Beynəlxalq magistratura və doktorantura məRKƏZİ
Xaçmaz 11 5.5 % Zaqatala
Yüklə 1,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Xaçmaz 11
5.5 % Zaqatala 10
5 % Lənkəran 9 4.5 % Göyçay 7 3.5 % Lerik 6 3 % Astara 6 3 % Mingəçevir 5 2.5 % Ümumi 200
100 %
İştirakçıların Azərbaycanda istirahət deyəndə ağlına gələn ilk üç rayon arasında Qəbələ rayonu 66 %-lik göstərici ilə birinci yerdə, Quba 58.5 %-lə ikinci, Şəki isə 42.5 %-lə üçüncü yerdə durur. Digər rayonların sıralaması da cədvəldə göstərilmişdir.
Sorğuda iştirak edənlərin ən son olduqları rayonlarla bağlı məlumatlar
72
Cədvəl 3.15-in ardı
85 42.5 % Quba 72
36 % Qusar 65
32.5 % Şəki 54
27 % İsmayıllı 43
21.5 % Şamaxı 39
19.5 % Qax 34
17 % Masallı 28
14 % Gəncə 27
13.5 % Oğuz 22
11 % Xaçmaz 18
9 % Lənkəran 17
8.5 % Naxçıvan 15
7.5 % Göyçay 13
6.5 % Zaqatala 12
6 % Lerik 10
5 % Mingəçevir 10
5 % Astara 9 4.5 % Gədəbəy 8 4 % Şəmkir 7 3.5 % Xızı 7 3.5 % Siyəzən 5 2.5 % Ümumi 200
100 %
Sorğu iştirakçıları ən son Qəbələ (42.5 %), Quba (36 %) və Qusarda (32.5 %) olmuşlar. Digər rayonlar üzrə göstəricilər də cədvələ daxil edilmişdir. 73 Şəki, Qəbələ, İsmayıllı, Quba, Qusar, Gəncə və Naxçıvan rayonlarının müəyyən kriteriyalar üzrə dəyərləndirilməsi Cədvəl 3.16 Şəki rayonunun dəyərləndirilməsi
Cədvəl 3.17 Qəbələ rayonunun dəyərləndirilməsi
QƏBƏ- LƏ 1bal –aşağı, 5bal – yuxarı 5 4 3 2 1 tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % Xidmət keyfiyyəti 103 51.5% 74 37% 23 11.5% 0 0% 0
Qiymət 123
61.5% 60 30% 17
8.5% 0 0%
0 0%
Təhlükəsizlik 95 47.5% 74 37% 31 15.5% 0 0% 0
Təbiət 143
71.5% 48 24% 9
4.5% 0 0%
0 0%
Əyləncə məkanlarının çeşidliliyi 94
47%
16 8% 30
15 % 44 22% 0
0% ŞƏKİ 1bal –aşağı, 5bal – yuxarı 5 4 3 2 1 tezlik % tezlik % tezlik tezlik % tezlik % tezlik
Xidmət keyfiyyəti 91 45.5% 71 35.5% 31 15.5% 7 3.5%
0% Qiymət
47 23.5% 82 41% 71 35.5% 0 0% 0
Təhlükəsizlik 69 34.5% 97 48.5% 34 17% 0
0% 0 0% Təbiət 141
70.5% 52 26% 0
0% 0 0% 0 0%
Əyləncə məkanlarının çeşidliliyi 28
14% 51 25.5% 0 0% 44
22% 15 7.5%
74 Cədvəl 3.18
İsmayıllı rayonunun dəyərləndirilməsi İSMA- YILLI 1bal –aşağı, 5bal – yuxarı 5 4 3 2 1 tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % Xidmət keyfiyyəti 49 24.5% 78 39% 61 30.5% 10 5% 2
Qiymət 36
18% 52 26% 59
29.5% 34 17% 19
9.5% Təhlükəsizlik 66 33% 99 49.5% 35 17.5% 0 0%
0 0%
Təbiət 158
79% 42 21% 9
4.5% 0 0%
0 0%
Əyləncə məkanlarının çeşidliliyi 19
9.5% 48 24% 64
32% 69 34.5% 0 0%
Quba rayonunun dəyərləndirilməsi
tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % tezlik
% Xidmət
keyfiyyəti 98
49% 75 37.5% 27 13.5%
0% 0 0% Qiymət 108
54% 74 37% 18
9% 0 0% 0 0%
Təhlükəsizlik 92 46% 71
35.5% 37 18.5% 0 0% 0
Təbiət 158
79% 42 21% 0
0% 0 0% 0 0%
Əyləncə məkanlarının çeşidliliyi 85
42.5% 93 46.5% 22 11% 0 0%
0 0%
Cədvəl 3.20 Qusar rayonunun dəyərləndirilməsi
75 QUSAR 1bal –aşağı, 5bal – yuxarı 5 4 3 2 1 tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % Xidmət keyfiyyəti 73 36.5%
99
49.5% 28 14% 0
0% 0 0% Qiymət 78
39% 83 41.5% 18 39% 19.5% 0% 0 0% Təhlükəsizlik 81 40.5% 83 41.5% 36 18% 0
0% 0 0% Təbiət 101
50.5% 95 47.5% 4 2% 0
0 0%
Əyləncə məkanlarının çeşidliliyi 77
38.5% 85 42.5% 38 19% 0 0%
0 0%
Cədvəl 3.21 Gəncə rayonunun dəyərləndirilməsi
tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % Xidmət keyfiyyəti
51
28%
74
37%
61
30.5%
20
10%
2
1% Qiymət
21 10.5% 47 23.5% 57 28.5% 51 25.5% 24 12%
Təhlükəsizlik 32
16% 72
36% 96
48% 0 0% 0 0%
Təbiət 132
66% 63
31.5% 5 2.5% 0
0% 0 0% Əyləncə məkanlarının çeşidliliyi 28
14% 39
19.5% 65 32.5% 68 34% 5
Cədvəl 3.22 Naxçıvan rayonunun dəyərləndirilməsi
tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % tezlik % Xidmət keyfiyyəti 47 23.5% 72 36% 69 34.5 % 14 7% 5
76 Cədvəl 3.22-nin ardı
ÇIVAN Qiymət
42 21% 81
40.5% 40 20 % 26 13% 11 5.5%
Təhlükəsizlik 123
61.5% 55 27.5% 21 10.5% 0 0%
0 0%
Təbiət 68
34% 119 59.5% 13 6.5% 0 0%
0 0%
Əyləncə məkanlarının çeşidliliyi 45
22.5% 66 33% 77
38.5% 12 6%
0 0%
Rayonlar cədvəldə qeyd olunan kriteriyalara əsasən qiymətləndirilmiş və nəticələr cədvəldə göstərilmişdir. Xəritədə müqayisəli təhlil aparmaq üçün hər rayon üzrə ümumi ortalama, yəni ortalama bir turistin xidmət keyfiyyəti və qiymətə verdiyi bal çıxarılmışdır.
Cədvəl 3.23 Ortalama bir turistin hər rayon üzrə xidmət keyfiyyətinə verdiyi bal
4.49
Quba 4.355
Şəki 4.245
Qusar 4.23
İsmayıllı 3.81
Gəncə 3.475
Naxçıvan 3.3
Cədvəl 3.24 Ortalama bir turistin hər rayon üzrə qiymətə verdiyi bal
4.63
77 Cədvəl 3.24-ün ardı
4.45
Qusar 4.23
Şəki 3.88
Naxçıvan 3.555
İsmayıllı 3.26
Gəncə 3.05
Cədvəl 3.23 və Cədvəl 3.24-dən məlum olur ki, xidmət keyfiyyəti və qiymətə görə sıralamada hər rayon üzrə müyyən fərqlər vardır. Əyani təsvir düşüncə xəritəsində göstərilmişdir.
Qiymət
Xidmət
Qəbələ Quba Qusar Şəki İsmayıllı Gəncə Naxçıvan 78
Xəritə 3.1 Yeddi rayonun sorğu iştirakçıları tərəfindən xidmət keyfiyyəti və qiymətə görə dəyərləndirilməsi Cədvəl 3.25 Bu yeddi rayondan (Şəki, Qəbələ, İsmayıllı, Quba, Qusar, Gəncə, Naxçıvan) turistlərin yayda istirahət etmək istədiyi ilk üçlük
99
49.5 % Şəki 96
48 % Qəbələ 94
47 % Qusar 91
45.5 % İsmayıllı 82
41 % Gəncə 78
39 % Naxçıvan 60
30 %
Cədvəl 3.26 Bu yeddi rayondan (Şəki, Qəbələ, İsmayıllı, Quba, Qusar, Gəncə, Naxçıvan) turistlərin qışda istirahət etmək istədiyi ilk üçlük
107
53.5 % Qəbələ 94
47 % Quba 87
43.5 % İsmayıllı 83
41.5 % Gəncə 79
39.5 % Naxçıvan 77
38.5 % Şəki 73
36.5 % 79
Cədvəl 3.25 və Cədvəl 3.26-dan da aydın olduğu kimi, turistlər yayda ilk öncə müvafiq olaraq Quba (99 %), Şəki (96 %) və Qəbələdə (94 %), qışda isə Qusar (107 %), Qəbələ (94 %) və Qubada (87 %) dincəlmək istəyirlər. Digər göstəricilər cədvəllərdə qeyd olunmuşdur. Həmçinin müqayisəli təhlil üçün bütün rayonlar üzrə yayda və qışda dincəlmək istəyənlərin göstəriciləri aşağıdakı düşüncə xəritəsində təsvir olunmuşdur.
- NAXÇIVAN - GƏNCƏ Qışda - İSMAYILLI - QUSAR - QƏBƏLƏ - ŞƏKİ - QUBA
Xəritə 3.2 Sorğu iştirakçılarının Şəki, Qəbələ, İsmayıllı, Quba, Qusar, Gəncə və Naxçıvan arasından yayda və qışda istirahət etmək üçün etdikləri seçim
80 NƏTİCƏ VƏ TƏKLİFLƏR Araşdırma nəticəsində məlum olmuşdur ki, son dövrlərdə turizm sahəsində öz sözünü demiş Azərbaycanda güclü daxili turizm potensialı vardır. Xüsusilə ölkənin regionları, turistik destinasiyaları arasında bazarda aparıcı mövqe tutmaq üçün güclü rəqabət gedir. Bunun üçün destinasiyalar öz məhsullarını ən yaxşı şəkildə mövqeləndirməyə, turistlərin zehnində müsbət bir imic yaratmağa və getdikcə daha çox və daha çox turist cəlb etməyə çalışırlar. Lakin bunun üçün ən önəmli amillərdən biri məhz ölkə daxilində səyahət etmiş yerli turistlərin düşüncələrini bilməkdir. Çünki destinasiya sahibi öz turistik məhsulunu istədiyi kimi mövqeləndirə bilər, lakin vacib olan bu məhsulun turistə nə ifadə etdiyidir, nəticə etibarilə bu məhsuldan istifadə edən də turistdir. Lakin aparılan araşdırma nəticəsində müəyyən olmuşdur ki, ölkədə rəqabət aparan aparıcı destinasiyalar öz məhsullarını hər nə qədər məşhur bir brendə çevirsələr və müvafiq mövqeləndirmə siyasəti aparsalar da, onların turistlərin zehnində tutduqları mövqe bir qədər fərqlidir. Destinasiya seçərkən daha çox xidmətə önəm verən turistlər ölkənin müəyyən destinasiyalarında xidmətlərin onların arzu etdikləri səviyyədə, yəni tam da qənaətbəxş olmadıqlarını, lakin qiymətlərin müəyyən qədər yüksək olduğunu bildiriblər. Həmçinin araşdırma aşkar etmişdir ki, əksər destinasiyalar yay turizmi üzrə yüksək səviyyədə inkişaf etsə də, qış turizmi üzrə inkişaf edən destinasiyaların sayı azdır. Bəzi rayonlarda qış turizmi üzrə güclü infrastrukturun yaradılmasına, bölgəyə daha çox turistin cəlb edilməsinə ehtiyac vardır. Aşkar olnunan problemlərin aradan qaldırılması üçün göstərilən təkliflər aşağıdakı kimidir: Azərbaycanın daxili turizm potensialından, mövcud imkanlardan tam şəkildə istifadə etmək üçün səmərəli idarəetmə sistemi yaradılmalıdır. Bazarda arzuolunan mövqedə olmaq, rəqiblərə qarşı üstünlük əldə etmək üçün güclü mövqeləndirmə siyasəti aparmaq və ən əsası bu mövqeləndirmənin nəticəsini bilmək üçün turistlərin düşüncələrini öyrənmək, rəylərini bilmək lazımdır. 81 Xidmətin keyfiyyəti artırılmalıdır. Bunun üçün ən aktual problemlərdən biri olan kadr çatışmazlığı problemi həll olunmalıdır. Son zamanlarda bu sahədə bir sıra tədbirlər həyata keçirilsə də bu problem tam olaraq aradan qaldırılmamışdır. Məsələnin həlli üçün daha çox maarifləndirmə işlərinin aparılması, təhsil obyektlərinin fəaliyyətə başlaması və xaricdə keçirilən əhəmiyyətli treyninq və seminarlarda iştirak bu problemin həllinə köməklik göstərə bilər. Xidmətlərlə qiymətlər arasında tarazlığın yaradılması üçün güclü mexanizmlərdən istifadə olunmalı, müvafiq təhlillər aparılmalıdır. Turistlərin artan tələbatlarına cavab vermək, arzularını gerçəkləşdirmək üçün ölkədə turizm növləri artırılmalı, yeni turizm növləri inkişaf etdirilməlidir.
82 İSTİFADƏ OLUNMUŞ ƏDƏBİYYAT SİYAHISI 1. A.Abdullayeva “Azərbaycanda turizm və onun təbliğində kitabxanaların rolu”, Bakı, 2011, s. 102 2. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi PREZİDENT KİTABXANASI, İnzibati-ərazi vahidləri 3. İlqar Hüseynov, Nigar Əfəndiyeva “Turizmin əsasları”, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti, 2007 4. Şəlalə Məhyəddinqızı “Qəbələ Qafqazın incisi”, Bakı- “Oğuz Eli”, 2009, s. 256
5. Ahmet Akif Karadamar “Destinasyon marka bağlılığını etkileyen öncüller üzerine Diyarbakır kentinde bir araştırma”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 2016 6. Ahmet Akif Karadamar “Destinasyon markalaması, Diyarbakır destinasyonu için uluslararası hedef pazar analizi”, Dora, 2016 7. Aykut Ekiyor “Algılama haritalarının hazırlanmasında çok boyutlu ölçekleme tekniğinin kullanılması: Ankara örneği”, Ankara, 2009 8. Ayşe Çelik “Destinasyon pazarlama unsuru olarak etkinlik turizmi ve etkileri – İstanbul örneği”, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2009, s. 152
9. Ayşegül Çerçi “Destinasyon markalama ve yavaş şehir Seferihisar’ın destinasyon marka imajı”, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2013 10. Ayşen Civelek “Pazarlama iletişim stratejileri kapsamında destinasyonlarda marka kimliği oluşturma süreci: Konya örneği”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya, 2016 11. Bahar ve Kozak “Uluslararası Turizm ve Rekabet Edebilirlik”, Ankara, Detay Yayıncılık, 2005, s. 226 83 12. Doç. Dr. Gökçe Özdemir “Destinasyon Pazarlaması”, Ankara, Detay Yayıncılık, 2008 13. Dr. Sadık Serçek “Turistik destinasyonların markalaşması önündeki engeller ve çözüm önerileri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2016 14. Elif Ülker “Destinasyon seçimi karar verme süreci üzerine bir çalışma: Bozcaada örneği”, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Edirne, 2010, s. 166 15. Ercan Çiçek, Ufuk Pala, Sami Özcan “Destinasyon tercihinde web sitelerinin önemi: yerli turistler üzerine bir araştırma”, Sosyoteknik Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 2013 16. Hüseyin Çeken, Levent Karadağ, Taner Dalgın “Kırsal kalkınmada yeni bir yaklaşım kırsal turizm ve Türkiye’ye yönelik teorik bir çalışma”, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2007 17. Mehmet Oğuzhan İlban “Destinasyon Pazarlamasında marka imajı ve seyahat acentalarında bir araştırma”, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, Balıkesir, 2007 18. Mehmet Sedat İpar “ Turizmde destinasyon markalaşması ve İstanbul üzerine bir uygulama”, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir, 2011 19. Mustafa Kavacık, Saadet Zafer, Mehmet Emin İnal “Turizmde destinasyon markalaması: Alanya örneği”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2012 20. Nevin Karabıyık, Burcu Sümer İnci “Destinasyon pazarlamasında pazarlama stratejisi ve konumlandırma çalışmalarına kavramsal yaklaşım”, İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 2012 21. Okan Çolak “Turistik destinasyonların pazarlamasında kent imajı algısı: Mardin ili üzerine bir uygulama”, 2017 22. Oktan Çağlar “Uluslararası turizm hareketleri çerçevesinde ülkelerin markalaşması ve bir uygulama: bir destinasyon markası olarak Kanada’da 84 Türkiye markası”, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014 23. Onur İçöz “Turistik bölgelerde markalaşma sürecini etkileyen faktörler ve Çeşme örneği”, 14. Ulusal Turizm Kongresi, Kayseri, 2013 24. Övünç Bardakoğlu “Turistik ürün bakımından destinasyon planlaması ve pazarlaması kapsamında İzmir turizminin değerlendirilmesi ve geliştirilmesine yönelik bir model çalışması”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Turizm İşletmeciliği Programı, Doktora Tezi, 2011 25. Övünç Bardakoğlu “Turistik ürün bakımından destinasyon planlaması ve pazarlaması ve pazarlaması kapsamında İzmir turizminin değerlendirilmesi ve geliştirilmesine yönelik bir model çalışması”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011 26. Özgür Özer “Destinasyon tercihinde pazarlama karması bileşenlerinin rolü: Dalyan örneği”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 2012 27. Pınar Aydınol “Marka konumlandırmada tüketici algılama haritaları: bir uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010, s. 206 28. Prof. Dr. Kurban Ünlüönen, Yrd. Doç. Dr. Hüriyyet Çimen “Destinasyon kalitesi: İkinci konut sakinleri örneği”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2011
29. Prof. Dr. Yüksel Öztürk, Prof. Dr. Mehmet Yeşiltaş, Prof. Dr. Metin Kozak, Yrd. Doç. Dr. Çağıl Hale Özel, Yrd. Doç. Dr, Ozan Aksöz “Destinasyon Yönetimi”, Eskişehir, 2013 30. Remzi Altunışık, Şuayıp Özdemir, Ömer Torlak “Pazarlama ilkeleri ve yönetimi” , İşletme – Ekonomi Dizisi: 683, 2014 31. Savaş Artuğer, Burçin Cevdet Çetinsöz “Destinasyon İmajı ile Destinasyon Kişiliği Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi 85 32. Selçuk Burak Haşıloğlu “Algı haritalarının değerlendirilmesi için kümeleme algoritmalarına dayalı yeni bir model geliştirilmesi”, Denizli, 2017 33. Semih Sait Öztekin “Turizmde algılama haritaları ve Pamukkale örneği”, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bölümler Enstitüsü, 2012 34. Yılmaz Akgündüz, Araş Gör. Gürkan Akdağ “Turistik Destinasyonların Yaşam Süreleri: Turistik Ürün Yaşam Dönemi Modeli ve Kuşadası Örneği”, 10. Ulusal Turizm Kongresi, Mersin Üniversitesi, Ankara, Detay Yayıncılık, 2009 35. Yrd. Doc. Dr. Ferahnur Özgören Şen “Konumlandırma”, 2014 36. Dr. Dimitrios Buhalis “Marketing the competitive destination of the future”, 2010
37. Emma Di Marino “The strategic dimension of destination image. An analysis of the French Riviera image from the Italian tourists’ perceptions” 38. Helena Nemec Rudez, Gorazd Sedmak, Ksenija Vodeb “Season-oriented destination positioning for visitors in the Mediterranean”, 2014 39. Rebecca Schaar “Destination Branding: A Snapshot”, UW_L Journal of Undergraduate Research xvı, 2013 40. Sergio Dominique Ferreira Lopes “Destination image: Origins, Developments and Implications” 41. Yulia Atanassova “Positioning Bulgaria as international golf destination” Master Dissertation, 2011
Yüklə 1,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|