AZƏrbaycan respublikasinin müvafiq qanunveriCİLİYİNİN
Yüklə 0,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (qismən uyğun gəlir).
- - (uyğun gəlir). Maddə 17. Tütünə və tütün məmulatına dair normativ sənədlər
- (qismən uyğun gəlir). Vergi Məcəlləsi Maddə 89. Əmlakın siyahıya alınması
- (uyğun gəlir).
- Eləcə də bax
|
3. Tütündən asılılıq və tütündən istifadənin dayandırılması Çərçivə Konvensiyası Maddə 14. Tütündən asılılıq və tütündən istifadənin dayandırılması ilə bağlı tələbatın azaldılması tədbirləri 1. Hər bir Tərəf milli şəraiti və prioritetləri nəzərə almaqla, elmi məlumatlar və ən yaxşı təcrübəyə əsaslanan lazımi, hərtərəfli və kompleks rəhbər prinsipləri hazırlayır və yayır, tütündən istifadənin dayandırılmasına və tütündən asılılığın adekvat müalicəsinin təmin edilməsinə kömək üçün səmərəli tədbirlər görür. 2. Bu məqsədə nail olmaq üçün hər bir Tərəf çalışır ki: a) tədris müəssisələri, tibbi-sanitariya qurumları, iş yerləri və idman tədbirlərinin keçirildiyi yerlər də daxil olmaqla, tütündən istifadənin dayandırılmasına kömək etməyə yönəldilmiş səmərəli proqramlar hazırlayıb həyata keçirsin; b) tütündən asılılığın diaqnostikası və müalicəsini, həmçinin tütünün istifadəsinin dayandırılması ilə əlaqədar məsləhət xidmətlərini müvafiq hallarda səhiyyə işçilərinin, icma nümayəndələrinin və sosial işçilərin iştirak etdikləri milli səhiyyə və maarifləndirmə proqramlarına, planlarına və strategiyalarına daxil etsin; c) tibbi-sanitariya yardımı müəssisələrində və reabilitasiya mərkəzlərində tütündən asılılığın diaqnostikası, profilaktikası, müalicəsi və məsləhətlərin verilməsi üzrə proqramlar hazırlasın; və d) 22-ci Maddəyə uyğun olaraq, dərman preparatları da daxil olmaqla, tütündən asılılığın müalicəsinin və müalicə qiymətlərinin əlçatan olması üçün digər Tərəflərlə əməkdaşlıq etsin. Bu cür preparatlara və onların komponentlərinə dərman vasitələri, onların qəbulu, habelə müvafiq hallarda diaqnostika üçün istifadə olunan preparatlar daxil ola bilər. Çərçivə Konvensiyasının 14-cü maddəsi dövlətlərin üzərinə tütündən asılılıq və tütündən istifadənin dayandırılması ilə bağlı tələbatın azaldılması üçün zəruri tədbirlər həyata keçirmək öhdəliyi qoyur. 14-cü maddənin həyata keçirilməsinin Rəhbər Prinsiplərində qeyd olunur ki, tərəflər tütünçəkmədən imtina etməni motivasiya edən, eləcə də bu asılılığı tərgitmək istəyən tütün istifadəçiləri üçün lazımi dəstəyi təmin edən infrastruktur yaratmalıdırlar. 76 Bu sahədə müvafiq siyasət qəbul edilməli, tütün asılılığından xilas olmaq üçün müvafiq müalicə xidmətləri mövcud olmalıdır.
76 Guidelines for Implementation of Article 13 of the WHO Framework Convention on Tobacco Control (decision FCTC/COP4(8)). Available at: http://origin.who.int/fctc/Guidelines.pdf
41 Azərbaycan Respublikasında 2011-2015-i illər üçün Tütünlə mübarizə üzrə Milli Strategiyanın layihəsi 77 hazırlanmış olsa da qəbul edilməmişdir. Milli strategiyanın layihəsində göstərildiyi kimi Azərbaycanda tütündən imtina üçün dəstək təsisatı yoxdur. Siqareti atmaq üçün istifadə edilən dərman vasitələrinin əldə olunmasında çətinliklər vardır. Eləcə də tibb personalının tütün çəkməkdən imtina xidmətinin təşkili üzrə biliklərinin inkişaf etdirilməsinə ciddi ehtiyac vardır. 78
İslahatlar Mərkəzi tərəfindən Tütünçəkmədən imtina etmə üzrə klinik protokol 79
hazırlanmışdır və Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Kollegiyasının 27 fevral 2012- ci il tarixli 05 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Bununla belə, Azərbaycan Respublikasında 14-cü maddənin həyata keçirilməsi daha çox tədbirlər həyata keçirilməlidir.
-
Tütünlə mübarizə üzrə Milli Strategiyanın qəbul edilməsi; -
tütünçəkmədən imtina etməni motivasiya edən, eləcə də bu asılılığı tərgitmək istəyən tütün istifadəçiləri üçün lazımi dəstəyi təmin edən infrastrukturun yaradılması üçün müvafiq qanunvericiliyin təmin edilməsi. 4. Tütün təchizatının azaldılması ilə bağlı tədbirlər 4.1. Tütün məmulatının qeyri-qanuni ticarəti Çərçivə Konvensiyası Maddə 15. Tütün məmulatının qeyri-qanuni ticarəti 1. Tərəflər etiraf edirlər ki, qaçaqmalçılıq, qeyri-qanuni istehsal və saxtalaşdırma halları daxil olmaqla, tütün məmulatı ilə qeyri-qanuni ticarətin bütün növlərinin ləğv edilməsi, həmçinin subregional, regional və qlobal sazişlərlə yanaşı milli qanunvericiliyin işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi tütünə qarşı mübarizənin zəruri tərkib hissələridir. 2. Hər bir Tərəf tütün məmulatının mənşəyinin müəyyənləşdirilməsində Tərəflərə kömək etmək üçün və milli qanunvericiliyə və müvafiq iki tərəfli və çoxtərəfli sazişlərə uyğun olaraq sapma nöqtəsinin müəyyənləşdirilməsində, habelə tütün məmulatının hərəkətinin və hüquqi statusunun monitorinqinin sənədləşdirilməsinin və nəzarətinin həyata keçirilməsində Tərəflərə kömək etmək üçün tütün məmulatının bütün qutularının və
77 Milli Strategiyanın layihəsinin tam mətni üçün bax: http://www.isim.az/isim/newsdocs/21092010/TC_Strategy_FINAL_3_Sep_2010.pdf
78
79 Tütünçəkmədən imtina etmə üzrə klinik protokol. Redaktor C.Məmmədov. Bakı, 2012, 44 səh. 42 qablaşdırma qutularının, bu cür məmulatın istənilən xarici qablaşdırma qutusunun markalanmasını təmin etmək məqsədilə səmərəli qanunverici, icra, inzibati və digər tədbirləri görür və həyata keçirir. Bundan başqa, hər bir Tərəf: (a) öz daxili bazarında pərakəndə və topdansatış üçün nəzərdə tutulan tütün məmulatının hər bir qutusunda və qablaşdırma qutusunda aşağıdakı mətnin yazılmasını tələb edir: “Ancaq (ölkənin, milli, regional və ya federal ərazi vahidinin adı göstərilir) satılmasına icazə verilir”. Yaxud tələb edir ki, təyinat məntəqəsini göstərən və ya bu məmulatın daxili bazarda satılmaq üçün qanuni yolla gəlib-gəlməməsinin orqanlar tərəfindən müəyyən edilməsini asanlaşdıran başqa bir effektiv nişan sistemi olsun; və (b) müvafiq hallarda gələcəkdə paylaşdırma sistemini qoruyacaq və daha sonra qeyri- qanuni ticarət hallarının istintaqına kömək edəcək praktiki izləmə sisteminin və izləmə rejiminin yaradılması məsələsinə baxır. 3. Hər bir Tərəf bu Maddənin 2-ci bəndində sözügedən qablaşdırmanın üstündəki məlumatın və ya markalanmanın aydın və/və ya əsas dildə, yaxud dillərdə olmasını tələb edir. 4. Tütün məmulatının qeyri-qanuni ticarətini ləğv etmək üçün hər bir Tərəf: (a) tütün məmulatının transsərhəd satışının, həmçinin qeyri-qanuni ticarətinin monitorinqini və məlumatların toplanmasını həyata keçirir, bundan başqa, müvafiq hallarda milli qanunvericiliyə və tətbiq edilməsi mümkün olan ikitərəfli və çoxtərəfli müqavilələrə uyğun olaraq, gömrük, vergi orqanları və digər orqanlar arasında məlumat mübadiləsi aparır; (b) saxta və qaçaqmal siqaretlər də daxil olmaqla, tütün məmulatının qeyri-qanuni ticarətinin qarşısının alınmasına yönəlmiş qanunvericilik aktlarını qəbul edir və ya onları əlaqədar sanksiyalar və islah tədbirləri ilə möhkəmləndirir; (c) müsadirə edilən istehsal avadanlığının, saxta və qaçaqmal siqaretlərin və digər tütün məmulatının, praktiki cəhətdən mümkündürsə, ekoloji təmiz üsullar tətbiq olunmaqla məhv edilməsinin və ya daxili qanunvericilik əsasında onlardan qurtulmanın təmin edilməsi üçün lazım olan addımları atır; (d) vergisiz və ya rüsumsuz rejimdə anbarda saxlanılan və ya daşınan tütün məmulatının saxlanması və paylaşdırılmasının monitorinqi, sənədləşdirilməsi və bunlara nəzarət məqsədilə öz yurisdiksiyası daxilində tədbirlər görür və həyata keçirir; və (e) tütün məmulatının qeyri-qanuni ticarətindən əldə edilən gəlirlərin müsadirəsi üçün zəruri tədbirlər görür. 5. Tərəflər, müvafiq hallarda, bu Maddənin 4(a) və 4(d) yarımbəndlərinə uyğun olaraq toplanan məlumatları 21-ci Maddəyə əsasən, Tərəflərin Konfransına təqdim etdikləri dövri məruzələrdə cəmləşdirilmiş şəkildə əks etdirirlər. 6. Tərəflər, tütün məmulatının qeyri-qanuni ticarətinin ləğv edilməsi məqsədilə müvafiq hallarda və milli qanunvericiliyə əsasən, təhqiqat, istintaq və məhkəmə icraatına dair məsələlərdə milli təşkilatlar, həmçinin əlaqədar regional və beynəlxalq hökumətlərarası 43 təşkilatlar arasında əməkdaşlığa kömək edirlər. Tütün məmulatının qeyri-qanuni ticarətinə qarşı mübarizə məqsədilə regional və subregional səviyyələrdə əməkdaşlığa xüsusi diqqət yetirilir. 7. Hər bir Tərəf qeyri-qanuni ticarətin qarşısını almaq məqsədilə tütün məmulatının istehsalına və paylaşdırılmasına nəzarət etmək və ya onları nizamlamaq üçün müvafiq hallarda lisenziyalaşdırma da daxil olmaqla, gələcək tədbirlərin görülməsinə və həyata keçirilməsinə çalışır. “Tütün və tütün məmulatı haqqında” Qanun Maddə 15. Tütünün və tütün məmulatının ticarəti 15.1. Azərbaycan Respublikasında keyfiyyət göstəriciləri normativ sənədlərin tələblərinə və gigiyenik normativlərə cavab verən, müvafiq sertifikatları olan tütün və tütün məmulatı ticarət dövriyyəsinə daxil edilə bilər. 15.2. Tütünün və tütün məmulatının ticarəti Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq topdan və pərakəndə satış formasında həyata keçirilir. 15.3. Tütünün və tütün məmulatının satışı aşağıdakı hallarda qadağan olunur: 15.3.1. məhsulun hər partiyası üçün müvafiq sertifikatlar olmadıqda; 15.3.2. tütün məmulatı aksiz markası ilə markalanmadıqda; 15.3.3. tərkibində nikotinin, tütün qatranının və karbon monoksidinin miqdarı müəyyən edilmiş yuxarı həddən çox olduqda; 15.3.4. tütün məmulatının qutusu üzərində siqaret çəkməyin sağlamlığa zərərli təsiri barədə xəbərdarlıq yazısı olmadıqda; 15.3.5. tütün məmulatının markalanması və qutularının tərtibatı müvafiq normativ sənədlərin tələblərinə uyğun aparılmadıqda; 15.3.6. 18 yaşına çatmamış şəxslərə satıldıqda; 15.3.7. avtomatlar vasitəsilə satıldıqda; 15.3.8. siqaret, papiros və siqarillalar ədədlə satıldıqda. 15.4. Zəruri hallarda tütün məmulatı satıcılarının alıcılardan onların yaşını təsdiq edən sənədi tələb etmək hüququ vardır. 15.5. Tədris, tərbiyə, səhiyyə, sağlamlıq və mədəniyyət obyektlərində, habelə uşaq və yeniyetmələr üçün malların satışı yerlərində tütün məmulatının ticarətinə yol verilmir. 15.6. Tütün məmulatının ticarəti yerlərində siqaret çəkməyin sağlamlığa zərərli təsiri, 18 yaşına çatmamış şəxslərə tütün məmulatının satışının qadağan edilməsi, habelə tütün məmulatından istifadənin məhdudlaşdırılmasına xidmət edən digər yazılar olmalıdır. - (qismən uyğun gəlir). 44 Maddə 16. Tütünün və tütün məmulatının dövriyyədən götürülməsi 16.1. Tütünün və tütün məmulatının qeyri-qanuni dövriyyədən götürülməsi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq həyata keçirilir. 16.2. Tütün və tütün məmulatı dövriyyədən aşağıdakı hallarda götürülür: 16.2.1. qanuni istehsalı və dövriyyəyə daxil edilməsi barədə sənədləri olmadıqda; 16.2.2. məhsulun hər partiyası üçün müvafiq sertifikatlar olmadıqda; 16.2.3. tütün məmulatı aksiz markası ilə markalanmadıqda və ya saxta markalarla markalandıqda; 16.2.4. tütün məmulatının tərkibində nikotinin, tütün qatranının və karbon monoksidinin miqdarı müəyyən edilmiş yuxarı həddən çox olduqda; 16.2.5. tütün məmulatının tərkibinə daxil edilmiş inqrediyentlərin açıqlanmasına dair tələblər pozulduqda; 16.2.6. tütün məmulatı qutularının tərtibatı qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada aparılmadıqda; 16.2.7. məhsulun istehlak keyfiyyəti itirildikdə; 16.2.8. məhsulun sahibsiz olması müəyyən edildikdə; 16.2.9. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər hallarda. 16.3. Qeyri-qanuni dövriyyədən götürülmüş tütün və tütün məmulatı bu Qanunun 16.2.4- cü, 16.2.5-ci və 16.2.7-ci maddələrində göstərilən hallarda qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada müsadirə edilir və məhv olunur, digər hallarda isə müəyyənləşdirilmiş qaydada istifadə edilir. - (uyğun gəlir). Maddə 17. Tütünə və tütün məmulatına dair normativ sənədlər 17.1. Tütünə və tütün məmulatına dair normativ sənədlər onların istehsal, tədarük, emal, saxlanma, daşınma, qablaşdırma, markalanma və satış qaydalarını, şərtlərini və normalarını nizamlayan standartları və tələbləri müəyyən edir. 17.2. Azərbaycan Respublikasında istehsal edilən, habelə respublikaya gətirilən tütünün və tütün məmulatının keyfiyyət göstəriciləri qüvvədə olan normativ sənədlərin tələblərinə cavab verməlidir. 17.3. Tütünə və tütün məmulatına dair normativ sənədlərin tələblərinə əməl olunması bu sahədə sahibkarlıq fəaliyyəti göstərən bütün hüquqi və fiziki şəxslər üçün məcburidir. - (qismən uyğun gəlir). Vergi Məcəlləsi Maddə 89. Əmlakın siyahıya alınması 89.13. Aksiz markası ilə markalanmalı olan markalanmamış və ya saxta aksiz markası ilə markalanmış malların siyahıya alınması aşağıdakı qaydada həyata keçirilir: 45 89.13.1. Aksiz markası ilə markalanmalı olan markalanmamış və ya saxta aksiz markası ilə markalanmış malların siyahıya alınması vergi ödəyicisinin həmin mallar barəsində hüquqlarının elə məhdudlaşdırılmasıdır ki, bu zaman vergi ödəyicisi siyahıya alınmış aksiz markası ilə markalanmalı olan markalanmamış və ya saxta aksiz markası ilə markalanmış mallara sahiblik, onlardan istifadə etmək və sərəncam vermək hüququna malik deyildir. 89.13.2. Aksiz markaları ilə markalanmalı olan malların həmin markalarla markalanmadan və ya saxta aksiz markaları ilə markalanmaqla satışı və ya saxlanılması aşkar edildikdə (içməli spirtin, pivənin, spirtli içkilərin bütün növlərinin və tütün məmulatlarının) ümumi miqdarı, aksiz markaları ilə markalanmalı olan markalanmamış və ya saxta aksiz markaları ilə markalanmış malların (içməli spirtin, pivənin, spirtli içkilərin bütün növlərinin və tütün məmulatlarının) miqdarı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş formaya uyğun olan aktla, hüquqi şəxslərin və sahibkarlıq fəaliyyətini hüquqi şəxs yaratmadan həyata keçirən fiziki şəxsin rekvizitləri və onların səlahiyyətli nümayəndəsinin adı və soyadı göstərilməklə rəsmiləşdirilir, akt vergi orqanının nümayəndələrinin, habelə obyektin məsul şəxsinin və müşahidəçilərin imzaları ilə təsdiqlənir. Vergi ödəyicisi və ya onun səlahiyyətli nümayəndəsi aktda öz qeydlərini edə bilər, aktı imzalamaqdan imtina edə bilər və bu barədə həmin aktda müvafiq qeyd aparılır. 89.13.3. Aksiz markaları ilə markalanmalı olan markalanmamış və ya saxta aksiz markası ilə markalanmış malların (içməli spirtin, pivənin, spirtli içkilərin bütün növlərinin və tütün məmulatlarının) müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş formaya uyğun olan siyahısı tərtib edilir. Siyahıda həmin malların adı, fərqləndirici əlamətləri, mənşə mənbəyi, alış və satış qiymətləri, vergi orqanının adı, siyahıya almanı həyata keçirən vəzifəli şəxslərin adı, soyadı və atasının adı, siyahıya almanın həyata keçirildiyi tarix və yer, vergi ödəyicisi və onun nümayəndəsi haqqında məlumat, müşahidəçilər və dəvət olunmuş mütəxəssislər haqqında məlumatlar əks etdirilir. 89.13.4. Aksiz markaları ilə markalanmalı olan markalanmamış və ya saxta aksiz markaları ilə markalanmış malların (içməli spirtin, pivənin, spirtli içkilərin bütün növlərinin və tütün məmulatlarının) mənşə mənbəyi, alış və satış qiymətləri ilkin sənədlərlə və ya vəzifəli şəxsdən (vəzifəli şəxs olmadıqda satıcıdan) alınmış izahatla müəyyənləşdirilir. 89.13.5. Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində göstərilən inzibati xətalara yol vermiş vəzifəli şəxs (şəxslər) barəsində həmin Məcəlləyə müvafiq olaraq protokol tərtib olunur. 89.13.6. Tərtib olunmuş aktın, siyahının və protokolun surətləri vəzifəli şəxsə verilir. 89.13.7. Aksiz markası ilə markalanmalı olan markalanmamış və ya saxta aksiz markası ilə markalanmış malların siyahıya alınmasını həyata keçirən vergi orqanının nümayəndəsi həmin malların siyahıya alınması prosesində vergi ödəyicisinin və ya onun nümayəndəsinin iştirak etməsinə icazə verməməyə səlahiyyətli deyildir. 46 89.13.8. Aksiz markası ilə markalanmalı olan markalanmamış və ya saxta aksiz markası ilə markalanmış malların siyahıya alınması prosesində vergi orqanının nümayəndəsi vergi ödəyicisinə və ya onun nümayəndəsinə hüquq və vəzifələrini izah etməlidir. - (uyğun gəlir). “Tütün və tütün məmulatı haqqında” Qanunun 15-ci maddəsi, eləcə də Vergi Məcəlləsinin Aksiz markası ilə markalanmalı olan markalanmamış və ya saxta aksiz markası ilə markalanmış malların siyahıya alınması qaydalarını müəyyən edən 89-cu maddəsi ümumilikdə Çərçivə Konvensiyasının müvafiq maddəsinə uyğun gəlir. Tütün məmulatlarının qeyri-qanuni ticarəti mövzusu tütünə qarşı mübarizənin digər sahələri ilə bilavasitə əlaqədar olduğu üçün digər maddələrin uyğunluğu əsasında da nəzərdən keçirilməlidir. Qeyd edək ki, 15.2-ci maddənin (a) bəndində ifadə olunmuş “ancaq (ölkənin ... adı göstərilir) satılmasına icazə verilir” mətninin hər bir dövlətin daxili bazarında pərakəndə və topdansatış üçün nəzərdə tutulan tütün məmulatının hər bir qutusunda və qablaşdırma qutusunda yazılması tələbi “Tütün və tütün məmulatı haqqında” Qanunun müvafiq maddəsində öz əksini tapmayıb. Eləcə də Azərbaycan Respublikasında tütün məmulatının transsərhəd satışının, qeyri-qanuni monitorinqini və məlumatların toplanılmasını həyata keçirilməsini, gömrük, vergi və s. orqanlar arasında məlumat mübadiləsinin aparılmasını təsbit edən hər hansı qanunvericilik aktı mövcud deyil. Onu da qeyd edək ki, 12 noyabr 2012-ci il tarixində Tərəflər Konfransı Çərçivə Konvensiyasının Birinci Protokolunu, Tütün məmulatlarının qeyri-qanuni ticarətinin ləğv edilməsi haqqında Protokolu 80 qəbul etdilər. Protokol tütün məmulatlarının qeyri-qanuni ticarətinin bütün formalarının aradan qaldırılması məqsədi daşıyır və bu istiqamətdə görülməli olan milli tədbirləri və beynəlxalq əməkdaşlıq vasitələrini əks etdirir. 9 yanvar 2014-cü il tarixi üçün Protokol 53 dövlət və Avropa İttifaqı tərəfindən imzalanmışdır. 81
Protokola tərəf olmaq üçün Çərçivə Konvensiyasının tərəf dövlətləri Protokolu imzaladıqdan sonra onun ratifikasiya olunması haqqında sənədi saxlanmaq üçün BMT-nin Baş Katibinə təqdim etməlidirlər. Tütün məmulatlarının qeyri-qanuni ticarətinin ləğvi istiqamətində daha effektiv tədbirlər görə bilmək və beynəlxalq əməkdaşlığı gücləndirmək üçün
Azərbaycan Respublikasının da Protokolu müvafiq qaydada imzalaması və ratifikasiya etməsi tövsiyə olunur.
80 Protocol to Eliminate İllicit Trade in Tobacco Products. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/80873/1/9789241505246_eng.pdf?ua=1
81
http://www.who.int/fctc/protocol/ratification/en/
47 Tövsiyələr: -
Qanunvericilikdə daxili bazarda pərakəndə və topdansatış üçün nəzərdə tutulan hər bir tütün məmulatı qutusunda və qablaşdırma qutusunda “ancaq Azərbaycan Respublikasında satılmasına icazə verilir” mətninin əks olunması tələbi təsbit olunmalıdır; -
Azərbaycan Respublikasında tütün məmulatının transsərhəd satışının, qeyri-qanuni monitoinqini və məlumatların toplanılmasını həyata keçirilməsini, gömrük, vergi və s. orqanlar arasında məlumat mübadiləsinin aparılmasını təsbit edən hər hansı qanunvericilik aktları qəbul edilməlidir; -
Azərbaycan Respublikasının Tütün məmulatlarının qeyri-qanuni ticarətinin ləğv edilməsi haqqında Protokolu müvafiq qaydada imzalaması və ratifikasiya etməsi tövsiyə olunur. Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|