Book · January 005 citations reads 1,187 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects
Yüklə 1,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.6. Ikilik say sistemindən onaltılıq say sisteminə və
- 2.7. Səkkizlik (onaltılıq) say sistemindən onluq say
|
Cədvəl 2.1
Onluq ədəd Ikilik ədəd Səkkizlik ədəd Onaltılıq ədəd 0 0 0 0 1 1 1 1 2 10
2 2 3 11 3 3 4 100
4 4 5 101 5 5 6 110
6 6 7 111 7 7 8 1000
10 8 9 1001 11
9 10
1010 12
A 11
1011 13
B 12
1100 14
C 13
1101 15
D 14
1110 16
E 15
1111 17
F 16
10000 18
10 17
10001 19
11 18
10010 20
12 19
10011 21
13 20
10100 22
14 26
Misal. Tutaq ki, 10110110111011 2 ədədi verilmişdir və onun səkkizlik sisteminə çevrilməsi tələb olunur. 1. Ikilik ədəd qruplara ayrılır: 10 110 110 111 011 2. Sonuncu qrup (10) üç rəqəmə qədər tamamlanır: 010 110 110 111 011 3. Hər bir qrup səkkizlik rəqəmə çevrilir: 011 2
8 ;
111 2 =>7 8 ; 110 2 =>6
8 ; 110 2 =>6
8 ;
010 2 =>2 8 . 4. Səkkizlik rəqəmlər qrupların sırası ilə ardıcıl olaraq yazılır: 26673 8 . Beləliklə, 10110110111011 2 =26673 8 . Səkkizlik say sistemindən ikilik say sisteminə keçid tamamilə bu əməliyyatın əksi istiqamətində aparılır. Yəni səkkizlik ədədin hər bir rəqəmi ayrı-ayrılıqda ikilik sistemə çevrilir, alınmış qruplar üç rəqəmə qədər tamamlanır. Sonra bu qruplar səkkizlik ədədin rəqəmlərinin sırasına uyğun olaraq ardıcıl yazılır.
ikilik say sisteminə çevrilməsi tələb olunur. 1.Səkkizlik ədədin hər bir rəqəmi ayrı-ayrılıqda ikilik sistemə çevrilir: 2 8
2 ; 7
8 =>111
2 ; 3 8 =>11
2 ; 6
8 =>101
2 ; 1 8 =>1
2 . 2.Ikilik qruplar üç rəqəmə qədər tamamlanır: 2 8 =>010 2 ; 7 8 =>111
2 ; 3 8 =>011
2 ; 6 8 =>101
2 ;
1 8 =>001 2 . 3.Ikilik qruplar səkkizlik ədədin rəqəmlərinin sırasına uyğun olaraq ardıcıl yazılır: 0101110111010012. 27
Beləliklə, 27462 8 => 010111100110010 2 .
əksinə keçid qaydaları Ikilik say sistemindən onaltılıq say sisteminə keçid tamamilə səkkizlik say sisteminə keçid proseduruna uyğun yerinə yetirilir. Lakin səkkizlik sistemdən fərqli olaraq onaltılıq say sisteminin rəqəmlərini ifadə etmək üçün 4 rəqəm tələb olunur. Ona görə də ikilik say sistemində verilmiş ədədin onaltılıq say sisteminə çevrilməsi üçün ikilik ədədin rəqəmlərini sağdan sola qruplara dörd-dörd ayırmaq lazımdır. Misal. Tutaq ki, 11101010111001 ikilik ədədi verilmişdir və onun onaltılıq sistemə çevrilməsi tələb olunur. 1. Verilmiş ədəd sağdan sola dörd-dörd qruplara ayrılır: 11 1010 1011
2. Qruplar dörd rəqəmə qədər tamamlanır: 0011
1010 1011
1001
3. Hər bir qrup onaltılıq rəqəmə çevrilir: 0011
2 =>3
16 ; 1010
2 =>A
16 ; 1011
2 =>B
16 ; 1001
2 =>9
16 . 4. Onaltılıq rəqəmlər qrupların sırası ilə ardıcıl yazılır: 3AB9 16 . Beləliklə, 11101010111001 2 =2AB9 16 . Onaltılıq say sistemindən ikilik say sisteminə keçmək üçün bu ədədin hər bir rəqəmini ayrı-ayrılıqda ikilik sistemə çevirmək, alınmış qrupları dörd rəqəmə qədər tamamlamaq və müvafiq qaydada ardıcıl yazmaq lazımdır.
16 ədədi verilmişdir və onun ikilik say sisteminə çevrilməsi tələb olunur. 28
1. Verilmiş onaltılıq ədədin rəqəmləri ayrı-ayrılıqda ikilik sistemə çevrilir: 3 16
2 ; C
16 =>1100
2 ; A
16 =>1010
2 ; B
16 =>1011
2 . 2. Qruplar dördlüyə qədər tamamlanır: 3 16 =>0011 2 ; C
16 =>1100
2 ; A
16 =>1010
2 ; B
16 =>1011
2 . 3. Qruplar ardıcıl yazılır: 0011110010101011 2 . Beləliklə, 3CAB 16 => 0011110010101011 2 .
sisteminə və əksinə keçid qaydaları Onluq say sistemində olan tam ədədlərin səkkizlik (onaltılıq) say sisteminə çevrilməsi üçün həmin ədədi ardıcıl olaraq 8-ə (16-ya) bölmək lazımdır. Bu çevirmə proseduru onluq say sistemindən ikilik say sisteminə keçid proseduru ilə tamamilə eyni olduğundan burada yalnız bir misalla kifayətlənəcəyik. Misal. 31318 onluq ədədinin səkkizlik say sisteminə çevrilməsi tələb olunur. Yüklə 1,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|