Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü
Yüklə 1,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
“Cəsarət, qorxunun yoxluğu deyil, onun idarə edilməsi,
nəzarət altında saxlanmasıdır.” Mark Tven Həyatınızda baş verən bütün qorxu doğuran hadisə- lərin öhdəsindən cəsarətlə gəlmək üçün sizə güclü daxili- intizam lazımdır. Yəqin ki, Çerçil məhz buna görə demiş- dir: “İnsanın bütün digər xüsusiyyətləri ondan asılı oldu- ğundan cəsarət haqlı olaraq başlıca xüsusiyyət hesab edi- lir.” Bütün insanların çox şeydən qorxması faktdır. Bu tə- bii və normaldır. Adətən qorxu, həyatımızı qorumaq, zə- dələrin və maliyyə səhvlərinin qarşısını almaq üçün vacib hiss olur. Bəs qorxu hər kəsə xasdırsa onda cəsarətli və qorxaq adam arasında nə fərq var? Yeganə fərq, cəsarətli adamın özünü qorxusuna rəğmən hərəkət etməyə vadar etmək bacarığı – intizamıdır. Qorxaq adam isə əksinə qor- xu hissini cilovlaya bilmir və onun diktəsi ilə hərəkət edir. Bir dəfə kimsə demişdi (bilavasitə döyüş meydanına aid olsada, həyatın hər bir sahəsi üçün doğrudur) : ”Qəhrə- man və qorxaq arasındakı fərq, qəhrəmanın öz yerində beş dəqiqə daha çox dayanmasıdır.” Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 102 Qorxunu tərgitmək olar. Xoşbəxtlikdən qorxu sonradan qazanılandır, heç kim qorxu ilə doğulmayıb. Və uyğun olaraq, daxili-inti- zamdan istifadə edərək onu (qorxunu) tərgitmək də olar. Təsirinə məruz qaldığımız qorxuların əksəriyyəti uğursuzluq, pul itkisi və kasıblamaq qorxusudur. Bu qor- xular insanı riskdən yayınmağa və qarşıya çıxan fürsəti əldən buraxmağa səbəb olur. Uğursuzluq qorxusu o qə- dər güclüdür ki, fürsətdən istifadə edib hərəkət etmək za- manı gəldikdə insanın bütün sağlam düşüncəsini iflic edir. Bəzi qorxular isə xoşbəxt olmaq istəyindən qaynaq- lanır. İnsanlar kiminsə sevgisini, işlərini və ya pullarını itirməkdən qorxurlar. Utanmaq və pis vəziyyətdə qal- maqdan qorxurlar. İstənilən növ etiraz və tənqiddən qor- xurlar. Digərlərinin hörmət və ya dəyərini itirməkdən qorxurlar. Bu və digər oxşar qorxular insanı bütün ömrü boyu geriyə sürükləyir. Qorxu fəaliyyəti iflic edir. Müəyyən bir situasiyada qorxunun ən geniş yayıl- mış təzahürü: “Bacarmaram!”dır. Bu bizi hərəkət etməyə qoymayan uğursuzluq və ya itki qorxusudur. Tibb elmi bunu artıq sübut etmişdir. Qorxan adamın dili və ağzı quruyur, ürəyi şiddətlə döyünməyə başlayır. Nəfəs dərin- ləşir və qarında sancılar olur. Bütün bunlar, qarşısı alına biləcək neqativ adətin fiziki təzahürləridir. Qorxuya düş- müş insan, avtomobil işığı qarşısında donub qalmış cü- Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 103 yürə bənzəyir. Bu qorxu hərəkəti iflic edir. Və adətən beyini qapayaraq, “döyüş ya qaç” reaksiyasını oyadır. Qorxu, xoşbəxtliyimizi boğan və bizi ömür boyu geri sü- rükləyən dəhşətli emosiyadır. Əksinə et. Aristotel cəsarəti, qorxaqlıq və ağılsızlıq arasındaki “Qızıl yatağı” adlandırmışdır. O öyrədirdi: “Müəyyən bir xüsu- siyyətə malik olmaq istəyirsənsə, həmin xüsusiyyətin tə- ləb olunduğu situasiyalarda artıq o xüsusiyyətə malik bir adam kimi davranmalısan.” Özünə təlqin və özünüzü arzuladığınız xüsusiyyətə malik adam kimi aparmaqla xarakterinizi istədiyiniz tərəfə dəyişə bilərsiniz. Qorxdu- ğunuz zaman “Mən bacararam!” deyə özünüzə təlqin et- məklə, “Mən bacarmaram!” hissinin qarşısını ala bilər- siniz. Hər dəfə inamla “Mən bacararam!” dedikdə qorxu- nuzu silir, inamınızı artırırsınız. Hər dəfə qorxduğunuz zaman bu kəlməni təkrarladıqca inam və cəsarətiniz daha da artır və sonunda qorxusunu nəzarətdə saxlayan cəsa- rətli adama çevriləcəksiniz. Özünüzü qorxmaz kimi təsəvvür edin. Qorxduğunuz məqamlarda özünüzü inamlı və sə- riştəli təsəvvür etdikdə, altşüurunuz bu təsəvvürü hərə- kətləriniz üçün təlimat kimi qəbul edir. Özünüzü arzuladığınız adam kimi təsəvvür etmək, onun kimi düşünmək sonunda bu təsəvvürün pozitiv tə- sirindən qaynaqlanmış real fakt kimi qayıdaraq sizi daha Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 104 yaxşı olmağa vadar edir. “Rola girmək” metodundan isti- fadə etməklə, müəyyən bir situasiyada qorxmayan adam kimi hərəkət edirsiniz. Siz dik dayanır, inamla gülüm- səyir, qətiyyətlə hərəkət edir və bütün vücudunuzla, artıq arzularınızda olan cəsarətə malik imiş kimi görünürsü- nüz. Qayıdış qanununa görə, “biz, hisslərimizə uyğun hərəkət edirik.” Və biz bu qanunu əks istiqamətdə tətbiq edə bilsək, yəni müəyyən bir hissə uyğun hərəkət etsək nəticədə bu hissi özümüzdə formalaşdıra bilərik. Bu, psi- xologiyada siçrayış nöqtəsidir. Özünüzü, qorxduğunuz işi görməyə vadar etməklə qorxunu ram etmiş və cəsarət qazanmış olursunuz. Qorxunu partladın. Satış şirkətləri ilə işləyərkən tez-tez məndən, xüsu- silə çətin iqdisadi vəziyyətdə dövriyyənin aşağı düşməsi zamanı satış menecerlərinə necə kömək etmək lazım ol- duğunu soruşurlar. Mən onlara istənilən vəziyyətdə işə yarıyacaq sadə formul verirəm. Bu “100 zəng” metodu adlanır. Bu metodun praktikası zamanı, satış menecerin- dən siyahını qarşısına qoyub, etirazla üzləşəcəyinə fikir vermədən mümkün qədər qısa vaxtda yüz abunəçiyə zəng etməsini xahiş edirəm. Etirazla üzləşəcəyinə fikir verməyən satış menecerlərinin “uğursuzluq qorxusu” əhəmiyyətli dərəcədə azalmış olur. Telefonda ona qulaq asan adamın etiraz edib-etməyəcəyi artıq onu maraqlan- dırmır. Onu yalnız bir şey maraqlandırır: bacardığı qədər Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 105 qısa vaxt ərzində yüz abunəçiyə zəng etmək. Əməkdaşlıq etdiyim satış şirkətlərindən biri, hər gün, on etirazla üzlə- şən ilk satış menecerini mükafatlandırır. Hər səhər 8:30- da bütün satış menecerləri artıq öz yerlərində oturub zənglər edərək mükafatı qazanmağa çalışırlar. Yarışma- nın sonuna, bu adətən saat 10:00 radələri olur, hər kəsin “etiraz qorxusu” yox olur. Və bütün günlərini, etirazla üz- ləşəcəklərinin fərqinə varmadan zənglər etməyə başlayır- lar. Ayaq üstdə danışmağı öyrənin. 1923-cü ildə “Beynəlxalq Sağlıq ustaları" təşkilatı ya- radıldı. Təşkilatın əsas məqsədi, kütləvi çıxışlardan qor- xan adamları cəlb edib onlara böyük auditoriya qarşı- sında ayaq üstdə çıxış etmək inamı və səriştəsi vermək idi. Statistikaya əsasən, yetkin insanların 54 % - nin kütlə- vi çıxış qorxusu ölüm qorxusundan daha güclü olur. "Sağlıq ustaları" təşkilatı isə çıxış yolunu bilirdi. Onlar, psixoloqların “həssaslığın sistematik azaldılması” adlan- dırdıqları nəzəriyyə əsasında sistem hazırladılar. Həftədə bir dəfə, nahar və ya şam vaxtlarında “Sağlıq ustaları” kiçik qruplarla yığışır. Bu yığıncaqlar zamanı, hər kəs ayağa qalxıb digərləri üçün müəyyən bir mövzuda qısa çıxış etməli olur. Hər çıxışın sonunda “natiq” alqış, tərif və pozitiv şərhlərə “məruz” qalır. Və yığıncağın sonunda, çıxışı bir dəqiqədən belə az olanlar da daxil olmaqla hər kəs müəyyən balla qiymətləndirilir. “Sağlıq ustaları”nın yığıncağında altı aylıq iştirakdan sonra iştirakçılar, alqış- Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 106 larla qarşılanmış iyirmi altı çıxışlıq təcrübəyə malik olur- lar. Bu, aramsız pozitiv təsir iştirakçıların inamını əhə- miyyətli dərəcədə artırmış olur. Bu prosesin nəticəsi ola- raq, “Sağlıq ustaları təşkilatı”nın siyasət, biznes və digər sferalarda böyük uğurlar qazanmış saysız “məzunları” olmuşdur. Onların, kütləvi çıxış qorxuları birdəfəlik yox olmuşdur. Eyni vaxtda iki qorxunu məhv edin. Psixoloqlar müəyyən etmişlər ki, müəyyən qorxular insanın alt şüurunda cüt şəkildə mövcuddurlar. Bu qor- xulardan birinin öhdəsindən gəlməklə siz onun ekizi olan qorxunu da ram etmiş olursunuz. Etiraz və ya satış zəngi qorxusunun kütləvi çıxış qorxusu ilə cütlük təşkil etməsi kimi. Kütləvi çıxış qorxusun ram etmək üçün “Sağlıq ustaları təşkilatı”na qoşulduqda və ya Deyl Karneginin kurslarına yazıldıqda, biz, etiraz qorxusunun da öhdəsin- dən gəlmiş oluruq. Digərləri ilə münasibətdə özünəinam hissimiz dramatik şəkildə artır. Bütün həyatımız müsbət tərəfə dəyişir. Qorxularınıza sinə gərin. Qorxuya sinə gərmək, onu ram etmək və onun əley- hinə hərəkət etmək bacarığınız xoşbəxtlik və uğurun aça- rıdır. Praktiki təlim olaraq ən yaxşısı, qorxduğunuz adam və ya situasiyanı müəyyən etmək və bu qorxunun öhdə- Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 107 sindən gəlmək üçün dərhal işə keçməkdir. Həyatınızı növbəti dəfə zəhərləməsinə imkan verməyin. Qorxduğu- nuz adam və ya situasiyanın öhdəsindən gəlin və qorxu- nuzu ram edin. Seminarlarımın birində bir qadın, rəisinin çox neqa- tiv adam olduğunu dedi. İdarənin ən yüksək səviyyəli işçilərindən biri olmasına baxmayaraq daim onu tənqid edir və lazımınca qiymətləndirmirdi. Bütün bunlar qadı- nın peşəkar həyatını cəhənnəmə çevirmişdi. İşindən vaz keçmək istəmirdi və etirazını bildirməyə də cəsarət etmir- di. Məndən nə etməsinə dair məsləhət istədi. Mən ona, sonralar çox adama verdiyim bir məsləhəti verdim: bir insanın digərinə təzyiq etməsinin yeganə səbəbi həmin adamın bu işin cavabsız qalacağına əmin olmasıdır. Təz- yiqin öhdəsindən gəlməyin yeganə yolu cavab vermək, qarşıdurmaqdır. Başqasına təzyiq edənlər əslində daxilən qorxaq adamlar olurlar və qarşıdurmaya cəsarətləri çat- mır. O növbəti dəfə sizi tənqid edərək təzyiqə məruz qo- yanda inamla onun gözünün içinə baxın və cəsarətlə: “Mənimlə bir daha bu tonda danışmamağınızını xahiş edərdim. Çünki bu mənim şəxsiyyətimə toxunur və işimi siz istəyən səviyyədə görməyimə mane olur!” deyin. Bu sözləri dedikdən sonra da onun gözlərinə baxmaqda da- vam edin. Qadın cəsarətli oldu. Növbəti dəfə rəisi onu tənqid edərkən həmişəki kimi susmaq əvəzinə həmin sözləri deyərək onun təzyiqinin qarşısını aldı. Bundan sonra nə baş verdiyini mənə məktubunda yazdı. Kəskin cavabla üzləşən rəis donub qalmışdı. Özünə gəldikdə isə dərhal üzr istəyib öz otağına qayıtdı. Və bir daha heç zaman onu Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 108 tənqid etmədi. Qadın cəsarətini toplayıb bir dəqiqəlik işi indiyə kimi görməyərək bu qədər vaxtı özünə əziyyət ve- rərək təzyiqə dözməsinə görə təəssüf edirdi. Eleanor Ruzveltin dediyi kimi: “Özümüz imkan verməsək kimsə bizə təzyiq göstərə bilməz.” Qorxuya tərəf gedin. Qorxunuzu müəyyən edib özünüzü onun əleyhinə getməyə vadar etdikdə qorxunuz kiçilir və daha asan ida- rə edilən olur. Qorxunuz kiçildikcə isə özünəinam hissi- niz artır. Və tezliklə qorxu sizin üzərinizdə nəzarəti itirir. Əksinə hərəkət etdikdə isə, qorxunuzdan qaçdıqda o daha da böyüyür. Qısa bir vaxt ərzində düşüncə və his- slərinizə hakim kəsilir, gün ərzində sizi öz təsirində saxla- yır və gecələr rahat yatmağınıza mane olur. Liderlər iki cür cəsarətə malik olurlar. Liderlərin əsas xüsusiyyətləri istəklərini aydın tə- səvvür etmələridir. Rəhbərlik etdikləri komandanı hansı istiqamətdə apardıqlarını aydın təsəvvür edirlər. Onlar həmçinin şəxsi həyatlarının da gələcəyini aydın təsəvvür edirlər. Liderlərin ikinci ümumi xüsusiyyətləri cəsarətdir. Onların, təsəvvürlərində olan məqsədə nail olmaq üçün lazım olanı etməyə cəsarətləri çatır. Liderlər öndə olurlar və irəli addımlamağa cəsarət edirlər. Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 109 Sizə iki cür cəsarət lazımdır: Birincisi, başlamaq, əməli işə keçmək üçün lazım olan cəsarətdir. Siz uğura heç bir təminat olmadığı halda hər şeyinizi oyuna qoyacaq qədər cəsarətli olmalısınız. İnsanların başlıca səhvi, bacarıqlı olmalarına rəğmən belə ilk addımı atmaq üçün kifayət qədər cəsarətli olmamaları- dır. İkincisi isə “Səbir cəsarəti”dir. Bu cəsarət sizə, işə başladıqdan sonra, uzun müddət heç bir nəticə olmadıq- da belə işinizdə davam etmək üçün lazımdır. Çox adam, cəsarət edib ilk addımı atdıqdan sonra müəyyən bir müd- dətdə nəticə əldə etmədikdə dərhal işlərini yarımçıq qo- yur, cəsarətsizlik və qorxaqlıq edərək dərhal əvvəlki işlə- rinə, təhlükəsiz zonaya qayıdırlar. Başladıqları işi sona çatdırmağa cəsarətləri çatmır. Qorxunun öhdəsindən birbaşa gəlin. Qorxunun öhdəsindən gəlməyin yeganə yolu ona qarşı getməkdir. Özünüzə xatırladın ki, “inkar” Misirdə çay deyil. İnsanların çoxunun, müəyyən bir qorxu ilə bağ- lı problemlərinin olmasını inkar etmək kimi təbii tenden- siyası vardır. Ona qarşı getməyə qorxurlar. Nəticədə isə bu onların əsas stress, narahatlıq və psixoloji sarsıntı mən- bəyinə çevrilir. Sizi qorxudan situasiya və ya şəxsin öhdəsindən birbaşa gəlməyə hazır olun. Şekspirin dediyi kimi: “Qol Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 110 çırmayın çətinliklər dəryasına, son qoyun onlara birdə- fəlik.” Qorxunun ortağı narahatlıqdır. Onlar cüt geyinən əkizlər kimidirlər. Bir dəfə Mark Tven demişdir: “Mən həyatımda çox şey üçün narahat olmuşam və onların isə heç biri baş verməyib.” Müəyyən edilmişdir ki, narahatlı- ğını çəkdiyimiz hadisələrin 99 faizi heç vaxt baş vermir. Və baş verənlər də o qədər tez baş verir ki, ilkin məqamda narahat olmağa imkan tapmırıq. Fəlakət məruzəsi. Nə üçünsə narahat olduqda onun həlli üçün “Fəla- kət məruzəsi” yazın. Bu, qorxu və narahatlığınızı demək olar həmin dəqiqə yox edəcək. Bunu bəzən “qorxu dağı- dıcı” da adlandırırlar. Fəlakət məruzəsi dörd hissədən ibarət olur: Birincisi, narahatlığın mənbəyini, situasiyanı dəqiq müəyyən edin. Sizi narahat edən nədir? Çox zaman bizi narahat edən situasiyanı tam aydınlaşdırmaq və analiz etməklə dərhal çıxış yolunu tapmaq olur. İkincisi, bu situasiyanın ən pis nəticəsini aydınlaş- dırın. İşinizi itirəcəksiniz? Münasibətləriniz korlana- caq? Pul itirəcəksiniz? Baş verə biləcək ən pis şey nə olacaq? Bunu dəqiq aydınlaşdırdıqda, baş verəcək ən pis hadisənin belə sizi məhv etməyəcəyini görəcək- siniz. Müəyyən qədər diskomfort və ya çətinliklərlə üzləşəcəksiniz amma bu da tezliklə ötüb keçəcək. Və Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 111 üzləşəcəyiniz itkilər heç də bu qədər narahatlıq və daxili təlatümə dəyməz. Üçüncüsü, ən pis nəticə ilə üzləşməyə hazır olun. Öz-özünüzə deyin: “Bu baş versə mən ölməyəcəm. Çıxış yolu tapıb yoluma davam edəcəm.” Narahatlı- ğın verdiyi stresin çoxu inkar etmək, baş verəcək ən pis şeyi görməmək üçün gözünü yummaq nəticəsində yaranır. Ən pis nəticəni belə təsəvvür edib onu qəbul etməyə hazır olduqda isə bütün narahatlıq və stress yoxa çıxır. Dördüncüsü, pis nəticənin baş verməsinin qarşısını almaq üçün indidən əməli fəaliyyətə keçin. Ən pis nəticənin qarşısını ala biləcək bütün mümkün işləri görün. Dərhal işə keçin. Nə isə edin. Cəld olun, hərə- kətli olun! Pis nəticənin təsirini azaltmaqla o qədər məşğul olun ki, onun haqda narahat olmağa vaxtınız olmasın. Əsl Zərdab. Bütün təhqiqatların nəticəsi olaraq, qorxu və nara- hatlığın yeganə həlli yolu, məqsədyönlü, intizamlı fəa- liyyətdə tapılmışdır. Məqsədləriniz istiqamətində fəaliy- yət sizi o qədər məşğul etməlidir ki, narahatlıq və qorxu- ya vaxtınız olmasın. Kifayət qədər cəsarətli və intizamlı olub qorxu və narahatlığa rəğmən irəli getməkdə davam etdikdə özünüzə hörmətiniz artır və öz gözünüzdə ucalır- sınız. Və nəhayətdə, qorxu hissini tam ram etmiş cəsarətli bir insan olursunuz. İnamla irəliləmək üçün lazım olan Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 112 cəsarəti özünüzdə aşıladıqdan sonra özünüzdə inadkar- lıq xüsusiyyəti formalaşdırmalısınız ki, bu haqda növbəti hissədə danışacağıq. Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 113 Tapşırıq: 1. Beş ən böyük qorxunuzu müəyyən edin. Elə bu də- qiqə kağız və qələm götürüb onları yazın. 2. Uğurunuza tam təminat verilsəydi nələri edərdiniz? 3. Nəyi həmişə arzulamısınız lakin etməyə qorxmusu- nuz? Uğura tam təminat olsaydı nəyi fərqli edərdi- niz? 4. Uğursuzluq və itki qorxusu şəxsi və peşəkar həyatını- zın hansı sahələrində daha çoxdur? Onları aradan qal- dırmaq üçün dərhal nə edə bilərdiniz? 5. Tənqid, etiraz və utancaqlıq qorxusu həyatınızın hansı üç sahəsində daha güclü olur? Onların öhdəsindən necə gələ və yox edə bilərsiniz? 6. Nəticənin uğurlu olacağına əmin olsaydınız özünüz üçün hansı nəhəng məqsədi müəyyən edərdiniz? 7. Bank hesabınızda 20 milyon dollar, həyatınızın sonu- na isə cəmisi on iliniz qalsaydı nəyi fərqli edərdiniz? Brayan Treysi Daxili İntizamın Gücü Brian Tracy The Power of Self-Discipline 114 VII HİSSƏ Daxili-İntizam və İnadkarlıq Yüklə 1,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|