millinin qayını Nazim Ağabəyov və Meydan TV-ə material göndərmiş azı 15 müstəqil jurnalist daxil olmuşdur. H ərbi xidmət yaşına çatmış şəxslərin xaricə səfər etməzdən öncə hərbi qurumlarda qeydiyyatdan keçm əsi qanunla tələb edilir. Milli təhlükəsizliyə dair informasiyaya çıxışı olan hərbi qulluqçuların s əfərlər etməsinə hakimiyyət orqanları tərəfindən müəyyən məhdudiyyətlər tətbiq edilmişdir. Cinayət əməlində ittiham olunmuş və ya məhkum edilmiş, lakin şərti cəzaya məhkum edilmiş vətəndaşların xaric
ə səyahət etməsinə icazə verilməmişdir. MƏCBURİ KÖÇKÜNLƏR BMT- nin Qaçqınların İşi üzrə Ali Komissarlığı (UNHCR) tərəfindən verilən məlumata əsasən 31 dekabr tarixin ə ölkədə qeydə alınmış məcburi köçkünlərin, o cümlədən məcburi köçkün vəziyyətində olanların sayı 613 129 nəfər təşkil etmişdir. Onların böyük əksəriyyəti Dağlıq Qarabağ münaqişəsi n əticəsində öz evlərini 1988-1993-cü illərdə tərk etmişlər. İlkin olaraq məcburi köçkünlərdən yaşayış yerlərini səlahiyyətli orqanlarda qeydiyyatdan keçirmələri t ələb olunurdu və onlar yalnız təsdiq edilmiş ərazilərdə yaşaya bilərdilər. Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra formal olaraq öz mövcudluğunu itirmiş bu “propiska” sistemi Dağlıq Qarabağ və Azərbaycanın daha yeddi rayonu Erm ənistanın dəstəyi ilə separatçıların nəzarətinə keçdikdən sonra əsasən öz evl
ərini tərk etmək məcburiyyətində qalmış şəxslərə tətbiq olunmuşdur. Hökumət bu qeydiyyatın m əcburi köçkünlərə yardım göstərilməsi məqsədilə onların yerinin müəyyən olunması üçün lazım olduğunu bildirmişdir. Daxili Köçürülm ə üzrə Monitorinq Mərkəzinin məlumatına əsasən, Bakı şəhərində yaşayan bir çox m əcburi köçkünlər öz yaşadıqları yerə qeydiyyata düşə bilməmişlər və ya rəsmi məşğulluq, dövlət yardımını almaq, tibbi xidmətdən, təhsildən yararlanmaq və ya pensiya almaq imkanları olmamışdır v ə əmlak almaqda çətinlik çəkmişlər M əcburi köçkünlərin çoxu məhdud məşğulluq imkanları və yüksək yoxsulluq səviyyəsi olan əhalinin sıx şəkildə məskunlaşdığı kollektiv mərkəzlərdə yaşamağa davam etmişlər və burada onlar sosial c əhətdən təcrid olunmuşlar. Qanun məcburi köçkünlərdən yaşadıqları rayonlarda qeydiyyatdan keçm əyi tələb edir və məcburi köçkün statusunu almaq üçün qeydiyyat zəruridir. Məcburi köçkünl ərin yaşadıqları yerdə müvəqqəti qeydiyyatdan keçmələri onların ölkə daxilində yerd əyişmələrinə məhdudiyyət qoymur. Hökum ətin verdiyi məlumata əsasən il ərzində Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komit əsinə 290 milyon manat (161 milyon ABŞ dolları) vəsait ayrılmışdır. BMT-nin Qaçqınların İşi üzr ə Ali Komissarlığı (UNHCR) tərəfindən verilmiş məlumata əsasən il ərzində hökumət təxminən 7000 n əfərin təmsil olunduğu 1620 ailəni yeni evlə təmin etmişdir. Yeni evlərə köçürülmə əsasən Füzuli, Sabirabad, Bakı, Qazax və Zaqatala rayonlarında baş tutmuşdur. QAÇQINLARIN MÜDAFİƏSİ Sığınacaqlarla təminat: Sığınacaq və ya qaçqın statusunun verilməsi qanunla müəyyən olunur və hökum
ət Dövlət Miqrasiya Xidmətinin qaçqınlarla bağlı bütün məsələlər üçün məsul olan Qaçqın statusunun mü əyyənləşdirilməsi idarəsi vasitəsilə bəzi qaçqınların müdafiəsini təmin etmək üçün sistem yaratmışdır. UNHCR tərəfindən bəzi irəliləyişlərin olduğu qeyd olunsa da, ölkədəki qaçqın statusunun mü əyyən olunması sistemi beynəlxalq standartlara cavab verməmişdir. Beynəlxalq QHT- l ər məlumatlarında xidmətin səmərəsiz olaraq qalması və şəffaf fəaliyyət göstərmədiyini qeyd etm əyə davam ediblər. T əhlükəsiz mənşə/tranzit ölkə: UNHCR tərəfindən verilən məlumata əsasən ölkə Çeçenistandakı münaqişə nəticəsində öz yerlərini tərk edən Rusiya vətəndaşlarının sığınacaqların təmin olunması üzr
ə dövlət prosedurundan istifadə etməsinə icazə verməmişdir. Bununla belə, UNHCR qeyd etmişdir ki, ölkə Çeçenistandan olan sığınacaq axtaranların mövcudluğuna tolerant yanaşmış və onların müdafiəsi və humanitar ehtiyaclarının təmin olunmasında UNHCR-in rolunu qəbul etmişdir. Əsas xidmətlərdən istifadə imkanı: Hesablamalara əsasən ölkədə 1193 nəfər qaçqının sosial xidm ətlərdən yararlanmaq imkanı olmamışdır. VƏTƏNDAŞLIĞI OLMAYAN ŞƏXSLƏR 26 sentyabda referendum yolu il ə Konstitusiyaya edilən dəyişikliklər, Azərbaycan vətəndaşlığının "qanunla mü əyyən edilmiş hallarda" ləğv edilməsinə icazə verir. Bundan əvvəl, Konstitusiya v ətəndaşlığın itirilməsini birbaşa qadağan edirdi. UNHCR t ərəfindən verilmiş statistik məlumatlara əsasən ilin sonunda ölkədə, UNHCR-ın Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|